24 Hitz bitanBakarrizketanAberats batzukbeti aberatsAitziber Arzallus1 Zein da munduko aberatsena?Carlos Slim mexikarra, 74.000 milioidolarren ondarearekin. Hirugarren urtezjarraian, munduko aberatsenenzerrendaren buruan jarri du Forbes aldizkariak.Bill Gates Microsoften sortzaileada bigarrena, Warren BuffettBerkshire Hathaway enpresa taldearenjabea da hirugarrena...2 Horiek, urteak daramatzate zerrendarenburuan. Zer esan nahi duhorrek, krisiak ez diela aberatseneieragin? Bai eta ez. Egia da aurren-aurrenekolekuetan ez dela aldaketahandirik izan, baina badira ondare galeranabarmena izan duten aberatsak,bai eta alderantziz ere.3 Zeinek egin du, bada, atzera nabarmen?Ingvar Kamprad Ikea altzaridenden sortzaileak, esaterako. Iaz zerrendako11. lekuan jarri zuen Forbesek,23.000 milioi dolarren ondarearekin.Aurten, burtsako gorabeherengatik,162. lekuan etsi beharko du.4 Eta nork egin du aurrera? MarkZuckerberg Facebook atariaren sortzaileeta presidenteak. Zuckerberg ezdago hamar aberatsenen artean,ezta hogei aberatsenen artean ere;52. lekuan dago, baina oraingo martxan,aurki izango da guztien buruan.5 Zergatik? Iaz gehien irabazi zuenaberatsa delako. Urtebetean %238hazi da haren ondarea, eta ez dirudihorrekin konformatuko denik.6 Zer egin du Zuckerbergek horrenbesteaberasteko? 2004an, 19 urtebaino ez zituela, egun Internetekoataririk arrakastatsuenetakoa denasortu zuen. Konpainiak ez ditu inoizemaitzak jakinarazi, baina, adituenesanetan , egun 65.000 milioi dolarbaino gehiago balio du Facebookek.26 urterekin, Oscar sarietarako hautagaiden film baten inspirazio iturriizan da Zuckerberg, eta iaz urtekopertsonaia izen<strong>datu</strong> zuenTime aldizkariak.Gainera, Forbesen zerrendaninoiz sartu den pertsonarik gazteenaizan zen iaz. Aurten, egun batzuen gorabeheran,titulu hori ostu egin dioDustin Moskovitz Facebooken bestesortzaileetako batek.PETER FOLEY / EFEFidatzen al dira MAFOrekin?Asteko gaiaIvan SantamariaFinantza erakundeek bi hilabetezitxaroten zuten E egunaigaro da. Bankuei eta aurrezkikutxei betebeharrak gogortzekoerabakia jakinarazi zenetiksektoreak ez du atsedenik hartu.Edukiak negoziatu dira, eta, ezohiko etabehartutako gardentasun erakustaldi batean,eraikuntzaren sektoretik zintzilikduten faktura jakinarazi dute erakundeek.Azkenean, Espainiako Bankuak2010eko kontuak hartu ditu — auditoreeneskuetatik pasatu ondoren — eta kalkuluakatera ditu: lau bankuk eta zortzi aurrezkikutxa taldek laguntza behar dute.Saneamendua bururaino eramateko,15.000 milioi behar dira.Aurrezki kutxei eta bankuei finantzabetebeharrak igotzeko erabakiaren bideznazioarteko merkatuen mesfidantzabehin betiko gaindituko zela ziurtatuzuen Espainiako Ekonomia Ministerioak.Horretarako, beste inon eskatzen ez denoinarrizko kapital ratioa lortu behardute. Erakunde ia guztiek joan den ekaineanEuropako azterketa gainditu izanairagana omen da. Besteak beste, harrezkeroIrlandako banku sistemaren zuloabiderkatu da, aztertzaileen lotsarako.Lehen aurreikuspenen arabera, 20.000milioi behar ziren Hego Euskal Herrikoeta Espainiako finantza sistema arazoorotik libratzeko. Espainiako Bankuarenustez, 5.000 milioi gutxiago izango dira.Espero zitekeen merkatuek eta adituektxaloka eta algaraka hartuko zutela albistea.Bada, oraingoz erreakzioa guztiz kontrakoaizan da.Asteko enpresakEADSGaleren ostekoirabaziakZenbaki gorriak iragana diraEADS Europako aeronautikakonpainiarentzat.2009an erdietsitako 763milioi euroren galerak ahaztekomoduko emaitzak izanditu 2010ean, 553 milioieuro irabazita. Airbusen bidez,510 hegazkin komertzialentregatu ditu taldeak,eta 448.500 milioi eurotanbalioetsitako eskaera zorroadu, urtebete aurretik baino%15 handiagoa. Emaitzeieustea espero du aurten.Espainiako Bankua