Anghenion Dysgu Ychwanegol (ADY) yng Nghymru

Cynigion ar gyfer un fframwaith cyfreithiol rhwng 0 a 25 oed (amcan cyffredinol)
Cyflwyno'r term Anghenion Dysgu Ychwanegol (ADY) (nod craidd)
Byddai'r Bil drafft yn cael gwared ar y termau presennol Anghenion Addysgol Arbennig (AAA) ac
anawsterau a/neu anableddau dysgu, ac yn gosod y term Anghenion Dysgu Ychwanegol (ADY) yn eu
lle. I raddau helaeth yn achos AAA, byddai hyn sefydlu dull yn y gyfraith sydd eisoes yn gyffredin
ledled Cymru. Mae'r term ADY eisoes yn cael ei ddefnyddio mewn termau ymarferol a pholisi ers
cyhoeddi'r canllawiau Cynnwys a Chynorthwyo Disgyblion ym mis Tachwedd 2006, a sefydlu'r
cynlluniau peilot yn 2009.
Mae'r Bil drafft ar gyfer ADY yn cadw'r un diffiniad ag ar gyfer AAA; h.y. a yw'r dysgwr yn cael
llawer mwy o anhawster wrth ddysgu na'r mwyafrif yn ei grŵp oedran, neu a oes ganddo anabledd sy'n
ei atal neu'n ei rwystro rhag manteisio ar yr addysg sydd fel arfer ar gael. Yn ei hanfod, mae hwn yr
un fath â'r diffiniad presennol o anawsterau a/neu anableddau dysgu ôl-16.
Adeg y Bil drafft, roedd Llywodraeth Cymru yn rhagweld y byddai'r un nifer o ddysgwyr yn cael eu
cyfrif fel rhai ag ADY fel sydd ag AAA ar hyn o bryd, o ganlyniad i ddefnyddio'r un diffiniadau. Fodd
bynnag, roedd Llywodraeth Cymru o'r farn y byddai defnyddio'r un term ar gyfer pob dysgwr o dan 25
oed yn cynnig mwy o degwch ac yn tanlinellu cydlyniaeth y system newydd. Roedd hefyd yn credu y
byddai'r term newydd, ADY, yn lleihau stigma ac yn dangos y bwriad i gefnu’n llwyr ar system yr oedd
angen ei diwygio'n sylfaenol.
Ystod oedran 0-25 (nod craidd)
Roedd y Bil drafft yn darparu ar gyfer un system newydd ar gyfer ADY cyn 16 ac ôl-16, yn lle'r
systemau presennol ar gyfer AAA ac anawsterau a/neu anableddau dysgu. Mae'n amlinellu prosesau
tebyg y mae'n rhaid i ysgolion a sefydliadau addysg bellach eu dilyn wrth asesu a oes gan
ddisgyblion/myfyrwyr ADY a chreu Cynllun Datblygu Unigol (CDU) ar eu cyfer. Mae hyn yn golygu y
byddai pob dysgwr ag ADY yn cael yr un fath o gynllun statudol ni waeth beth fo'i oed neu a yw yn
y chweched dosbarth mewn ysgol neu sefydliad addysg bellach.
Mae Llywodraeth Cymru yn dweud y byddai hyn yn rhoi dysgwyr mewn addysg bellach, sydd â
Chynlluniau Dysgu a Sgiliau ar wahân ar hyn o bryd, mewn sefyllfa fwy cyfartal o'i gymharu â'u
cyfoedion mewn ysgolion. Dywedodd hefyd y dylai wella'r trosglwyddo rhwng addysg ysgol ac
addysg ôl-16. Newid sylweddol arall a gynigiwyd o safbwynt trosglwyddo oedd rhoi'r cyfrifoldeb am
ddarpariaeth arbenigol ôl-16 i awdurdodau lleol yn hytrach nag i Weinidogion Cymru. Roedd
Llywodraeth Cymru yn credu y byddai hyn yn annog awdurdodau lleol a darparwyr ôl-16 i weithio
gyda'i gilydd i gynllunio a chyflwyno darpariaeth, yn ogystal â chymell awdurdodau lleol i gynllunio ar
gyfer yr unigolyn ar ôl 16 oed mewn ffordd nad oes angen iddynt ar hyn o bryd o reidrwydd.
Cynllun unedig (nod craidd)
Yn union fel yr oedd y Bil drafft yn gofyn am yr un math o gynllun (CDU) ar gyfer dysgwyr o bob oedran
dan 25 oed, roedd hefyd yn gofyn am yr un math o gynllun ar gyfer pob dysgwr ag ADY ni waeth
pa mor ddifrifol yw’r anghenion. O dan system o'r fath, ni fyddai'r gwahaniaeth rhwng datganiadau,
a Gweithredu gan yr Ysgol neu Gweithredu gan yr Ysgol a Mwy yn bodoli bellach. Yn hytrach, byddai
pob dysgwr ag ADY, yn ogystal â phob dysgwr 16-25 oed ag ADY, yn cael CDU. Fodd bynnag, byddai
gwahaniaethu o hyd rhwng rhai achosion (mwy difrifol a chymhleth) lle y byddai awdurdodau lleol yn
gyfrifol am gynnal y CDU, er mai'r ysgol neu'r sefydliad addysg bellach a fyddai'n gyfrifol yn y rhan
fwyaf o achosion.
38