.<strong>Manual</strong> práctico <strong>para</strong> <strong>el</strong> <strong>manejo</strong> <strong>de</strong> <strong>vertebrados</strong> <strong>invasores</strong> <strong>en</strong> <strong>islas</strong> <strong>de</strong> España y PortugalProyecto LIFE2002NAT/CP/E/000014Refer<strong>en</strong>ciasRichards, G. & L. S. Hall. 2000. Australia's flying foxes at a crossroad. BATS, 18, (2): 5-7.Richardson, D.M., N. Allsopp, C.M. D'Antonio, S.J. Milton & M. Rejmánek. 2000. Plantinvasions: The role of mutualisms. Biological Reviews, 75: 65-93.Richmond, M.E. 1997. Ro<strong>de</strong>nt damage managem<strong>en</strong>t. Corn<strong>el</strong>l Pest Managem<strong>en</strong>tRecomm<strong>en</strong>dations for Control of Vertebrates. Corn<strong>el</strong>l University.Rivera, X. & R. Sáez. 2003. La fauna acuática introducida y su impacto sobre los anfibios yreptiles. Quercus, 205: 22-27.Robertson, H., E. Saul & A. Tiraa. 1998. Rat control in Rarotonga: some lessons forMainland Islands in New Zealand. Ecological Managem<strong>en</strong>t, 6: 1-12.Robinson, B. 2002. TNR: How neighborhoods and communities can stop feral f<strong>el</strong>ineoverpopulation. International Companion Animal W<strong>el</strong>fare Confer<strong>en</strong>ce, Prague, Czech Republic.www.alleycat.org/pdf/Praguepaper3.pdfRobley, A., J. Parkes & D. Forsyth. 2003. Feasibility study for red fox eradication and apredator proof f<strong>en</strong>ce across the Yanakie isthmus, Wilson Promontory Nationa Park. Arthur RylahInstitute for Environm<strong>en</strong>tal Research, Departm<strong>en</strong>t of Sustainability and Environm<strong>en</strong>t, M<strong>el</strong>bourne. 45pp.Rodda, G.H. & T.H. Fritts. 1991. The Practicality of Snake Elimination from SmallBoun<strong>de</strong>d Plots. Unpublished U.S. Fish and Wildlife Service report.Rodda, G.H., T.H. Fritts & E.W. Campb<strong>el</strong>l III. 1999a. The feasibility of controlling thebrown treesnake in small plots. Pages 469-477 in G.H. Rodda, Y.Sawai, D. Chizar & H. Tanaka(eds) Problem snake managem<strong>en</strong>t: the habu and the brown treesnake. Corn<strong>el</strong>l University Press,Ithaca, New York. 534p.Rodda, G. H., T. H. Fritts, E. W. Campb<strong>el</strong>l, G. Perry & C. P. Qualls. 2002. Practicalconcerns in the eradication of island snakes. Pp.: 260-265 in C.R. Veitch & M.N. Clout (Eds.)Turning the ti<strong>de</strong>: the eradication of invasives species. IUCN SSC Invasive Species Specialist Group.IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK.Rodda, G.H., T.H. Fritts, C.S. Clark & S.W. Gotte. 1999b. Trapping the Brown Tree Snake.in G.H. Rodda, Y.Sawai, D. Chizar & H. Tanaka (eds) Problem snake managem<strong>en</strong>t: the habu andthe brown treesnake. Corn<strong>el</strong>l University Press, Ithaca, New York. 534p.Rodda, G.H., T.H. Fritts & D. Chiszar. 1997. The disappearance of Guam's wildlife: newinsights for herpetology, evolutionary ecology, and conservation. BioSci<strong>en</strong>ce 47(9): 565-574.Rodda, G.H., T.H. Fritts, M.J. McCoid, and E.W. Campb<strong>el</strong>l, III. 1999c. An overview of thebiology of the brown treesnake, Boiga irregularis, a costly introduced pest on Pacific Islands. Pp.44-80 in G.H. Rodda, Y. Sawai, D. Chiszar & H. Tanaka (eds). Problem snake managem<strong>en</strong>t: thehabu and the brown treesnake. Corn<strong>el</strong>l Univ. Press, Ithaca, New York.Rodda, G.H., R.J. Ron<strong>de</strong>au, T.H. Fritts & Maughan. 1992. Trapping the arboreal snake,Boiga irregularis. Amphibia-Reptilia 13: 47-56.Rodríguez, C. Bustamante & J.M. Bermú<strong>de</strong>z. 2003. Nuevo vecino <strong>para</strong> <strong>el</strong> cernícalo primilla.Quercus 206: 36Rodríguez-Lu<strong>en</strong>go, J.L. 1988. Campaña <strong>de</strong> erradicación <strong>de</strong> gatos <strong>en</strong> Alegranza. Gobierno <strong>de</strong>Canarias. Informe inédito.Rodríguez-Lu<strong>en</strong>go, J.L. 1993. El Muflón Ovis ammon musimon (Pallas, 1811) <strong>en</strong>T<strong>en</strong>erife.Aspectos <strong>de</strong> su biología y ecología. Tesis Doctoral, Universidad <strong>de</strong> La Laguna.235