susmagarrien arteanjarri dute orain merkatuek, antza.Zergatik? Miguel Angel Fernandez Ordoñezekzuzentzen duen erakundeak eginduen faktura txikiegia iruditzen zaie. Datuakjakinarazi ziren egunean bertan Moody’srating agentziak 40.000 eta 50.000 milioibitartean beharko direla ziurtatuzuen, eta, horretan oinarrituta, zorrarenkalifikazioa jaitsi zion Espainiari. Fitcheta beste batzuek ere 30.000 milioitik gorakodiru beharrak argitaratu dituzte.Espainiako Gobernua sutan jarri duteagentzien agiri horiek, baina ostiralekonazioarteko prentsari errepaso bat egiteabesterik ez da behar nori kasu egitenzaion eta nori ez argi ikusteko. FinancialTimes egunkariak, esaterako, idatzitautzi du inbertsiogileentzat 20.000 milioieuroko kalkulua ere «sinesgaitza» dela.Guztiek onartzen dute tamaina kalkulatzekoerabiltzen den irizpideen araberakoaizango dela zuloa, hori bai. Noski,mailegu guztiak ez direla itzultziko ekuazioansartuz gero amilduko den finantzasistema ez da Euskal Herrikoa ez Espainiakoaizango, mundu osokoa baizik. Fidagarritasunzalantzazkoa dute ekonomiarenarriskuak aintzat hartzen ez dutenaurreikuspenek nahiz ustezkoarazoak areagotzen dituztenek.Egitura •<strong>2011</strong>ko martxoaren <strong>13</strong>aBaliteke Zapateroren gobernuaren kexakarrazoi apur bat izatea. Badirudi nazioarteanerabaki dutela aurrezki kutxensistema akabatu behar dela, eta berdindela erakundeek euren egoera goitik beherajakinarazten eta justifikatzen badute.Ez da sekula nahikoa izango merkatuenbedeinkapena lortzeko. Ez ahaztukutxek merkatu kuotaren erdia dutela,eta tarta hori oso desiragarria da Hegoaldekoeta Espainiako finantza sektoreanpresentzia urria duten nazioarteko bankuhandientzat. Kutxak zatikatu, eta aktiboaknahiz bezeroak saldoka lortzekoaukera zabalduko litzaieke.Baina MAFOren kudeaketa ere ez dagozalantzetatik at. Eraikuntza sektorean pilatzenari zen arriskuari buruz ez zuenkrisiaren aurretik ezer esan. Munduko finantzasistemarik sendoena omen zenariatera zaizkion arrakalak ere oharkabeanigaro zaizkio. Adibide ona da Caixa Novaeta Caixa Galiciaren arteko bateratzearekingertatu dena. 2010eko ekaineanproiektua «sendotasun irizpide guztiak»betetzen zituela adierazi zuen EspainiakoBankuak. Orain, ordea, 2.600 milioi faltazaizkio banku bihurtu eta pribatizatuaizan nahi ez badu. Haren ondokoen artetiknork sartu duen hanka argitu beharkoluke MAFOk, edo errua berea dela esan.Miguel Angel fernandez Ordoñez Espainiako Bankuko gobernadorea. JUANJO MARTIN / EFEIngemarMugagabekogreba hastearUsurbilgo Ingemar enpresangiroa erabat gaiztotu daazken asteetan. 167 langiletik60 kaleratzeko dosierraaurkeztu du zuzendaritzak,baina langileek ez du batereondo hartu. Haien esanetan,enpresak aurkeztu dituen<strong>datu</strong>ak ez dira egiazkoak,emaitzak faltsutu ditu, etaguztia Usurbilgo lantegikoekoizpena Galizian duenbeste lantegi batera eramannahi duelako. Bihar mugagabekogreba hasiko dute.Nueva RumasaNahita egindakoiruzurraEsaera batek dio gizakiadela zulo berean bi aldizerortzen den animalia bakarra.Eta horren adibiderikonena Jose Maria Ruiz-Mateosda. Haren enpresa taldeak,Nueva Rumasak,ehunka inbertsiogileri iruzuregin die, haien dirua agindutakoaez beste gauza batzuetarakoerabilita. EtaRuiz-Mateosek onartu egindu hori, Emilioi Botin Santanderrekopresidenteari bidalitakogutun batzuetan.GamesaIndian, gero etaindartsuagoBi urtean 60 milioi euro inbertitukoditu Gamesak Indian,estrategikotzat duenmerkatuan presentzia handitzeko.Haize errotentzakopalak fabrikatzeko lantegibat zabalduko du aurten herrialdearenipar-ekialdekoGujarat estatuan, eta turbinaketa dorreak egiteko bestezenbait lantegi eraikitzekoasmoa ere badu. Horrela,ehun lanpostu berri sortzeaespero du; lehendik 330 langileditu han.
