nalgures • tomo iv • año 2007 1 - Asociación Cultural de Estudios ...

Un ferrado de sementadura de 1ª calidade, sementado de trigo, producía cinco, e se era de
millo seis; o de 2ª, sementado de centeo, producía cinco e, sendo de millo, outros cinco; e o
de 3ª tres ferrados de centeo ou dous de millo. Un ferrado de viña de 1ª producía 16 azumes
de viño; o de 2ª, 12, e, o de 3ª, oito. Un ferrado de hortaliza con froiteiros de 1ª producía un
valor en moeda de 33 reais; o de 2ª, 20 e o de 3ª dez reais; o de prado de 1ª rendaba 16 reais,
dez o de 2ª e seis o de 3ª. Un ferrado de devesa producía, cada seis anos, dous carros de
madeira para o lume; un ferrado de monte de 1ª producía nos 24 anos oito carros de toxo e
catro ferrados de centeo; o de 2ª, nos 36 anos, oito carros de toxo e outros catro de centeo, e
os de 3ª, nos 48 anos, catro ferrados de centeo. Doce pés de castiñeiros de 1ª ocupaban un
ferrado de centeo de sementadura, producindo seis ferrados de castañas; sendo de 2ª, catro
ferrados e, de 3ª, dous ferrados.
Os gandos que se criaban eran o ovino, vacuno, caprino, porcino e cabalar.
O valor de cada ferrado de trigo andaba por seis reais, o de centeo por tres e o de millo por
catro. Cada azume de viño valía un real; o ferrado de castañas dous reais; un carro de leña de
carballo, seis reais; o carro de toxo, tres, unha galiña, dous reais; un carneiro 11 e un cordeiro
cinco.
En Rutis había 88 colmeas, propiedade de Manuel Lorenzo, Silvestre Fernández, Manuel
Vermúdez (50), Xoán de Castro, Francisco de Prado e Domingo Parada.
Había tamén cinco casas de muíños fariñeiros:
Culleredo en 1752: os interrogatorios do Catastro de Ensenada
– Un, dunha moa, estaba no sitio e Río da Balsa, era de Francisco Doldán, veciño da Coruña,
moía seis meses ao ano e rendía 44 reais.
– Outro estaba no Ramallal, era de Lourenzo García das Seixas, veciño da Coruña, moía
seis meses e rendía outros 44 reais.
– Outro, do que era propietaria dona Antonia Pedreira, veciña da Coruña, estaba no lugar da
Coba, tiña unha roda, moía seis meses ao ano e producía 80 reais.
– Outro, no sitio da Cortiña, era de don Xacinto Freire, presbítero, veciño de San Cristovo
das Viñas, tiña unha moa, moía seis meses e rendía 40 reais; estaba subarrendado a Silvestre
García, que lle pagaba 30 reais.
– O muíño restante estaba no sitio de Pedrín, pertencía a Matías Gómez, tiña dúas moas
(unha moía todo o ano, con represa, e a outra soamente no inverno) e rendía 120 reais.
Había una taberna, que corría por conta de Francisco Doldán, veciño da Coruña, a cal axudaba
a pagar á freguesía os reais dereitos de sisa, que debía satisfacer ao rei anualmente; pola súa
venda de viño recadaba 150 reais anualmente, e a Xoana Gómez, taberneira, por beneficiar
o viño polo miúdo, 50 reais. Domingo Galán era o estanquilleiro de tabaco, calculándose en
24 reais o que gañaba, e outros 24, pola mesma razón, a Domingo da Naia.
NALGURES • TOMO IV • AÑO 2007 369