BERRIA, 2011-03-13 - datu-basea21

34 berria 2011ko martxoaren 13a, igandeaPlaza › KulturaLiteratura DIragan otsailaren 3an zenduzen Edouard Glissant idazlemartinikarra, 82 urterekin.Frantz Fanon eta Aime Cesairekinbatera, Karibeko irla horrekeman duen intelektual handienetakoa.Karibeko irlak, Karibehandia zorrotz aztertu dituenpentsalaria. Fanon, Cesaire, Glissant,Martinikaren ekarpenahandia da pentsamendu garaikidearenbarnean, teoria poskolonialeneremuan batez ere.Izan ere, eremu geografiko nabarmengarriada Karibea, identitatearenikuspuntutik adibidez.Identitatea, eraikuntza historiko,sozial, kulturala, etengabeko mugimenduanizan da Kolon eta ondorengoekbertan oinak jarri, indioaksarraskitu, eta Afrikatikbeltzak esklabo ekarri zituztenetik.Kolonia garaiak etorriko zirengero. Gaur egunera arte.Glissant izan da, hain zuzen, fenomenohoriek guztiak kontuanhartu, dimentsio poetiko eta politikoaeman, eta Karibeko errealitateeierantzun gaurkotua ematensaiatu dena, dela fikzioaren bitartez,dela saiakeraren terrenoan.Eta hitzak jarri dizkiona gertatzenari denari, Karibean eta,hedaduraz, munduaren luze-zabalean.Hemen hiru ezinbesteko.Edouard Glissant, 2007ko uztailean Avignonen (Frantzia) egindako argazki batean. JEROME REY / EFEHil berri da Edouard Glissant Martinikako idazlea. Aurtengo otsailak 3 zituela emanzuen azken arnasa, Parisen. Antillartasuna, kreolizazioa, mundialitatea izan dira harkbaliatutako terminoak, Karibeko errealitatea, eta mundukoa, ulertzen saiatzeko.Karibea laborategi gisaAritz GalarragaAntillartasunaKaribea zer den mugatzeko orduan,dena ez da zehaztasun. Batzuekhartzen dituzte kontuansoilik Karibeko itsasoak bustitzendituen irlak. Besteek AEBetakohegoaldera eta Brasil iparralderazabaltzen dute Karibehandia. Dena dela, bada guztiakere elkartzen dituen zerbait, Glissantenhitzetan antillartasuna,bestela esanda, karibetasuna.Ezin ezetz esan, errealitate ezberdinakdaude Karibeko lurraldeezberdinetan, herri frankofonoakdira, anglofonoak, espainierahiztunak, nederlandera eremintzo da nonbait, baina Glissantekdio badela lurrazpiko harremanadenen artean. Irla tipo edoeredu bat errepikatzen dela Karibehandian, migrazio biluzia,plantazioa, inauteria izanik irlahorretako ezaugarri.Karibeko gizartearen sorreraelementuen artean, bat da nabarmendubeharrekoa: transkulturazioa,hau da, aurretiko kulturabaten deserrotze eta desagerpenaeta fenomeno kultural berriensorrera. Kariberen kasuan, musika,dantzak, ohiturak, hizkuntzak,santeria, budua agertzendira, lehenik egunerokoan, etagero, besteak beste, literaturan.Karibetasuna, martxan denmugimendua, literatura sorkuntzenparte, esaterako, erritmoaobjektu estetiko gisa, ahozkotasunarenpresentzia ezaugarri,sortzen du afrikar jatorrikomemoria eta biblioteka, ezinbaita ahantzi kultura materialikez zela eraman Afrikatik. Literaturabilakatzen da kulturen artekobitartekari.Eta espazio literarioak hausnartubehar du izateaz eta izatearenidentitateaz, arrazen artekoaferaz, aferak sortutako gatazkez,historiaren presentziaz, edo presentziarikezaz. Historia garaileekizkiribatzen omen dute, etahortik obra literarioen berridazketarenbeharra, ShakespearerenThe Tempest, esaterako, Aime Cesairekberak: Une tempête.Antillatarsuna, koloreaz haratago,négritude kontzeptua gaindituta,Karibeko irlen errealitatearenkontzientzia da.KreolizazioaTranskulturazioa, ordea, ez daGlissantentzat nahikoa. Kreolizazioahartzen du martinikarrakahotan. Kreolizazioa, mundu konposatu,konplexu, askotarikoarenemaitza, diferentziak sartzen dirakontaktuan, tentsioak sortu, etaemaitza aurretik jakin iragarri