Selef ilik
Dosya - IGMG
Dosya - IGMG
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1970’li yıllarda ise Suudi Arabistan, çağdaş İslamcı<br />
düşünce ve pratiklerle yakından tanışma<br />
fırsatı buldu. Bu tanışmanın geri planında esas aktörler<br />
olarak Mısır, Suriye gibi ülkelerin baskıcı yönetimlerinden<br />
kaçarak Suudi ülkesine sığınan birçoğu<br />
İhvan-ı Müslimin orijinli akademisyenler ve<br />
aktivistler ile bu ülkeye okumaya gelen veya dışarıya<br />
giden öğrenciler bulunmaktaydı.<br />
1980’li yıllarda her ne kadar mezhebi olarak<br />
kabul etmeseler de İran İslam Devrimi bir çok İslami<br />
akım gibi <strong>Selef</strong>ileri de siyasete doğru motive<br />
etti. Afgan Cihadı ise kazanılan siyasi şuurun pratiğe<br />
dökülmesi için belli kesimlere fiili ve lojistik<br />
imkanlar hazırladı. Afganistan’a giden çoğu <strong>Selef</strong>imeşrep<br />
gönüllü Arap mücahitler cihat ortamında<br />
radikalleştiler. Bu süreçte belirmiş olan yeni dini<br />
söylemde klasik <strong>Selef</strong>iliğin ağırlığı azalacak, çağdaş<br />
İslamcı tonlar ise fazlalaşacaktır.<br />
Bu yeni söylemin taraftarları, bilhassa Birinci<br />
Körfez Savaşı sonrasında izlediği Batı yanlısı politikalar<br />
nedeniyle Suudi hükümetinin meşruiyetini<br />
sorgulamaya başladılar. Bu durum, Suudi rejimi<br />
nezdinde “resmi“ bir kimlik kazanmış Vehhabiyye-<strong>Selef</strong>iyye<br />
içerisinde ciddi bir kırılmaydı. Sadece<br />
emperyalist ve siyonist odaklara değil bunlarla ittifak<br />
halindeki yerli işbirlikçilere karşı gerek siyasal<br />
gerekse militer usuller ile mücadeleyi savunan bu<br />
yeni söylem çoğunlukla “Cihadî <strong>Selef</strong>iyye“ olarak<br />
anılmaktadır. Cihâdi <strong>Selef</strong>iliği, Vehhâbîlik ile çağdaş<br />
siyasal İslamcılığın bir sentezi olarak görebiliriz.<br />
Suudî rejimine itaatini sürdüren eski kesim ise “Suudi<br />
<strong>Selef</strong>iyye“ olarak adlandırılabilir.<br />
Suudî ve Cihadî kesimler arasındaki ayrılık<br />
gittikçe derinleşmekte. İslam ülkelerindeki <strong>Selef</strong>i<br />
yapılanmaların yanısıra Avrupa ve Amerika’daki<br />
teşkilatlar dahi ayrışmak zorunda kaldılar. Suudî<br />
<strong>Selef</strong>iyyesi klasik hadis ilminin cerh ve ta’dîl usullerini<br />
andırır şekilde <strong>Selef</strong>î şahsiyetlerin durumları<br />
ile alakalı risaleler kaleme alarak âdil ve merdûd<br />
olanları belirleyip safları netleştirmek peşinde.<br />
Yine Suudî <strong>Selef</strong>iyyesi, klasik mezhepler tarihi kitaplarındaki<br />
bidatçı fırka isimlerine benzer şekilde<br />
Mevdûdiyye, Kutbiyye, İhvâniyye benzeri ürettikleri<br />
isimler altında Cihadî <strong>Selef</strong>iyye’yi sınıflayarak<br />
Ehl-i Sünnet’den dışlamak istemekte. <strong>Selef</strong>îlik’te<br />
baskın olan dışlamacı psikolojinin her iki kesim<br />
için daha ileri bölünmelerin oluşumunu hızlandırması<br />
beklediğimiz bir gelişme olacaktır.<br />