.<strong>Manual</strong> práctico <strong>para</strong> <strong>el</strong> <strong>manejo</strong> <strong>de</strong> <strong>vertebrados</strong> <strong>invasores</strong> <strong>en</strong> <strong>islas</strong> <strong>de</strong> España y PortugalProyecto LIFE2002NAT/CP/E/000014Refer<strong>en</strong>ciasRodríguez-Lu<strong>en</strong>go, J.L. 1997. La am<strong>en</strong>aza <strong>de</strong> las ratas. Medio Ambi<strong>en</strong>te Canarias, 4.www.gobcan.es/medioambi<strong>en</strong>te/revista/1997/4/108/in<strong>de</strong>x.htmlRodríguez-Lu<strong>en</strong>go, J.L. 2000. ¿Hay que controlar a las gaviotas? Medio Ambi<strong>en</strong>teCANARIAS, 16.Rodríguez-Lu<strong>en</strong>go, J.L. & P. Calabuig. 1993. Programa <strong>de</strong> control <strong>de</strong> gatos asilvestrados <strong>en</strong>la isla <strong>de</strong> Lobos. Informe <strong>de</strong> actuaciones 9-13 <strong>de</strong> Agosto 1993. Gobierno <strong>de</strong> Canarias. Inédito.Rodríguez-Lu<strong>en</strong>go, J.L., P. Fandos & R.C. Soriguer. Ovis gm<strong>el</strong>ini Pallas, 1811. Muflón. Pp.334-337 in Palomo, L.J. & J. Gisbert (eds.). Atlas <strong>de</strong> los Mamíferos terrestres <strong>de</strong> España. DGCN-SECEM-SECEMU.Rodríguez-Lu<strong>en</strong>go, J.L., J. García Casanova & J.L. Martín Esquiv<strong>el</strong>. 2003. Apuntes <strong>para</strong> unpan <strong>de</strong> acción sobre las EEI <strong>en</strong> Canarias. Pp 259-261 in Cap<strong>de</strong>vila-Argü<strong>el</strong>les, L., B. Zilletti & N.Pérez Hidalgo (Coords.). Contribuciones al conocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> las Especies Exóticas Invasoras <strong>en</strong>España. Grupo Especies Invasoras. G.E.I. Serie Técnica 1.Rodríguez-Lu<strong>en</strong>go, J.L. & J.C. Rodríguez-Piñero. 1987. Datos pr<strong>el</strong>iminares sobre laalim<strong>en</strong>tación d<strong>el</strong> arrui (Ammotragus lervia) (Bovidae) <strong>en</strong> La Palma, Islas Canarias. Vieraea 17: 291–294.Rodríguez-Lu<strong>en</strong>go, J.L. & J.C. Rodríguez-Piñero. 1990. El muflón: una am<strong>en</strong>aza <strong>para</strong> laflora <strong>en</strong>démica <strong>de</strong> T<strong>en</strong>erife. Vida Silvestre, 68: 10-16.Roemer, G.W., C.J. Donlan & F. Courchamp. 2002. Gol<strong>de</strong>n eagles, feral pigs, and insularcarnivores: How exotic species turn native predators into prey. Proceedings of the NationalAca<strong>de</strong>my of Sci<strong>en</strong>ces USA, 99 ( 2): 791–796Roemer, G.W., T.J. Coonan, D.K. Garc<strong>el</strong>on, J. Bascompte & L. Laughrin. 2001. Feral pigsfacilitate hyperpredation by gol<strong>de</strong>n eagles and indirectly cause the <strong>de</strong>cline of the island fox. AnimalConservation 4, 307–318Rojas, A.B. & L.J. Palomo. 2002. Rattus norvegicus (Berk<strong>en</strong>hout, 1759) Rata parda. Pp.416-419 in Palomo L.J. & J. Gisbert (eds.). Atlas <strong>de</strong> los Mamíferos terrestres <strong>de</strong> España. DGCN-SECEM-SECEMU.Rollins, D. 1990. Coping with coyotes. Managem<strong>en</strong>t alternatives for minimizing livestocklosses. Texas Agriculture Ext<strong>en</strong>sion Service. 16 pp.Román, A. 2002. Alytes mulet<strong>en</strong>sis (Sanchiz & Androver, 1977) Ferrreret. Pp 79-81 InPleguezu<strong>el</strong>os, J.M., R. Márquez & M. Linaza (eds.) Atlas y libro rojo <strong>de</strong> los anfibios y reptiles <strong>de</strong>España. DGCN- AHE.Román, Á. & J. Mayol. 