nalgures • tomo iv • año 2007 1 - Asociación Cultural de Estudios ...

Carlos Pereira Martínez
A parroquia non tiña párroco, xa que era anexa da de Sueiro. Non había nin convento nin
hospital.
Nesta parroquia vivía Xoán Núñez, xuíz e xustiza ordinaria da freguesía e da xurisdición do
Val de Veiga.
O lindeiro da parroquia principiaba na ponte de Veigue, dende onde camiñaba a división ao
bico ou altura nomeada do Quenlle da Agueirira, de aquí á Modoña da Cruz, Pedras das
Bestas, Fonte de Monte Partido, moxón de Rego cheo. De aquí ás Pedras das Cruces e á
Fonte de Conechadas, de alí ao Rego de Herbedeira, Ponte da Posedoira, Campo de Mantiñán
e casa de Bernardo das Pallas; de esta seguía á Pedra Teixueira, Rego de Lamelas, ata a
herdade do Espiño e Fonte de Cabado; de aquí subía á Fonte do Feal e Cancela de Beiroa,
para cinxirse na primeira demarcación.
As terras eran de sementadura de secano, hortos, prados de regadío e secano, montes e devesas.
As terras de sementadura de primeira calidade producían un ano trigo e outro millo; as de
segunda e terceira calidade producían un ano centeo e outro millo.
Os montes rompíanse cada 18, 32 e 72 anos, segundo ía descendendo a súa calidade.
En total, a parroquia tiño 2.300 ferrados de sementadura, ocupando as maiores extensións as
terras de sementadura, 1.166 ferrados, e os montes, aproximadamente 600 ferrados. Non
había ningunha terra dedicada á prantación de viñas –o único caso nas parroquias de Culleredo.
As especies arbóreas que se prantaban eran maceiras, cerdeiras, figueiras e castiñeiros, pero
en pouca cantidade; normalmente, nos hortos e nas veiras das terras de sementadura, agás os
castiñeiros, que se prantaban nos soutos.
Os cultivos preponderantes eran o trigo, o millo, o centeo, coles, froitas, castañas, herbas,
legumes, etc.
A medida común da terra era o ferrado de sementadura de centro, de 25 por 25 varas de
superficie.
Esta medida, sementada de trigo, precisaba tres cuartos dun ferrado de semente; e a sexta
parte dun ferrado se a semente era de millo; e un ferrado, se era centeo.
A produtividade era a seguinte: a terra de primeira calidade producía un ano cinco ferrados de
trigo e outro ano outros cinco de millo; a de segunda calidade, catro de millo e cinco de centeo,
respectivamente; e a de terceira calidade, tres ferrados de centeo un ano, e ferrado e medio de
millo outro ano. Un ferrado de monte de primeira calidade producía nos 18 anos 12 carros de
toxo e seis ferrados de centeo; o de segunda calidade, nos 32 anos, dez carros de toxo e seis
ferrados de centeo; e, por último, o de terceira calidade, nos 72 anos, seis ferrados de centeo.
376 NALGURES • TOMO IV • AÑO 2007