<strong>2011</strong>ko martxoaren <strong>13</strong>a • EgituraAdi <strong>datu</strong>ari22pAENAko greba. 47 aireportutako10.500 langile grebaegitera deitu dituzte CCOO,UGT eta USO sindikatuek. 22eguneko protesta antolatudute. Aste Santuan eta pazkoastean bidaiari gehien ibiltzenden egunei eragingo die deialdiak,bai eta udako oporraldikoegunik garrantzitsueneiere. AENAren pribatizazioarenkontra egin nahi dute protestarenbidez.110150Aste honetan entzunakpErasoa Frantziari. FrantziakoEkonomia eta Finantza Ministerioakziber erasoa izandu. 150 ordenagailutan sartudira piratak, eta G20koen azkenbatzarra prestatzeko erabilitakodokumentuak kopiatudituzte. Frantziako Gobernuakberretsi egin duinformazioa. Alabaina, zergaordaintzaileei buruzko informaziorikez dutela lortu zehaztudu.857pDiru premia. EspainiakoBankuak kaudimenari buruzkoazterketa bat argitaratu du,eta hamabi dira gutxienekokapital betebeharrak lortu ezdituzten kutxak eta bankuak.Horien artean, NafarroakoCAN partaide den erakundea:Banca Civica. 857 milioi eurogehiago behar ditu. Dirua burtsaneskuratu nahi du, eta gutxienezkapital sozialaren%20 salgai jarri beharko du.pGehieneko abiadura. Astelehenaz geroztik indarrean da Hego Euskal Herrian gehieneko abiaduraorduko 110 kilometrokoa dela agintzen duen araua. Era horretan erregaia aurreztea nahi duEspainiako Gobernuak. Bien bitartean, LPEE aintzat hartu gabe, petrolio gehiago ekoizteari ekindio Saudi Arabiak, Libiaren hutsunea betetzeko.«Garrantzitsua dasindikatu txikiak haztea,lauko sindikalismotikateratzen baikara»ADOLFO MUÑOZELAko idazkari nagusia«Erreformarekinfinantza sektorearekikokonfiantza indartzealortuko dugu»ELENA SALGADOEspainiako Ekonomia ministroa«Irizpide eta gertaerasendoak erabilizarrazoitu dugu oporfiskalen kontua»JOSE MARIA IRUARRIZAGABizkaiko Ogasun diputatuaHitz bitan 25Etxeetan nor biziAsteari soJoseba BarandiaranAzken egunotanargitaratu direnbi estatistikeierreparatu nahidiet gaur. Bataetxebizitzen salmentarena da.Krisia (edo «normaltasunberria», zenbaiten ahotan) hainlotua ikusten dugunez etxebizitzamerkatuaren paralisira, krisiarenamaiera merkatu horrenberrindartzearekin lotzen duguia oharkabean. Ikuspegi okerra,ziurrenik.Iaz 28.936 etxebizitza salerosiziren Hego Euskal Herrian,aurreko urtean baino %18 gehiago.Amaitu al da krisia? Ez horratio.Batetik, bistan da 2010ekoBEZ igoera saihesteko urtearenlehen erdira aurreratu zirelaerosketa asko eta asko: 2009kolehen sei hilabeteetan, 11.6<strong>03</strong>etxe salerosi ziren, eta iaz, 17.586;%52ko igoera. Urteko bigarrenseihilekoan, aldiz, %12 gutxitudira salerosketak.34.000 etxetik gora salerosiziren 2006 eta 2007 urte zoroetansalbu, 28.000 salerosketa inguruizan dira 2005ean, 2008an eta2010ean. Baina 24.000 ingurusalerosi ziren, bai 2004an etaIaz 28.936etxebizitza salerosiziren Hego EuskalHerrian, aurrekourtean baino %18gehiago. Amaitu alda krisia? Ezhorratio. Batetik,bistan da 2010ekoBEZ igoerasaihestekourtearen lehenerdira aurreratuzirela erosketaasko eta asko.baita 2009 annus horribilis-eanere. Hortaz, ez harritu, finantzaerakundeen saltzeko gogoakhanditu arren (prezioa jaitsizizan beharko), Euriborraren igoerarekinetxebizitza salmenta<strong>2011</strong> honetan berriro 26.000 ingururajaisten bada. Urtebete barruikusiko dugu hori.Dena den, etxebizitza bizitokidugun heinean, interesgarriagoadirudi etxe horietan nor bizikoden jakitea. Gasteizen ibilitasarri bururatzen zaidan galdera,bestalde. Alegia, zenbat langiledauden gurean. Horretarako,Gizarte Segurantzaren kotizatzaileestatistikei erreparatzeada ariketa polita.2008ko maiatzean izan genuenHego Euskal Herrian inoizkokotizatzaile gehien: 1.267.000 pertsonapasa. Horietatik 980.000Euskal Autonomi Erkidegoaneta ia 287.000 Nafarroan. Horrekfrogatuko luke, hein batean,2007ko udan lehertu zen finantzakrisia ez zela berehalakoan gureanislatu. Orduan, Espainiakokotizatzaileen %6,54 ziren hegoeuskal herritarrak. 