1997. La recuperación d<strong>el</strong> ferreret, Alites mulet<strong>en</strong>sis. Docum<strong>en</strong>tstècnics <strong>de</strong> Conservació, 2ª època, 1.Rose, P.M. & D. Jackson (Eds.). 1995. Ruddy Duck (Oxyura jamaic<strong>en</strong>sis) european statusreport - 1995. Wetlands International.Ros<strong>en</strong>, P.C. & C.R. Schwalbe. 1995. Bullfrogs: introduced predators in Southwesternwetlands. Pp. 452-454. In: E. T. LaRoe, G. S. Farris, C. E. Puckett, P. D. Doran, and M. J. Mac(eds). Our Living Resources: A Report to the Nation on the Distribution, Abundance, and Health ofU. S. Ecosystems. U.S. Departm<strong>en</strong>t of the Interior, National Biological Service, Washington, D. C.530 ppRos<strong>el</strong>l, C. & J.M. V<strong>el</strong>asco. 1999. <strong>Manual</strong> <strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ció i correcció d<strong>el</strong>s impactes <strong>de</strong> lesinfraestructures viàries sobre la fauna. Docum<strong>en</strong>ts d<strong>el</strong>s Qua<strong>de</strong>rns <strong>de</strong> medi ambi<strong>en</strong>t, 4. G<strong>en</strong>eralitat <strong>de</strong>Catalunya. 95 pp.236
- Page 2:
Manual prácticopara el manejode ve
- Page 6 and 7:
CONTENIDOAgradecimientos ..........
- Page 8:
Manual práctico para el manejo de
- Page 11 and 12:
Manual práctico para el manejo de
- Page 13 and 14:
Manual práctico para el manejo de
- Page 15 and 16:
Manual práctico para el manejo de
- Page 17 and 18:
Manual práctico para el manejo de
- Page 20 and 21:
Manual práctico para el manejo de
- Page 22 and 23:
Manual práctico para el manejo de
- Page 24 and 25:
Manual práctico para el manejo de
- Page 26 and 27:
Manual práctico para el manejo de
- Page 28 and 29:
Manual práctico para el manejo de
- Page 30 and 31:
Manual práctico para el manejo de
- Page 32 and 33:
Manual práctico para el manejo de
- Page 34 and 35:
Manual práctico para el manejo de
- Page 36 and 37:
Manual práctico para el manejo de
- Page 38 and 39:
Manual práctico para el manejo de
- Page 40 and 41:
Manual práctico para el manejo de
- Page 42 and 43:
Manual práctico para el manejo de
- Page 44 and 45:
Manual práctico para el manejo de
- Page 46:
Manual práctico para el manejo de
- Page 49 and 50:
Manual práctico para el manejo de
- Page 51 and 52:
Manual práctico para el manejo de
- Page 53 and 54:
Manual práctico para el manejo de
- Page 55 and 56:
Manual práctico para el manejo de
- Page 57 and 58:
Manual práctico para el manejo de
- Page 59 and 60:
Manual práctico para el manejo de
- Page 61 and 62:
Manual práctico para el manejo de
- Page 63 and 64:
Manual práctico para el manejo de
- Page 65 and 66:
Manual práctico para el manejo de
- Page 67 and 68:
Manual práctico para el manejo de
- Page 69 and 70:
Manual práctico para el manejo de
- Page 71 and 72:
Manual práctico para el manejo de
- Page 73 and 74:
Manual práctico para el manejo de
- Page 75 and 76:
Manual práctico para el manejo de
- Page 77 and 78:
Manual práctico para el manejo de
- Page 80 and 81:
Manual práctico para el manejo de
- Page 82 and 83:
Manual práctico para el manejo de
- Page 84 and 85:
Manual práctico para el manejo de
- Page 86 and 87:
Manual práctico para el manejo de
- Page 88 and 89:
Manual práctico para el manejo de
- Page 90 and 91:
Manual práctico para el manejo de
- Page 92 and 93:
Manual práctico para el manejo de
- Page 94 and 95:
Manual práctico para el manejo de
- Page 96 and 97:
Manual práctico para el manejo de
- Page 98 and 99:
Manual práctico para el manejo de
- Page 100 and 101:
Manual práctico para el manejo de
- Page 102 and 103:
Manual práctico para el manejo de
- Page 104:
Manual práctico para el manejo de
