Anghenion Dysgu Ychwanegol (ADY) yng Nghymru

penderfynu faint yn union y mae'n ei wario ar AAA). Mae cyllid dirprwyedig yn cyfrif am 73 y cant o
gyfanswm y gwariant AAA sydd wedi'i gyllidebu yn 2016-17.
Drwy arian y maent yn ei gadw’n ganolog o fewn Cyllideb Addysg yr Awdurdod Lleol 16 neu'r
Gyllideb Ysgolion. Mae 27 y cant o'r gwariant AAA yn cael ei gadw'n ganolog gan awdurdodau lleol
yn 2016-17.
O dan ddarpariaethau Deddf Safonau a Fframwaith Ysgolion 1998, mae Llywodraeth Cymru yn
nodi'r fframwaith cyfreithiol y mae awdurdodau lleol yn dyrannu eu gwariant ar addysg i ysgolion yn
unol ag ef. Nodir y fframwaith yn Rheoliadau Cyllido Ysgolion (Cymru) 2010. Mae’r rheoliadau yn ei
gwneud yn ofynnol i awdurdodau lleol ddyrannu gwariant i dair cyllideb, Cyllideb yr Awdurdod Lleol, y
Gyllideb Ysgolion a'r Gyllideb Ysgolion Unigol.
Mae rheoliadau 2010 yn nodi bod yn rhaid i'r Gyllideb Ysgolion Unigol gael ei dyrannu ymhlith
ysgolion a gynhelir gan yr awdurdod ar ffurf cyfrannau cyllidebol, gan ddefnyddio fformiwla ariannu a
bennir yn lleol. Mae'n rhaid i 70 y cant o’r arian gael ei ddosbarthu ar sail nifer y disgyblion. Yn eu
fformiwla, gall awdurdodau lleol bwysoli nifer y disgyblion yn ôl nifer o ffactorau gan gynnwys AAA.
Mae'r Cod Ymarfer yn nodi'r canlynol mewn perthynas ag ariannu:
8.3 Dylai fod gan ysgolion a gynhelir, ac eithrio ysgolion arbennig, rywfaint o arian
yn eu cyllideb ddirprwyedig sy'n adlewyrchu anghenion ychwanegol disgyblion sydd
ag anghenion addysgol arbennig. Maent yn cael yr arian hwn trwy fformiwla ariannu
sy'n adlewyrchu nifer yr achosion o AAA, wedi'u mesur mewn gwahanol ffyrdd. (...)
8.4 O dan Reoliadau Anghenion Addysgol Arbennig (Darparu Gwybodaeth gan
Awdurdodau Addysg Lleol) (Cymru) 2002, mae’n ofynnol i [awdurdodau lleol]
gyhoeddi, o fis Ebrill 2002 ymlaen, fanylion o’r mathau o drefniadau cefnogi y gallai
ysgolion a gynhelir yn eu hardal ddarparu fel rheol o’u cyllidebau o dan Gweithredu
gan yr Ysgol a Gweithredu gan yr Ysgol a Mwy. Yn ogystal, mae’n ofynnol iddynt
gyhoeddi eu cynlluniau eu hunain ar gyfer darparu cefnogaeth AAA briodol - yn
enwedig o dan Gweithredu gan yr Ysgol a Mwy.
8.5 Lle bo angen adnoddau ychwanegol i alluogi ysgol i wneud y ddarpariaeth a
bennir mewn datganiadau, gall yr [awdurdod lleol] ddarparu’r adnoddau hynny’n
uniongyrchol o’r ddarpariaeth ganolog, datganoli adnoddau wedi’u clustnodi at y
diben i ysgolion, neu eu dirprwyo.
8.6 Sut bynnag y darperir adnoddau, mae gan ysgolion ac [awdurdodau lleol]
ddyletswyddau penodol mewn perthynas â phlant sydd ag anghenion addysgol
arbennig a dylai’r cyllid ar gyfer AAA gefnogi’r dyletswyddau hynny. [fy mhwyslais i]
Ystadegau ynglŷn ag ariannu
Mae Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi ystadegau blynyddol ar wariant wedi'i gyllidebu ar
ddarpariaeth AAA. Mae tablau 5-7 isod yn rhoi rhywfaint o wybodaeth am faint o arian a ddyrennir i
AAA yng Nghymru.
16
Y term a ddefnyddir mewn deddfwriaeth yw 'cyllideb addysg nad yw ar gyfer ysgolion', gan ei fod yn cyfeirio at gyllid nad
yw'n cael ei ddirprwyo'n uniongyrchol i ysgolion. Fodd bynnag, cyfeirir ato'n gyffredinol fel cyllideb yr awdurdod lleol ac
roedd yn arfer cael ei alw'n gyllideb yr awdurdod addysg lleol. Mae'r term 'awdurdod lleol' wedi cael ei ddefnyddio yn lle
'awdurdod addysg lleol' ers 5 Mai 2010.
21