Selef ilik

ir bahane olarak kullanıldığını düşünüyorum.
Ehl-i Sünnet içerisinde hep azınlık olarak kalmış
olan Selefi düşüncenin Müslümanların büyük
bir kesiminden iltifat görmemesini, özellikle de
Türkiye’de ve Avrupa’daki Türkiyeli göçmenler arasında
zemin bulamamasını neye bağlamak gerekir?
Gerçekten tarihte ve günümüzde Selefi düşünce
Sünnîlik içerisinde hep azınlığı temsil etmiştir.
Bunun belirgin sebepleri var. Akli çözümlemelere
uzak duruşu, katı nasçılığı ve bunun beraberindeki
hantallık nedeniyle Müslüman kurumlar ve kamuoyunca
çok kullanışlı bulunmamıştır Selefi dini
metot. Dışlamacı yapısı nedeniyle zaman zaman
tefrika kaynağı ve fitne odağı olarak görülmüştür
bazı siyasi yapılarca. Bilhassa Vehhabilik ile birlikte
kabir ve türbe yıkımları, Müslümanları zorla
bir şekle, kalıba sokmaya çalışmaları, geniş kitleleri
sürekli rahatsız etmiştir. “Ben en doğrusunu
bilirim“ mantığıyla özdeşleşen buyurgan tavırları,
Selefilere karşı antipati doğurmuştur.
İslam aleminde son otuz, kırk yıldaki Selefiliğe
dönük sempatiyi ise, dinsel alanlara yapılan Körfez
destekli yatırımlara ve propaganda faaliyetlerine
bağlayabiliriz. Şu hususu da mutlaka not edelim:
Müslümanların özellikle 20. yüzyılın ikinci
yarısında yaşadıkları işgaller, zulümler ve büyük
travmalar karşısında Selefiliğin bilhassa İslamcılık
ile sentezlenerek samimi bir duyarlılıkla geniş bir
direniş hattı geliştirdiğini ve bu yüzden sempati
uyandırdığını gözden kaçıramayız.
Emperyalizme karşı bu direniş hattı daha önceleri
medrese ve tarikat kökenli yapılarca örgütlenip
yürütülmüştü. Hint alt kıtasındaki Diobendi direnişini,
Kafkasya’da Şeyh Şamil’i, Rusya’da Basmacılar‘ı,
Batı Afrika’da Osman dan Fodyo’yu, Libya ve
Cezayir’de Senusiliği, Ömer Muhtar‘ı ve Emir
Abdülkadir’i bir çırpıda sayabiliriz. Tespih çeken
eller tetik çekmede çok maharetliydi. Hatta Sovyet
Rusya, sufiyyenin muhalif gücünü kırmak için 1940,
1950‘li yıllarda bir dönem Selefi akıma müsamaha
ile yaklaştı. Bu direniş hattı malesef zayıfladı. Tabiat
boşluk kabul etmez. Bu boşluk yakın zamanda Selefi
hareketler tarafından dolduruldu. Bugün Amerika’daki
siyaset üreten RAND gibi itibarlı düşünce
kuruluşları, Selefiyye aşırlığına karşı sufi yapılarla
işbirliğini tavsiye ediyor ABD hükümetine.
Türkiyeliler nezdinde Selefiliğin itibar görmemesi
konusuna gelince; son yüzyılda İslam
aleminde Fas’tan Endonezya’ya kadar kuvvetli
bir rüzgar estiren Selefi-Vehhâbî akımın Türkiye’deki
tesiri gerçekten de diğer ülkelere kıyasla
oldukça dar bir çerçevede kalmıştır.
Söz konusu durumun sebeplerinden birisi,
Osmanlı’nın resmi tarikatı sayabileceğimiz
Nakşîliğin görmüş olduğu fonksiyondur.
Daha çok Halid el-Bağdadî’den gelen koluyla
Anadolu’da, Balkanlar’da ve Kafkasya’da yapılanan
bu Halidiyye Nakşîliği’nin en belirgin özelliklerinden
birisi, tasavvufî terbiyenin yanısıra medrese
eğitimine verdiği önemdir. Bu medrese geleneği,
etkin olduğu bölgeye göre Hanefî-Mâturidî
ya da Şâfiî-Eş’arî bir eğitim-öğretim müfredatı
üzerinden gitmiş, hem akaid, hem fıkıh hem de
tasavvuf zemininde Selefî fikir ve pratiklere yol
vermeyen bir karakterde kendisini göstermiştir.
MART 2013 • SAYI 219 • PERSPEKTİF
33