CINEMATEK-2017-03_04_05

Mirt Sost Shi Amit
Haile Gerima
De filmografie van Haile Gerima
doorkruist twee verschillende
werelden: de Ethiopische cinema,
waarvan hij zichzelf als geestelijk
vader ziet en waarbinnen hij zijn
meesterwerk Harvest: 3000 Years
draaide – en de Afro-Amerikaanse
cinema. Binnen die laatste was hij
meer bepaald de wapenbroeder van
Charles Burnett en Julie Dash bij de
groep L.A. Rebellion. CINEMATEK
brengt een hommage aan deze
‘onafhankelijke filmmaker uit de
derde wereld’, zoals hij zichzelf
omschrijft, en organiseert een zeer
omvangrijke, in België nooit eerder
vertoonde retrospectieve van zowel
iconische films als andere, minder
bekende werken. De retrospectieve
wordt op 08.04 en 09.04 ingehuldigd
in aanwezigheid van de cineast
en bevat bovendien drie door de
regisseur gekozen films die aanleunen
bij zijn eigen werk.
La filmographie d’Haile Gerima
traverse deux territoires : le cinéma
éthiopien, dont on considère qu’il
en est le père et où il a tourné le
chef d’œuvre La Récolte de 3000
ans, et le cinéma Afro-Américain,
en tant que compagnon d’armes
de Charles Burnett ou Julie Dash
au sein du groupe L.A. Rebellion.
CINEMATEK propose de rendre
hommage à ce « cinéaste engagé
et indépendant du tiers-monde »
comme il se définit lui-même, en
organisant une très large rétrospective
inédite en Belgique de ses films
emblématiques et de titres méconnus.
Inauguré en sa présence les
08.04 et 09.04, ce programme est
accompagné de trois films incontournables,
en écho à son œuvre
insurgée.
NL Gerima werd in 1946 in Ethiopië
geboren; zijn vader was de stichter
van een rondreizend theatergezelschap.
In de late jaren 1960 emigreert
Gerima naar de Verenigde Staten om
er – in Chicago – acteerstudies te volgen.
Gefrustreerd door het gebrek aan
creatieve mogelijkheden verhuist hij
naar Los Angeles, waar hij film gaat studeren
aan de UCLA, samen met onder
andere de Engelse documentairemaker
Basil Wright. Hij vindt zijn eigen weg en
samen met Larry Clark, Ben Caldwell,
Charles Burnett, Julie Dash en Alile
Sharon Larkin ziet een vrije, esthetische
en geëngageerde cinema het licht,
de zogenaamde L.A. Rebellion of Los
Angeles School of Black Filmakers. Bij
zijn aankomst in de VS ontdekt Haile
Gerima de ongelijkheden qua sociale
klasse, ras en gender. Hij interesseert
zich voor de zwarte burgerrechtenbeweging
en herontdekt op die manier de
culturele rijkdom van het land dat hij
ontvluchtte. Na twee toneelstukken en
twee kortfilms, opgenomen in Super 8
en 16mm (Hour Glass, die een zwarte
Amerikaanse atleet volgt, en Child of
Resistance, die zijn inspiratie haalt uit
de figuur van Angela Davis), vertrekt hij
naar Ethiopië voor zijn eerste langspeelfilm,
Harvest: 3000 years. De film is
een meesterwerk van de Afrikaanse én
de wereldcinema. Gerima filmt, tijdens
de burgeroorlog die volgt op de val van
Koning Haile Selassie, op het terrein het
leven van de Ethiopische boeren en hun
strijd tegen het feodalisme. De film blijkt
bepalend voor Gerima’s stijl. Hij is uniek
door zijn prachtige zwart-witfotografie,
de aandacht voor klank, de plaats die
ingeruimd wordt voor muziek, het complexe
verhaal (dat dicht aanleunt bij het
sprookje, de droom, de parabel). , dankzij
de restauratie van de World Cinema
Foundation is de film vandaag opnieuw
te bewonderen. In hetzelfde jaar draait
Gerima Bush Mama, in het getto van
Watts in L.A. De film vertoont, door de
manier waarop hij de onderdrukten in
een specifieke context plaatst, gelijkenissen
met zijn voorganger. Gerima’s stijl
begint zich duidelijk af te tekenen, een
stijl die zowel lyrisch als symbolisch, kritisch
als betrokken is en die de invloed
ondergaat van de underground cinema
en de surrealisten; Ethiopische muziek
maakt plaats voor free jazz. Daarop volgen
de documentaire Wilmington 10
-- U.S.A. 10,000 en Ashes and Embers,
een speelfilm waarin hij zijn nauwkeurige
documentaire stijl blijft aanhouden.
Beide films verkennen de conditie van
de Amerikaanse zwarte bevolking, hun
ervaring van ongelijkheid, maar ook hun
verzet. Vanaf de jaren 1990 keert Gerima
terug naar Afrika, met onder andere
Adwa: An African Victory, Sankofa en
Imperfect Journey. Die laatste films zijn
gebaseerd op onderzoek, ze leveren kritiek
op het kolonialisme, zoeken naar de
wortels van de ballingschap. Zijn meest
recente film, Teza, kwam uit in 2008 en
viel verschillende keren in de prijzen.
Ook hij getuigt van een zoektocht, middenin
de historische omwentelingen.
8 9
Teza
Sankofa
FR Né en 1946 en Ethiopie, fils de
résistant fondateur d’un théâtre itinérant,
Gerima émigre aux États-Unis à
la fin des années 1960 pour faire des
études d’acteur à Chicago. Frustré par
le manque de possibilités de s’exprimer
pleinement, il part à Los Angeles pour
apprendre le cinéma à la UCLA, avec
In samenwerking met / En collaboration avec
Ashes & Embers
Mirt Sost Shi Amit
DISSENT!
Ashes & Embers