Anghenion Dysgu Ychwanegol (ADY) yng Nghymru

Diwygiadau yn Lloegr
Gwnaeth y Ddeddf Plant a Theuluoedd 2014 newidiadau i'r ddarpariaeth AAA yn Lloegr.
Cyhoeddwyd Special Educational Needs and Disability Code of Practice: 0-25 years diwygiedig
ym mis Ionawr 2014 a daeth i rym ar 1 Medi 2014.
Mae’r newidiadau yn Lloegr yn dwyn ynghyd ymyriadau addysgol ag iechyd a gofal, fel y darperir
ar gyfer y rhain mewn un cynllun. Maent hefyd yn integreiddio’r ddwy system cyn 16 ac ôl-16
flaenorol yn system 0-25 oed. Mae rhwymedigaeth ar awdurdodau lleol a chyrff iechyd i
gydweithio er mwyn diwallu anghenion pobl ifanc. Dywedodd Llywodraeth y DU y byddai rhieni a
phlant yn cael eu cynnwys llawer mwy yn y broses gwneud penderfyniadau.
Mae papur briffio Llyfrgell Tŷ'r Cyffredin, a gyhoeddwyd ym mis Mawrth 2016, Special Educational
Needs: support in England, yn rhoi trosolwg defnyddiol o'r newidiadau yn Lloegr o fis Medi 2014, y
drefn atebolrwydd a sefydlwyd i archwilio'r trefniadau newydd, a rhywfaint o waith ymchwil cynnar ar
eu heffeithiolrwydd.
Mae gwefan Llywodraeth y DU hefyd yn cynnwys gwybodaeth am SEND yn Lloegr.
Beth sydd wedi newid?
Mae datganiadau AAA a all gwmpasu dysgwyr hyd at 19 oed yn cael eu disodli gan gynlluniau
Addysg, Iechyd a Gofal, a all fod ar waith hyd at 25 oed os yw’r person ifanc yn dal mewn addysg neu
hyfforddiant. O 1 Medi 2014, ni chaiff datganiad ei roi i unrhyw ddysgwyr newydd a bydd y rhai sydd
eisoes wedi cael datganiad yn cael eu trosglwyddo’n raddol i gynllun Addysg, Iechyd a Gofal erbyn 31
Mawrth 2018. Mae cynlluniau Addysg, Iechyd a Gofal yn gosod rhwymedigaethau statudol ar
awdurdodau lleol a chyrff iechyd i gydweithredu er mwyn diwallu anghenion y person ifanc. Mae
llawer o’r gofynion cyfreithiol ar gyfer asesiadau Addysg, Iechyd a Gofal yr un fath â’r gofynion ar gyfer
datganiadau neu’n debyg iddynt.
Mae Gweithredu gan yr Ysgol a Gweithredu gan yr Ysgol a Mwy yn cael eu disodli gan system
gymorth raddedig yn yr ysgol i ddysgwyr y mae eu hanghenion yn golygu nad oes angen cynllun
Addysg, Iechyd a Gofal arnynt. Gelwir y system newydd yn ‘Cymorth AAA’. Mae hyn yn wahanol i'r
hyn a gynigir yng Nghymru a fyddai'n rhoi'r un math o gynllun i bob dysgwr ag ADY: y Cynllun
Datblygu Unigol (CDU). Mae Llywodraeth Cymru yn dweud y bydd CDU i bob dysgwr ag ADY yn
gwaredu un o brif achosion tensiwn 32 (rhwng y rhai sy'n cael darpariaeth â chefnogaeth statudol a'r
rhai nad ydynt yn cael y ddarpariaeth hon).
Mae tystiolaeth anecdotaidd a gafwyd gan Bwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg y Pedwerydd Cynulliad
yn ystod gwaith craffu cyn deddfu ar y Bil drafft, yn ogystal â sylw yn y cyfryngau, yn awgrymu y bu
goblygiadau ariannol sylweddol yn Lloegr yn sgil darparu cynlluniau Addysg, Iechyd a Gofal i bob
dysgwr a oedd â datganiadau yn flaenorol. Mae Llywodraeth Cymru yn cynnig darparu cynlluniau
statudol i bob un o’r 105,000 o ddysgwyr ag ADY, nid dim ond y 12,000 sydd â datganiadau ar hyn o
bryd.
Mae rhwymedigaeth ar awdurdodau lleol bellach i ddatblygu a chyhoeddi ‘Cynnig Lleol’, sy’n nodi
mewn un man wybodaeth am y ddarpariaeth y maent yn disgwyl iddi fod ar gael ym maes
addysg, iechyd a gofal cymdeithasol i blant a phobl ifanc sydd ag AAA neu sy’n anabl yn eu hardal.
32
Llywodraeth Cymru, Memorandwm Esboniadol drafft, Bil Drafft Anghenion Dysgu Ychwanegol a'r Tribiwnlys
Addysg (Cymru), 2015, paragraff 3.77
48