BERRIA, 2011-03-13 - datu-basea21

13 Emakumeen eskubideakIgandea •2011ko martxoaren 13aGotzon HermosillaJatorri desberdinak dituzte MontserratArevalok eta Maria MuñozRodriguez de Serrudok, etadesberdina da haien ingurua ere.El Salvadorretik dator lehena,Boliviatik bigarrena. Maquilaedo ehungintza lantegietan aritzendiren emakumeekin lan egitendu Arevalok; bere herrialdekoemakume nekazarien buruzagiada Muñoz. Eta, hala ere, badagobiak ala biak lotzen dituen haririk.Euskal Herrian izan dira egunotan,Paz y Solidaridad fundazioakgonbidatuta, beren esperientziarenberri emateko.G Zeintzuk dira zuen herrialdeetakoemakumeek pairatzen dituztenarazo nagusiak?E MONTSERRAT AREVALO:Nire herrialdean,El Salvadorren, arazonagusia da emakumeek generoadela kausa pairatzen duten bazterketa.Indarkeria da bazterketahorren emaitzetako bat: iaz, 400emakume baino gehiago hil zituzten.Bestalde, emakumeen gizaeta lan eskubideen bortxaketa aipatubehar da.E MARIA MUÑOZ: Bolivian, duelagutxi arte, nekazaritza girotikgentozen emakumeok ez geneukanhiriko plaza zapaltzeko eskubiderikere. Emakume nekazariakez ginen ezer: ezjakinakomen ginen, ezdeusak. Bainaorain gauzak aldatzen ari dira:Konstituzio berrian jasotzen diraemakumeen eskubideak, eta hasigara geure burua antolatzeneskubide horien alde borrokatzeko.G Zeintzuk dira zuen antolakundeak,eta zein esparrutan egiten dutelan?E M.M.: Gure erakundeak BartolinaSisa du izena, espainiarrenkontra eta nekazarien alde borrokatuzen emakume haren omenez.Esparru guztietara hedatutadago, nazio mailatik udaletaraino.Gure familien alde egitendugu lan, gure seme-alaben alde,baina, aldi berean, gizonezkoekinbatera borrokatzen gara aldaketaksorrarazteko. Erakunde indartsuagara, batua, eta lan egitendugu sustatzeko emakumezkoakbeste erakunde batzuetakozuzendaritzan egon daitezen,emakumeen prestakuntzan etabeste hainbat arlotan.E M.A.: Ni Mujeres Transformandoerakundeko kidea naiz. 2003ansortu zen, batez ere ehungintzanaritzen diren emakume langileeneskubideak defendatzeko. Nazioartekoenpresa batzuk han kokatzendira, inguru askea deritzotenguneetan, hainbat urte ematendute han zergarik ordaindu gabe,eta soldata miserableak, gaixotasunaketa langileen eskubideenbortxaketa baino ez dute uztentrukean. Saiatzen gara emakumehoriekin lan egiten, haien autoestimuagoratzen, eta ikusaraztenez dela kasualitatea emakumeokJON HERNAEZ / ARGAZKI PRESSMontserrat Arevalo eta Maria Muñoz · MujeresTransformando eta Bartolina Sisa elkarteetako kideak«Emakumeok elkartuzgero indartsuagoakgara, han zein hemen»Muñoz eta Arevalo Euskal Herrian izan dira egunotan,Hegoaldean bizi diren emakumeen egoeraren berri ekartzeko;bat datoz emakumeak elkartzearen beharrarekin.lan egoerarik kaskarrenak pairatubehar izatea, hori sistema patriarkalarenondorioa delako.G Borroka horretan aurrerapausorikezagutu duzue aspaldi honetan?E M.A.: Joan den urtarrilean,Ocean Sky izeneko enpresa batiburuzko txostena kaleratu dugu,horretan zazpi hilabetez lan eginondoren. Enpresa horrek behineta berriro bortxatzen ditu El Salvadorrendituen langileen lan eskubideak:hainbat emakume gaixotudira edateko ematen dietenura gorozki-hondarrek kutsatutadagoelako, beste batek obarioagaldu zuen lantegian gaixotu etahandik ateratzen utzi ez ziotelako,barruko tenperatura 37 gradukoaizatera iristen da, emakumeakerdeinuz eta irainka tratatzendituzte eta abar. Egiten dutenelastiko bakoitzeko, zortzi zentimoematen diete, eta AEBetansaltzen dituztenean, merkeenak25 dolar balio du. Enpresa horrekReebok, Puma, Old Navy eta ustezkode etikoak darabiltzaten enpresahandientzat egiten du lan.Gure asmoa da Iparraldeko kontsumitzaileekjakin dezaten jantzihoriek Hegoaldeko emakumeenizerdi eta esplotazioaz blai daudela.Gure ekimenaren ondorioz,marka handiak aztoratu dira, etaenpresa haserre dago, lan onaegin dugun seinale.Montserrrat Arevalo«Hemen erostendiren elastikoakemakumeenesplotazioaz blaidaude»Maria Muñoz«Matxistak ez dirainon falta, bainaguk eutsi egin behardiogu»G Beraz, garrantzitsua da emakumeakelkartzea eta euren burua antolatzea,horrelakoak lortzeko,ezta?E M.A.: Oso garrantzitsua. Bakarrikez dugu presio handirik egiten;elkarturik, aldiz, indartsuagoakgara. Han zein hemen, globalizazioaketa krisiak denaberdindu duelako.G Eta nolako erreakzioak aurkitudituzue emakumeok antolatu zaretenean?E M.M.: Gizonezko askok sustatzendute emakumeen borroka.Izan ere, garrantzitsua da gizonenkonfiantza irabaztea, etahaiekin koordinatzea. Baina, tira,matxistak ez dira inon falta. Betidago bartolinen lana kritikatzenduenik, eta bartolinak euren lekuanjarri beharra dagoela dioenik.Edozein modutan, guk eutsiegin behar diogu.E M.A.: Emakumeak gure egoerazjabetzen eta horren araberajokatzen hasten garenean, betikoirainak entzuten ditugu: zoroakgarela, etxean egon behar dugulaeta abar. Horiekin batera, badaudehain gordinak ez diren matxismoarenmolde sotilagoak, besteakbezain arbuiagarriak. Ehungintzakoemakume langileenkasuan, bazterketa hori ez dahain sotila, euren burua antolatzenduten emakumeak besterikgabe kalera botatzen dituztelako.Argi dago emakumeen eskubideakaintzat hartzen diren neurrian,gizonezkoek pribilegioakgaltzen dituztela, eta horrek erresistentziaksortzen ditu, batzuetanindarkeriaraino ere irits daitezkeenak.