4 berria <strong>2011</strong>ko martxoaren <strong>13</strong>a, igandeaHarian › IritziaGure gizarteaJiraXabier Gantzarainta hara, bukatzeko, izua eragiten zidankolektiboen sorreran eta, oroEhar, bizikidetzaren oinarrian legea dagoelaikusteak, edo Legea esan beharkoninake akaso, baina horixe dun multiplokomun txikiena, esaldia beti iruditu zaidangorrotagarria, bestearen askatasunahasten den lekuan amaitzenda norberarena, zergatik, bestearenaskatasuna hasten den lekuanhasten dun nirea ere, hortikabiatuko gaitun batera eginnahi badugu bidea, bainaez, gizarte mediokre bateanbizi garela erabaki dinIñaki Azkuna jaun txitagurgarriak, ergelak garelaalegia, eta agintari buruargiei eskerrakegiten dugula aurrera, horrexekematen zidan izua, diskurtsoak ez ditunbatere al<strong>datu</strong>, forman bai, onkeriazkoberniz aurrerakoi batean bildua zatorrendena, baina mamia bera dun beti, zuekegin lana, produzitu, irabazi bizirik mantentzekolain, hazi umeak eta sartu aurrezkiakgure bankuetan, guk kudeatukodugu ederki zure etorkizuna, uste dinatMax Weber izan zela etika protestanteaeta kapitalismoa lotu zituena,19<strong>03</strong>an kaleratu zinan, eta108 urte beranduago kapitalismoadun erlijio bakarra. Eta erlijiohorrek ez din alaitasunaatsegin.Amaia Vazquezekinbat natorren: gure gizarteaplazeraren etsaiadun.Evrywherevrytik Montparnasserako treneanE konturatu naiz ez dudala zineznehoiz ebaki Parise eta hango sasi-hirizenbaitekin lotzen ninduen zilbor-hesteintimoa. Asteartean Karimekin Evrykopiramideak bisitatu ondoren RER D-anjendeei begira nengoen, amoltsuki,der himmel über Berlin filmanDamiel aingerua jostatzen duenBruno Ganz aktorearen antzera.Kolore eta soinu anitzetako munduazetzan egunkariak irakurtzen—Guardiolaren BarçakArsenal garraitu zuelaikasi nuen horrela— musikaentzuten edo soilikBiraItxaro BordaJuvisy eta Vigneux arteko romen txabolerriabidegabekoa dela pentsatzen.Akidura,bazterketa,langabezia etabortizkeria garrazki pairatzen dute,bainatelebistetan buklean erakusten digutenagezurreztatzen digute lizeoetanpoesiaz hitzegiteko gurutzatu gazte abilek,garraiopublikoetako kaiertzetan biderkatzendiren Rihana ugariek eta eskaileramekanikoak jaistean bizarra ferekatzendabiltzan imangaiek.Maitezaitut brother oihukatuz bereiztendira gizonak,MargueriteDurasen nobeletan bezala,etao sister elkar ezagutu berri dutenemakumeek musuak ezpainetantrukatzen dituzte.Anarteaneskuin muturraren segitzaileekherritarrak estigmatizatzendarraite.Ederra da mundua erreala.Zuzendaria:Martxelo OtamendiZuzendariordea:Enekoitz TelleriaEdizio arduraduna:Lurdes HuiziArgitaratzailea:Euskal Editorea SMPublizitatea: Iragarri SMLege gordailua:SS-0662/<strong>03</strong>Batzorde parekidea:0712I84059Egoitza nagusia:Martin Ugalde kultur parkea.Gudarien Etorbidea, z/g.20140 Andoain.Telefonoa:(0<strong>03</strong>4) 943-30 40 30Faxa: (0<strong>03</strong>4) 943-30 09 43Webgunea:www.berria.infoPosta elektronikoa:berria@berria.infoPublizitatea:publi@iragarri.netHarpidetza saila:(0<strong>03</strong>4) 943 - 30 43 45Date: <strong>13</strong>/<strong>03</strong>/<strong>2011</strong>Exemplaire: 2.395Editeur: Euskal Editorea s.l.Directeur de publication:Martxelo OtamendiComission paritaire:0712I84059Delegation Labourd:Lisses 3, 64100-Baiona.Tel.: (0<strong>03</strong>3) 559256220.Fax: (0<strong>03</strong>3) 5592543<strong>03</strong>.E-mail: lapurdi@berria.infoORDEZKARITZAKAraba: Bizenta Mogel, 6.Posta kodea: 01008Gasteiz. Telefonoa:945-15 04 52. Erredakziokofaxa: 945-14 83 07.Posta elektronikoa:araba @berria.info.Bizkaia: Uribitarte kalea, 18,3. C. Posta kodea: 48001Bilbo. Telefonoa:94-435 26 00. Erredakziokofaxa: 94-423 49 75.Posta elektronikoa:bizkaia@berria.info.Lapurdi: Lisses, 