1982tik honako<strong>datu</strong>ak begiratuta, Hego EuskalHerriak izan duen proportziotxikienetik oso hurbil: kotizatzaileen%6,4 baitziren gutarrak2007ko uztailean.Ordutik 1.182.000ra gutxitudira kotizatzaileak aurtengourtarrilera bitartean; ia 85.000kotizatzaileren galera, ordukoguztien %6,7. Baina Espainiankrisia are larriagoa den adierazgarri,bi <strong>datu</strong>. Bertakoez gainbeste 2.022.000 kotizatzaile galduditu epe horretan Gizarte Segurantzak,2008ko maiatzean zituenen%11,2. Proportzioan, Espainiakoen%6,85 dira egun HegoEuskal herriko kotizatzaileak.Pisu hori adinakorik ez zen2002ko otsailaz geroztik; alegia,duela bederatzi urte adinakokotizatzaile proportzioa dugula.Bai, 1983ko urtarrileko %7,53tikurrun oraindik ere, baina kontuanizan behar da, Nafarroahegoaldeko populazio hazkundeasalbu, oro har demografianjoera dezente apalagoa izanduela Euskal Herriak Espainiakbaino.Konturatuko zineten urtarrileaneta otsailean direla gure <strong>datu</strong>indartsuenak, udak eta turismoakEspainian duten pisuarenadierazgarri, estatistikariek estazionalitateaedo urtarokotasunaesaten dioten hori.Beraz, nor non bizi eta zertanlan egin, betiko galderak bestalde,hortxe daude oraindik, krisiakkrisi. Zumaiako Guascor 500milioi euroan AEBetako Dresser-Randek bereganatu duela kasu,beste batentzako gaia.
- Page 2 and 3:
2 berria 2011ko martxoaren 13a, iga
- Page 4 and 5:
4 berria 2011ko martxoaren 13a, iga
- Page 6 and 7:
6 berria 2011ko martxoaren 13a, iga
- Page 8 and 9:
8 berria 2011ko martxoaren 13a, iga
- Page 10 and 11:
10 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 12 and 13:
12 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 14 and 15: 14 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 16 and 17: 16 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 18 and 19: 18 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 20 and 21: 20 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 22 and 23: 22 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 24 and 25: 24 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 26 and 27: 26 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 28 and 29: 28 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 30 and 31: 30 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 32 and 33: 32 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 34 and 35: 34 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 36 and 37: 36 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 38 and 39: 38 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 40 and 41: ZakilixutUrtarrilaren 10ean bete zi
- Page 42 and 43: 02 ‘Santa Maria’-ren bahiketaIg
- Page 44 and 45: 04 ‘Santa Maria’-ren bahiketaIg
- Page 46 and 47: 06 IritziaIgandea •2011ko martxoa
- Page 48 and 49: 08 IngurumenaIgandea •2011ko mart
- Page 50 and 51: 10 ElkarrizketaIgandea •2011ko ma
- Page 52 and 53: 12 FaunaIgandea •2011ko martxoare
- Page 54 and 55: 14 HistoriaIgandea •2011ko martxo
- Page 56 and 57: 16 BegiaIgandea •2011ko martxoare
- Page 58 and 59: 18 Denbora-pasaIgandea •2011ko ma
- Page 60 and 61: 20 KioskoaIgandea •2011ko martxoa
- Page 62 and 63: 22 Negoziazio kolektiboaEgitura •
- Page 66 and 67: 26 ElkarrizketaEgitura •2011ko ma
- Page 68 and 69: 28 Lan eskaintza publikoaEgitura
- Page 70 and 71: 30 Lan eskaintza publikoaEgitura
- Page 72: 32 EnpresakEgitura •2011ko martxo