HOŁOWCZYC

BIZNES
marketing
może przekraczać sto (jeśli duża część
rodzin ma dwa lub trzy samochody, to
wartość wskaźnika może wynosić nawet
powyżej 150 samochodów na 100 gospodarstw
domowych).
3 UWAGA NA BŁĘDY
Choć wskaźniki natężenia są
przydatnym narzędziem w rękach każdego
menedżera, jego mechaniczne
stosowanie prowadzi czasem do fałszywych
wniosków. Możemy to zilustrować
przykładem. Jeżeli chcielibyśmy przeanalizować
liczbę łóżek szpitalnych na
10 tysięcy ludzi w różnych krajach Europy,
w naszych obliczeniach musielibyśmy
wziąć pod uwagę różne tradycje
leczenia. W niektórych krajach odbywa
się ono przede wszystkim w domu, w innych
natomiast – głównie w szpitalu.
Jak widać, proste zastosowanie wskaźników
natężenia doprowadziłoby nas
do błędnych wniosków.
Istotę wskaźników natężenia, a jednocześnie
dyskusyjność otrzymanych
wyników można również zilustrować
innym przykładem. Jak obliczyliśmy
wcześniej, w 1989 r. na jedną aptekę
przypadało 11 515 osób. Jeśli przyjmiemy,
że liczba aptek w 2007 r. wynosi
12 tys., a liczba ludności 37 mln, to na
jedną aptekę przypadają zaledwie 3083
osoby. Podany przykład pokazuje, jak
bardzo wskaźnik natężenia zależy od
dokładności danych, które posłużyły
do jego obliczenia – im bardziej wiarygodne
informacje, tym bardziej precyzyjny
wynik.
Wracając zatem do naszego przykładu,
mówiąc o aptekach, trzeba zdecydować,
czy bierzemy pod uwagę także apteki
szpitalne, punkty apteczne, drogerie
z wydzieloną apteką itp. W tym samym
czasie powstają nowe apteki, inne znów
upadają, a to wpływa na trudność w dysponowaniu
wiarygodnymi danymi. Po
drugiej stronie mogą się pojawić wątpliwości
dotyczące liczby ludności.
Narodowy Spis Powszechny przeprowadza
się raz na dziesięć lat, a w okresach
między spisami liczba ludności jest
szacowana na podstawie danych o urodzeniach,
zgonach, wyjazdach i przyjazdach.
Tutaj także można dyskutować,
jak te zmiany wpłyną na obliczane
wskaźniki (np. wyjazdy Polaków do
pracy w innych krajach, przyjazdy turystów
do Polski).
4 DANE W PRZEKROJU
Obliczenie wskaźnika natężenia
dla całego kraju można wzbogacić podaniem
informacji w różnych przekrojach:
w podziale na miasto i wieś, w przekroju
województw, powiatów itp.
Dzięki tym informacjom można zebrać
dane o różnicach, które występują w czasie
oraz w przestrzeni. Także w tym
przypadku trzeba mieć na uwadze zmiany
oraz różnice, które mogą utrudniać
wyciąganie wniosków na podstawie
obliczonych wskaźników natężenia.
5 ZMIENNOŚĆ
Wskaźniki natężenia mogą wykazywać
zmienność związaną z substytucją
sprzętu oraz usług. Wyobraźmy
sobie, że badamy wyposażenie gospodarstw
domowych w aparaty do mierzenia
ciśnienia. Można promować
zakup tych aparatów przez mieszkańców
i zachęcać ich do systematycznego mierzenia
ciśnienia. Można też promować
systematyczne korzystanie z takich usług
w aptece. W pierwszym przypadku wyposażenie
gospodarstw domowych
w aparaty będzie znacznie wyższe niż
w drugim przypadku.
Jeśli korzystamy
ze wskaźników natężenia,
musimy pamiętać
o porównywaniu
zbiorowości, które pozostają
ze sobą w związkach
logicznych lub
merytorycznych.
Nie można badać relacji
między zbiorowościami
całkowicie niezależnymi.
WYKORZYSTANIE
6
WSKAŹNIKÓW
W zarządzaniu apteką wskaźniki natężenia
można wykorzystać w różnych
aspektach decyzyjnych. Mając kilka
aptek, właściciel może obliczyć obrót
na jedną aptekę i ocenić powody występujących
różnic. Może obliczyć obrót
na jednego pracownika albo na jeden
metr kwadratowy powierzchni apteki
(ogólnej, sprzedażowej) i analizować
możliwości wprowadzania zmian. Powyższe
wielkości nazywane są w ekonomii
wydajnością. Mówimy więc np.
o wydajności pracy czy powierzchni
handlowej. Można również obliczać
obrót na jednego pacjenta i analizować
go w różnych przekrojach.
Omawiane wielkości mogą być wykorzystywane
w różnych kwestiach społeczno-prawnych.
Wskaźnik liczby osób
przypadających na jedną aptekę jest
obecnie przytaczany w dyskusjach związanych
z regulacjami prawnymi dotyczącymi
otwierania nowych aptek.
Jednym z argumentów za wyznaczeniem
kryterium administracyjnego stała się
rentowność aptek. Nie będziemy tutaj
kontynuować dyskusji na ten temat,
a jedynie podajemy ten przykład jako
wykorzystanie wskaźników natężenia.
Wskaźniki natężenia mogą być również
przydatne do przewidywania zmian
w czasie. Łączy się to z tzw. metodami
komparatywnymi, inaczej nazywanymi
porównawczymi. Jeśli wiemy, że np.
poziom życia w Niemczech czy we Francji
zostanie osiągnięty w Polsce za
25 lat, to można określić prawdopodobne
tempo zmian. Jeśli – dajmy na to
– sprzedaż dermokosmetyków na jedną
osobę wynosi we Francji tyle a tyle opakowań,
to przyjmując 25-letni okres
różnicy, możemy prognozować, jak ta
sprzedaż będzie się kształtowała w Polsce.
Trzeba jednak i w tym przypadku
zachować ostrożność wynikającą z możliwych
zmian w czasie oraz uwzględniać
różnice związane z danymi krajami.
Codziennie docierają do nas różne informacje
bazujące na wskaźnikach
natężenia – wartość PKB na 1 mieszkańca,
spożycie piwa na 1 osobę, liczbę
samochodów na 100 km dróg itp. Są
one również wykorzystywane w zarządzaniu
apteką oraz w dyskusjach nad
zmianami w prawie farmaceutycznym.
Aby wskaźniki natężenia mogły być
użyteczne w podejmowaniu decyzji,
trzeba dbać o porównywalność logiczną,
merytoryczną oraz metodyczną w ich
obliczaniu.
Lipiec/Sierpień 2007 Farmacja i ja
17