3. Postakodea: 64100 Baiona.Telefonoa: 559-25 62 20.Faxa: 559-25 43 <strong>03</strong>.Posta elektronikoa:lapurdi @berria.info.Nafarroa: Iratxeko Monasterioa,45, <strong>13</strong>. Posta kodea:31011 Iruñea. Telefonoa:948-36 66 22.Publizitatea: 948-36 66 23.Posta elektronikoa:nafarroa@berria.info.berriaSortuko al da?J. BengoetxeaJ. M. CastellsX. EzeizabarrenaP. IbarraJ. G. OlaskoagaEHUko irakasleakSortu alderdia legezkoizan ala ez izan gakoakbi adar ditu: (1) ETAketorkizunean egin ditzakeenbalizko ekintza«terroristen» inguruan Sortukestatutuetan jadanik hartua etaplazaratua duen jarrera, alegiaerrefusa, arbuioa nahikoa den, eta(2) ETAren existentziarekiko berarekikoSorturen erantzuna, ia gainontzekoalderdi «demokratiko»-ekin batera erakunde armatuarenamaiera edo akabera lortzeko esfortzuakegingo ote dituen. Lehenengoeztabaida antzua da. Hitzekedo terminoek jasotzaile batzuenganeragiten dutena (perlokuzioa)berauen esanahien eta asmoengainetik jartzea dakar. Condenasarrerak erdal hiztegietan definizioeta erabilpen ezberdin eta polisemikoakditu: epailearen zigorra,jainkoak jarritako kalte edo salbazioarenukatzea, deitoratzea bera.Gainera, condena berbaren ingurukoeztabaida erdarara lerrotzenda, gaztelerari nolabaiteko nagusitasunaaitortuz. Zuhur jokatu beharda: batetik, alderdien legeakberak ez du condena-rik eskatzen;bestetik, itzulpen hutsa egin beharrean,euskal semantika eta pragmatikalehenetsi beharko genuke:«gaitzespen», «kritika», «errefusatze»,«deitoratze», «arbuiatze»,«ukatze», eta abarren atzetik nahikoindarra dago (ilokuzioa): adieraztendiren kasu orotan ETAriezetz esaten ari zaio. Galdera da iauko hori egiazkoa den.Bigarren eztabaida hau korapilatsuagoada. ETAri EZ esateak zerdakarren aztertu behar da. Horrekberriz beste bi gako ditu: deitoratzeabera iraganera proiektatu beharote den eta juridikoki zer exijitudakikoeen. Juridikoki ETArekikolotura edo harremanik ezizatea, laguntzarik ez ematea, «konibentzia»-rikedo ulerkeriarik ezizatea nahikoa izan beharko litzatekealderdien legearen ikuspegitiklegezko izateko. Gehiago eskatzea,haratago joatea, moralkionargarri izan daitekeen arren, juridikokiezberdina izan daiteke.Sorturi egiten zaizkion eskakizunak,alegia ETAren iraganeko biolentziadeitoratzea eta ETAri desegitekoedo desagertzeko exijitu diezaion,politikoki eta moralki zilegidira, agian ezinbesteko. Baina juridikokiexijitzen dena da talde horiekinez nahastea, eta eskakizunmoralei begira juridikoki nahikoada ETAren biolentzia gaitzestea,benetan gaitzestea eta ez itxuran.Estrasburgoko Giza EskubideenEuropar Auzitegiak emandakoirizpideak —pluraltasun politikoarenbalioa— kontuan hartuz etabereziki ikusita oinarrizko askatasunakmurrizten dituzten neurriakmodu hertsian interpretatubehar direla, aztertu beharko da eaalderdi berriak ETArekin (ezkutuko)harremanik duen, Batasunarenjarraipena den, biolentziariuko egiten dion, terrorismoarekikourruntze garbia dagoen eta estatutuakEstrasburgok onetsitakoalderdien legearen araberakoakdiren, besterik ez.Sortuk garbi utzi du, bere estatuetan,ez duela zerikusirik ETArekin,ez duela inolaz ere babesten,onartzen, bidezkotzat jotzen edobarkatzen eta biolentzia arbuiatzenduela. Poliziak ETArekin nahastenduen frogarik aurkeztenbadu, froga horiek baliorik gabekoasmakizun hutsak direla erakutsibehar du Sortuk, ETArekin inolakoharremanik ez duela garbiutziz, zalantza izpirik gabe. Poliziarentxostenen gainean oinarritutaEstatuko Abokatutzak eta FiskaltzakSorturi leporatzen badiote Batasunarenjarraipena dela, horifrogatu egin beharko dute, ez bakarriksalatu. Sortuk kontrako frogakaurkeztu beharko ditu. Sorturenestatutuetako konpromisoakekintzetan eta praktika politikoanfrogatzea oso zaila