<strong>Selef</strong>i düşüncenin hakim olduğu kimi Arap ülkelerinin<br />
Çeçenistan, Bosna, Filistin gibi bütün<br />
ümmeti ilgilendiren konularda -en azından yöneticilerin/siyasilerin-<br />
nispeten sessiz ve tepkisiz kalmalarında<br />
(!) <strong>Selef</strong>i bakış açısının bir etkisi var mıdır?<br />
Bahsettiğiniz ülkelerdeki anti-emperyalist<br />
mücadeleye başta Suudi Arabistan olmak üzere<br />
<strong>Selef</strong>iliğin yaygın olduğu Arap ülkelerinden<br />
-hakkını teslim etmek gerekir- büyük destek<br />
geldi. Bu hem zengin bir finansal destekti hem<br />
de gönüllülerin bilfiil desteğiydi. Ama bu desteğin<br />
büyük ölçüde sivil olduğunu belirtelim.<br />
Mevcut uluslararası kurulu düzene her zaman<br />
uyumlu olan Suudi rejiminin, söz konusu ülkelerdeki<br />
İslami direniş hareketlerini tanıyıp desteklemesi<br />
zaten beklenmiyordu.<br />
Suudi rejimiyle bağlantılı dünya üzerindeki<br />
<strong>Selef</strong>i çevreler, meşru bir liderin emri ve izniyle<br />
yürütülmediği gerekçesiyle Filistin, Bosna, Keşmir,<br />
Çeçenistan gibi alanlardaki sıcak mücadelelere<br />
soğuk durdular. O halde yapılacak iş, şirki<br />
terkederek tevhide sarılmaya Müslümanları davet<br />
etmek ve İslam aleminin <strong>Selef</strong> akidesi üzerinde<br />
buluşmasını sağlamaktı. Gerçek cihat buydu.<br />
Cihâdi akıma göre ise cihat ertelenemez bir ödevdir.<br />
Zira hayat “iman ve cihattan ibarettir“. Müslümanlar<br />
kendi aralarından seçtikleri bir liderin<br />
emrinde cihatlarını ve siyasal mücadelelerini sürdürmelidirler.<br />
Gördüğünüz gibi bu farklılaşmada<br />
<strong>Selef</strong>iliğin doğrudan etkisinden ziyade <strong>Selef</strong>iliğin<br />
nasıl yorumlandığı belirleyici olmaktadır.<br />
<strong>Selef</strong>iliğin apolitik bir geleneğe sahip olduğu<br />
iddiası var. Bununla birlikte, ‘‘Arap Baharı’’ olarak<br />
adlandırılan toplumsal harekette, protestolara katıldıklarını,<br />
yıkılan yönetimlerin akabinde kurdukları<br />
partilerle seçimlere girdiklerini, hatta Mısır’daki<br />
<strong>Selef</strong>ilerin kurduğu en-Nur Partisi’nin %24 gibi hiç<br />
de azımsanmayacak bir oy oranına sahip olduğunu<br />
ve seçimden ikinci parti olarak çıktığını görüyoruz.<br />
Daha sonra parti kurucusu İmad Abdülğafur partisinden<br />
ayrılarak <strong>Selef</strong>i arkadaşlarıyla el-Vatan partisini<br />
kuruyor. Aynı şekilde Libya, Tunus ve Yemen’de de<br />
<strong>Selef</strong>ilerin partileşerek seçimlere katıldıklarını biliyoruz.<br />
Sizce <strong>Selef</strong>ilerin politikaya atılmaları <strong>Selef</strong>i bakış<br />
açısında bir değişime neden olur mu, olursa bu yen<strong>ilik</strong><br />
<strong>Selef</strong><strong>ilik</strong>te nasıl bir değişimi beraberinde getirir?<br />
Çok haklısınız. Bahsettiğiniz gelişmeler, <strong>Selef</strong>iyye<br />
açısından çok önemli tarihi kavşaklardan<br />
MART 2013 • SAYI 219 • PERSPEKTİF<br />
31
Change language