- Page 107 and 108:
Manual práctico para el manejo de
- Page 109 and 110:
Manual práctico para el manejo de
- Page 111 and 112:
Manual práctico para el manejo de
- Page 113 and 114:
Manual práctico para el manejo de
- Page 115 and 116:
Manual práctico para el manejo de
- Page 117 and 118:
Manual práctico para el manejo de
- Page 120 and 121:
Manual práctico para el manejo de
- Page 122 and 123:
Manual práctico para el manejo de
- Page 124 and 125:
Manual práctico para el manejo de
- Page 126 and 127:
Manual práctico para el manejo de
- Page 128 and 129:
Manual práctico para el manejo de
- Page 130 and 131:
Manual práctico para el manejo de
- Page 132 and 133:
Manual práctico para el manejo de
- Page 134 and 135:
Manual práctico para el manejo de
- Page 136 and 137:
Manual práctico para el manejo de
- Page 138 and 139:
Manual práctico para el manejo de
- Page 140:
Manual práctico para el manejo de
- Page 144 and 145:
Manual práctico para el manejo de
- Page 146 and 147:
Manual práctico para el manejo de
- Page 148 and 149:
Manual práctico para el manejo de
- Page 150 and 151:
Manual práctico para el manejo de
- Page 152 and 153:
Manual práctico para el manejo de
- Page 154 and 155:
Manual práctico para el manejo de
- Page 156 and 157:
Manual práctico para el manejo de
- Page 158 and 159:
Manual práctico para el manejo de
- Page 160 and 161:
Manual práctico para el manejo de
- Page 162 and 163:
Manual práctico para el manejo de
- Page 164 and 165:
Manual práctico para el manejo de
- Page 167 and 168:
Manual práctico para el manejo de
- Page 169 and 170:
Manual práctico para el manejo de
- Page 172 and 173:
Manual práctico para el manejo de
- Page 174 and 175:
Manual práctico para el manejo de
- Page 176 and 177:
Manual práctico para el manejo de
- Page 178 and 179:
Manual práctico para el manejo de
- Page 180:
Manual práctico para el manejo de
- Page 183 and 184:
Manual práctico para el manejo de
- Page 185 and 186:
Manual práctico para el manejo de
- Page 187 and 188:
Manual práctico para el manejo de
- Page 189 and 190:
Manual práctico para el manejo de
- Page 191 and 192: Manual práctico para el manejo de
- Page 193 and 194: Manual práctico para el manejo de
- Page 195 and 196: Manual práctico para el manejo de
- Page 197 and 198: Manual práctico para el manejo de
- Page 200 and 201: Manual práctico para el manejo de
- Page 202 and 203: .Manual práctico para el manejo de
- Page 204 and 205: .Manual práctico para el manejo de
- Page 206 and 207: .Manual práctico para el manejo de
- Page 208 and 209: .Manual práctico para el manejo de
- Page 210 and 211: .Manual práctico para el manejo de
- Page 212 and 213: .Manual práctico para el manejo de
- Page 214 and 215: .Manual práctico para el manejo de
- Page 216 and 217: .Manual práctico para el manejo de
- Page 218 and 219: .Manual práctico para el manejo de
- Page 220 and 221: .Manual práctico para el manejo de
- Page 222 and 223: .Manual práctico para el manejo de
- Page 224 and 225: .Manual práctico para el manejo de
- Page 226 and 227: .Manual práctico para el manejo de
- Page 228 and 229: .Manual práctico para el manejo de
- Page 230 and 231: .Manual práctico para el manejo de
- Page 232 and 233: .Manual práctico para el manejo de
- Page 234 and 235: .Manual práctico para el manejo de
- Page 236 and 237: .Manual práctico para el manejo de
- Page 238 and 239: .Manual práctico para el manejo de
- Page 240 and 241: .Manual práctico para el manejo de
- Page 244 and 245: .Manual práctico para el manejo de
- Page 246 and 247: .Manual práctico para el manejo de
- Page 248 and 249: .Manual práctico para el manejo de
- Page 250 and 251: .Manual práctico para el manejo de
- Page 252 and 253: .Manual práctico para el manejo de
- Page 254 and 255: .Manual práctico para el manejo de