BERRIA, 2011-03-13 - datu-basea21

Nazioarteko hainbat abokatuk euskal kideak8›› babestu dituzte, haien jazarpena salatuz2011ko martxoaren 13a, igandea berria 3Libiako erregimenaren tropak erresistentziaren16›› gotorlekura gerturatzen ari dira, BengasiraJaponia DLurrikaraZer da INES eskala?Istripu nuklearrak irizpide bateratuenbidez sailkatzeko eskala da. EnergiaAtomikoaren?Nazioarteko Erakundeaksortu zuen segurtasunari buruzko informazioaemateko. Zazpi maila ditu.Lehenak segurtasunean eraginik ezduela adierazten du, azkenak, istripualarria dela —osasunean eta ingurugiroankalte larriak eragiten dituztenean—.Erreplikak urtebete iraundaitezkeela ohartarazi duteLurrikararen erreplikak etengabeakbadira ere, maiztasuna murrizten ari da:atzo eguerdian bi orduko eten bat izanzen, orain arteko luzeena seismoarenostean. Honez gero 150 erreplika izanditu lurrikarak; Richter eskalan bost gradukoazpikoak izan dira guztiak. Tokion4,3ko bat izan zen goizaldean.1.200pTwitter sarean barra-barra. Richtereskalan 8,9 graduko indarra izan zuen lurrikararenostean 1.200 mezu idatzi zirenminuturo Twitterren Tweet-o-Meter enpresakjakinarazi zuenez. Telefono sareaetenda egon zen eta lagun askok horregatikjo zuten Internetera.Tsunamiak ez du esperotakokaltea eragin PazifikoanOzeano Pazifikoko herrialdeetan larrialdiegoera ezarri zuten lurrikararen ondotik.Dena den, Japoniatik at, kalteakesperotakoak baino txikiagoak izan dira.Tsunamia ahulduta heldu da, ekialdeko,zein mendebaldeko kostaldeetara.Indonesian lagun bat hil zen itsasoan.Hildakorik ez da izan beste herrialdetan.Kristina BerasainMinamisanriku kostakohiriko biztanleenerdiak non direnjakin gabe oheratuziren atzo Japonian; NHKtelebista kateak zabaldutako irudietanikusten da eraikin bakarbat ere ez dagoela zutik; edo puskatanerori dira etxeak edo urezinguratuta daude. Ipar-ekialdekoitsasertzeko hiri horretan 17.000lagun bizi ziren, eta momentuzaterpe batean babestu zirenen berribaino ez dute. Rikuzentakatan,berriz, 300 eta 400 hilotz arteanaurkitu zituzten eguna argitzearekinbatera. Iwanuma etaNatorin 200 lagunen gorpuak eramanzituzten polikiroldegira.Sendai hirian oraindik ez dagoargi zenbat lagun eraman dituenaurretik tsunamiak.Tohoru eskualdean daude hiriguzti horiek. Iwate, Miyagi etaFukhusima dira seismoak gehienkaltetutako prefekturak. Aurrenekoanhainbat herri mapatikezabatuta dituzte hamar metrokoolatuek. Rikuzen Taka 25.000 biztanlekohiriaren arrastorik ezdute. Futabako funtzionario batekdioenez kostako hiru herrieraman ditu itsasikarak; «Etxeen%10 baino ez daude zutik, udalekolaugarren solairutik begiratzenbadut ez dut beste eraikinikzutik ikusten». Lurrikarak 3.400eraikin suntsitu ditu.Kisenuman muinoetara igodira herritarrak hondamendiarierreparatzeko; etxeak, ontziak,zuhaitzak, autoak, errepide zatiak,hondakinak, eta tarteka sutandauden guneak —200 sute piztudira—. Irudia ikaragarria da.Fukushima prefekturako gizon bat, atzo, tsunamiak eragindako kalteei begira, Soman. KIMIMASA MAYAMA / EFEEguna argitzearekin batera ohartu dira japoniarrak lurrikarak eragindakohondamendiaren benetako neurriaz; hildakoen kopuruak gora egin du,eta oraindik ere milaka lagun daude desagertuta itsasertzeko hirietan.Egun argitan latzagoaTohoku iparraldeko eskualdekolagun asko galdutako lagun etasenideen bila ari dira orain. Eijieta Matsuko Kanno senar-emazteek18 urteko alabaren autoaaurkitu zuten atzo Yamamoton.Zuhaitz baten azpian eta inguruanlokatza duela dago autoa;negar batean ari dira albisteagentziek igorritako irudietan.Japoniak inoiz ezagutu duenlurrikara handienaren biharamuneanbalantzea egiteko orduada. Datu ofizialen arabera, 703 lagunhil eta beste 784 desagertudira, baina orduek aurrera eginahala kopurua handituko delaohartarazi dute agintariek; hildakoak1.700 izatera iritsi daitezkeelazehaztuta. Tokian tokiko agintariekdesagertutzat eman dituztenlagun asko ez dituzte desagertuenzerrenda ofizialetan aipatu,eta, hartara, balantzea ankerragoaizango dela pentsa daiteke.Ostiraletik larunbaterako gauera,gainera, milaka izan ziren eurenetxeeratara itzuli ezin izan zutenlagunak —horietako batzukdesagertutzat jo zituzten lehenorduetan—. Tohoruko bost prefekturatan300.000 lagun ebakuatudituzte orotara.Tokio hutsikTokioko kaleak, bien bitartean,erabat hutsik izan ziren larunbatean,dendetara janaria erosterahurbildutako lagunengatik ez balitz.Hiriburuko metroa martxanda honez gero, baina bala trenaedo shinkansen-a oraindik ez dabil,eta hamahiru aireportutanbertan behera utzi dituzte hegaldiak.Iparralderako errepide guztiakmoztuta daude. Sakeleko telefonoensarea, berriz, konpondudute, baina orain argindar sareada kezka nagusia, izan ere, milioikalagunek ez dute hornikuntzarik,eta dutenei kontsumoa murriztekoeskatu diete. Itzaldiaketengabeak dira. Hidero Niiokaabokatuak dio sekulan ez duelaikusi halakorik. Tokion bizi da,eta emaztea eta bi alabekin bateraaritu da telebistai begira: «Ezinizan dugu lo askorik egin, hiru orduzedo, ateak eta leihoak kolpekaaritu dira orduerdiro, eta alabengelara gerturatu gara uneorokorrika atera behar ote genuen».Bilaketa, erreskate eta berreraikuntzalanei ekin diete orain,eta horretarako bitarteko guztiakagindu dituzte agintariek. Kyodoagentziaren arabera, 50.000 lagunari dira lanean. Naoto Kan lehenministroak helikopteroz behatudu lurrikarak astindutako eremuaeta «kalteak ikaragarriak»direla esan du. 190 hegazkin eta 25ontzi jarri ditu bilaketa lanetan.Aurretik ez duela horrelako ezerezagutu esan du hunkituta. Hondamendiakeragindako zirrara luzaroanmantenduko da.