LOGOS

Revista ShkencoreLOGOSMSc. Tefik HaliliNORMA AKTIVE E INTERESIT TE BANKAT KOSOVARETë gjitha bankat afariste-komerciale në Republikën e Kosovës janë themeluar në bazë tëRregullores nr.1999/21 të datës15.11.1999, si dhe në bazë të ndryshimeve dheplotësimeve të mëvonshme, që kanë pasur për qëllim përcjelljen dhe aplikimin e atyrendryshimeve, të cilat kanë ndodhur në procesin e evoluimit të shoqërisë kosovare.Pra, edhe bankat, si institucione financiare, në një mënyrë apo në mënyrën tjetër kanëpërcjellur në hap ndryshimet ekonomike dhe ligjore, që kanë ndodhur në Kosovë prejvitit 1999 e posaçërisht prej vitit 2002, e deri më sot, duke tentuar që të bëhen njëra ndërhallkat më të rëndësishme të zhvillimit të gjithmbarshëm të Kosovës, e dalur nga lufta evitit 1999 me plotë probleme, kontradikta dhe me ekstra nevoja për formimin e kushteveelementare (në fillim) bazike për një jetë të qëndrueshme në tokën e djegur.Pasojat dhe traumat e luftës ishin shumë të tmerrshme dhe për këtë arsye bashkësisëndërkombëtare iu deshtë një kohë relativisht e gjatë (gati thuaje tri vjet), që të formojëklimë dhe bazë ligjore për themelimin e bankave afariste komerciale, nga parime dheprincipe krejt tjera karshi atyre që ekzistonin para lufte.Një rajon i shkatërruar dhe një popullatë e rraskapitur nga shfrytëzimi i pamëshirshëmshumëvjeçar dhe nga plaçkitjet e të gjitha formave të pasurisë, nuk pritej që do të ishin nëgjendje që të kenë kapital vetanak ose të bashkuar për themelimin e bankave afaristekomerciale.Një hap të tillë në vitin 2000-2002 e ndërmorën njerëzit afaristë dhe biznesmenët ngaEvropa (Gjermania, Austria, Sllovenia), dhe kështu filluan procedurat e para tëthemelimit të bankave afariste në bazë të rregulloreve të caktuara, të cilat nuk ishin asgjëtjetër por rregulla, norma, standarde, teknologjia të shteteve të zhvilluara perëndimore, kuniveli i perfeksionimit të parimeve dhe qëllimeve të afarizmit bankar është moto kryesor.Paralel me formimin e bankës së parë Procredit Bank (me tjetër emër), filluan tëformohen edhe procedurat dhe standardet e afarizmit bankar në baza krejt tjera nga ishpërvojate bankave të kaluara.Për këtë moment ishte nevojë kyçe formimi i mekanizmave dhe procedurave, të cilat dot’u mundësonin në radhë të parë qytetarëve dhe asaj pjese të mbetur të ekonomisë që tëkyçet në rrjedhat normale financiare, sipas standardeve të ekonomisë së lirë të tregut.Tani në një distancë kohore gari prej 8 (tetë) viteve, prej themelimit të bankës së parëafariste në Kosovë, shumëçka ka ndryshuar. Në tregun e vogël kosovar janë themeluarbanka afariste, janë perfeksionuar mekanizmat, normat, rregullat e afarizmit tëgjithmbarshëm të sistemit bankar.73