da. PrentsanEgia da askoz errazagoeta argiago izango delajujeentzat Sortukaldentze-urruntzepauso nabari batematen badu ETArendesagertzea eskatuz.Baina hori eginda ere,salatzaile ofizialekSorturi Batasunaren«jarraipena» izatealeporatzen badiote etaauzitegiek argudiohori ontzat jotzenbadute, ezin izango daalderdi berririk eratu,mugimendu soziopolitikohorretansortu nahi den alderdioro jarraipen batizango delako.Alderdien legearenxedea beradeuseztatukolitzateke: ezin inoizalderdi berririk sortuagertu diren adierazpen frankotanfroga diabolikoak eskatu zaizkioSorturi. Ez bada existitzen, zer frogadezake? Inork ez du nahi — halasinetsi nahi dugu behintzat—ETAren atentaturik Sorturen asmoakzintzoak diren ala ez frogatzeko.Orduan nola froga dezakeezer estatutuen edo bere bultzatzaileeta kideek esandakoaren etaegindakoaren gaindi? Egia da askozerrazago eta argiago izangodela jujeentzat Sortuk aldentzeurruntzepauso nabari bat ematenbadu ETAren desagertzea eskatuz.Baina hori eginda ere, salatzaileofizialek Sorturi Batasunaren «jarraipena»izatea leporatzen badioteeta auzitegiek argudio hori ontzatjotzen badute, ezin izango daalderdi berririk eratu, mugimendusozio-politiko horretan sortu nahiden alderdi oro jarraipen bat izangodelako. Alderdien legearen xedeabera deuseztatuko litzateke:ezin inoiz alderdi berririk sortu.Denon artean Sorturi lagundubehar diogu, ETAri desagertzekoeskatuz. Horrexegatik, Lokarriketa herritar talde batek otsailaren19rakodeitu manifestazioa funtsezkoaizan zen: Sorturen legeztatzeaeta ETAren desagerpena eskatuzirelako. Sortuk manifestaziohorren deialdi-mezuarekin bategin izanak, gutako askorentzat,geratzen ziren zalantzak argitzekobalio izan du, ETAren desagertzeaezinbestekotzat jotzen duelako.Gainera, azken kale borrokako intentsitatebaxuko gertakizunakdeitoratu egin ditu. Ildo beretik jarraitubehar du etorkizunean.Sorturen estatutuak irakurrita,zalantza izpiak desagertzen dira,eta legea aplikatu besterik ez dagolegezkoa izan dadin. Behin legezkoadenean, aukera eman beharzaio zintzo ari dela frogatzeko, baipraktika politikoaren eta bai berekideen portaeraren bitartez. ETArekikoloturarik modu sinesgarrianfrogatuko balitz, ordenamendujuridikoak baditu tresna nahikoaklotura horiek zigortzeko, baierantzukizun pertsonala bide penaletikexijituz, bai alderdi politikoabaliogabetuz.
HizpideakGezurraren hari luzeaPello Urzelaipellour@berria.infoavier Ruperezen lekukotasuna argigarriaizan da. 2004ko martxoarenJ12an, George Bush AEBetako presidenentearenbisita izan zuen, bezperanizandako atentatuarengatik doluminakagertu asmoz. Egileei buruz hitz argiakentzun zizkion George Bushi:«Zera kontatu dit, bere zerbitzuek jakinaraziberri diotela litekeena dela egileakbeste batzuk izatea eta ezin delabaztertu konexio islamiarra». Beraz,AEBetako zerbitzuek argi zeukatenETA ez ezik, talde islamistak zeudelaM-11ko bonben atzean. RuperezekMoncloarekin hitz egin zuen gero, etaohartu zen ez zeukatela informaziohori. «Gure inteligentzia zerbitzuek bazeukaten?»,galdetu zion bere buruari.Eduki edo ez, kontua da CNIk ETArenarduraren gezurra aukeratu zuela.Zazpi urte geroago, Espainiako Gobernuakantzera jarraitzen du, GuardiaZibilak, Espainiak Poliziak eta inteligentziazerbitzuek botatako sareanharrapatuta. Haiek ETAren eta Sortureninguruan harilkatutako gezur sareanharrapatuta, eta haiek erabilitakoindarrezko bitartekoen gatibu.Hitz besteAnjel LertxundiBezero bila<strong>2011</strong>ko martxoaren <strong>13</strong>a, igandea berria 5Iritzia ‹ Harianero eta usuagoak dira norbaiten eskariz idatzitako lanak.