Anghenion Dysgu Ychwanegol (ADY) yng Nghymru

Yn drydydd, lle bernir bod angen hynny, yn unol â datganiad AAA gan awdurdod lleol sy'n rhoi
hawl gyfreithiol i becyn penodedig o gymorth.
(Ceir rhaglenni sy’n cyfateb yn fras i Gweithredu gan yr Ysgol a Gweithredu gan yr Ysgol a Mwy o fewn
y Blynyddoedd Cynnar.)
Yng Nghymru, ceir 105,000 o ddysgwyr y cydnabyddir yn swyddogol bod ganddynt AAA, ac mae gan
12,000 ohonynt ddatganiadau (blwyddyn academaidd 2015/16). Mae £362 miliwn wedi’i gyllidebu ar
hyn o bryd gan awdurdodau lleol ar gyfer darpariaeth AAA (blwyddyn ariannol 2015-16).
Bydd AAA fel arfer yn dod o dan o leiaf un o’r pedwar maes cyffredinol canlynol:
Cyfathrebu a rhyngweithio;
Gwybyddiaeth a dysgu;
Ymddygiad, datblygiad emosiynol a chymdeithasol;
Synhwyraidd a/neu gorfforol.
Diwygiadau arfaethedig
Ers rhai blynyddoedd bellach, mae Llywodraeth Cymru wedi cydnabod nad yw'r system bresennol
bellach yn addas at y diben. 2 Mae'n credu felly y dylai ‘dull gweithredu mwy modern o weithio
amlasiantaethol er budd y plentyn neu’r person ifanc, a fydd yn eu cefnogi yn y daith drwy addysg
a’u dewisiadau bywyd’ gymryd lle 'model a gyflwynwyd fwy na 30 mlynedd yn ôl'. 3
Fel y nodwyd yn ystod ei hymgynghoriad ar y Bil drafft yn 2015, mae gan Lywodraeth Cymru dri
amcan cyffredinol ar gyfer y system arfaethedig newydd:
Fframwaith deddfwriaethol unedig i gynorthwyo plant a phobl ifanc rhwng 0 a 25 oed sydd ag
ADY mewn ysgolion ac mewn addysg bellach (yn hytrach na’r system AAA bresennol ar gyfer plant a
phobl ifanc hyd at 16 oed a’r system Anawsterau a/neu Anableddau Dysgu (AAD) ar gyfer pobl ifanc
dros 16 oed, sy’n cael eu cynnwys o dan ddeddfwriaeth wahanol ar hyn o bryd);
Proses integredig a chydweithredol o asesu, cynllunio a monitro gydag ymyriadau cynnar,
amserol ac effeithiol (gan gynnwys dyletswyddau ar fyrddau iechyd ac awdurdodau lleol i
gydweithio â'i gilydd i ddiwallu anghenion pob plentyn a pherson ifanc sydd ag ADY drwy baratoi
Cynllun Datblygu Unigol);
System deg a thryloyw o ddarparu gwybodaeth a chyngor, ac o ymdrin â phryderon ac achosion
o apêl (gan gynnwys ei gwneud yn ofynnol i awdurdodau lleol wneud trefniadau i osgoi ac ymdrin
ag anghytundebau, gan ddiwygio system a ddisgrifiwyd fel un 'gymhleth, ddryslyd a
gwrthwynebol'). 4
2
Llywodraeth Cymru, Cynigion deddfwriaethol ar gyfer anghenion dysgu ychwanegol, Rhagair Gweinidogol (Huw
Lewis, y Gweinidog Addysg a Sgiliau), Mai 2014, t2
3
Llywodraeth Cymru, Ymlaen mewn partneriaeth ar gyfer plant a phobl ifanc ag anghenion ychwanegol: Cynigion
ar gyfer diwygio’r fframwaith deddfwriaethol ar gyfer anghenion addysgol arbennig, Mehefin 2012, t4
4
Rhestrwyd yr amcanion hyn ym mharagraff 3.3 o'r Memorandwm Esboniadol i'r Bil drafft ac fe'u nodwyd yn wreiddiol ym
Mhapur Gwyn 2014. Llythrennau italig gan yr awdur hwn.
2