«Hara, aizu, aita hil zitzaidan, munduan izan denGaitarik onena, eta haren biografia bat nahi nuke, hura ezagutuzutenei oparitzeko». Hildakoaren senide saminduakbiografia enkargatu du, baina hagiografia bat eskatzen arida. Idazleak ez du hildakoa ezagutzen, eta senideakemandako <strong>datu</strong>ekin idatzi behar du zenduaren biografia.Datuak kontrastatu gabe, hildakoaren alde ilunetan arakatuezinik.Idazleok besterentzat ari baitira, espresio gaitzesleekinizendatzen ditugu: fantasma, itzala, beltza, morroia…Merkatuak halako asko eskatuko du, beltz literarioenehunka eskaintza baitago sarean. Hona topatu dudanhausnar bat: «Auzia bezeroak lortzea da, baina uste duzuenbaino kontu errazagoa da. Urte asko daramat honetatikjaten, eta neure liburu propioak idatzi eta argitaratzeakbaino dezentez gehiago ematen dit».Niretzat, berandutxo, tamala…r ZaldieroaSortu-Aralarspainiak joko-arau batzukasmatu zituen,euskal independentismomilitantea le-Egez kanpo uzteko.Arau horiei neurriahartzen asmatu duelarik,lotsarikgabe geratu da agerian bostaxola zaizkiela arauak,euskal independentismomilitantea ez dutelademokrazian nahi.Zer hausnartuaere badakar,euskaldunaksasian egotea espainolek inorkbaino gehiago nahi badute,bainahurrengorako utz dezagun hori.Independentismoakez dauka lekurikdemokrazian.Iraingarria behardu argudio horri aurka egiteko aitzakianorbera izatea etengabe.«Independentismoa ez dago legezkanpo,Aralar independentistaeta legala delako»,entzuten dugumaiz.Independentista zintzoa.Eta Aralar haserre,noski,horrenzintzoa ez dela argi utzi nahian.Ezkerabertzalea,berriz,gaiztoa izateariutzi diola eta dagoeneko zintzoadela erakusten behin eta berriz.Barrehandirik egin gabe ere,egoera erridikulua da.Salatuko ditu atxiloketak etatorturak,eta kritika txikiren bat edoLarrepetitUrtzi UrrutikoetxeaEspainiakoepaileen aurreanSorturendefentsa onenaAralarrek egiteadaukabeste jasoko du gehienez Aralarrek.Besozabalik hartu zuten iraganarekikoinolako konturik eskatugabe,oraindik ere gaitzespeneta antzeko berbarik erabili barik.Irakurketa zen ezker abertzaleazatitzen zuela,eta hori beti on.Salaketagehienak beste aldetik,atzoarte lagunengandik iritsi zaizkie.Hortxe gure etxearen tamala: errazagoda batzokitik datozen independentistekinelkarlana,EA/ezkerabertzalea edo EAJ/Aralar,HerrikoTabernan urtetan elkarrekinegon direnena baino.Espainiakoepaileen aurrean Sorturen defentsaonena Aralarrek egitea dauka:gogorarazten inoiz ez diotela eskatu,etaez duela salatu,iraganekoborroka armatua,aralarkide garrantzitsuekjustifikatutako atentatuakez direla oztopo izan legeztatzeko.Ahalkerikgabe esaten askoktxalotu egiten duela borrokaantifrankista.Gureak Txiki,Otaegieta Argala direla,ez Meliton edoCarrero.Sorturen defentsarako ezeze,independentismoaren kapitulunegargarriak ixteko urrats garrantzitsuaizango litzateke.uZuzendariari<strong>BERRIA</strong>k irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dute 1.400 karaktere —espazioak barne— baino luzeago izan behar, eta <strong>BERRIA</strong>k moztekoeskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herriaadierazita: Berria, Martin Ugalde Kultur Parkea, 20140 Andoain. EskutitzakInternet bidez bidaltzeko: iritzia@berria.info.Oraingo gazteenetorkizun ekonomikoa«Gaurko gazteek prezio altuaordaindu beharko dute, biharkoegunean lanean jardungobadira, eta prezio horrek osagaibi izango ditu. Batetik,prestakuntza dugu: teknologienerabilera, hizkuntzak,ezagupen teknikoak etakultura-maila. Bestetik, jarrera:arrisku, sakrifizio eta ekimenerakogaitasuna; bizitokizaldatzeko prestasuna;norberaren familia osatzekoatzerapena (are gehiago!);ikasteko gogoa; eta pazientzia».Aurrekoak J.R. PinArboledas irakaslearenesanak dituzu. Ostegunero,zutabea idazten duEl Economista egunkarian,eta haren iruzkinak sanointeresgarriak begitantzenzaizkit.Izan ere, honela jarraitzendu: «Prestakuntzaridagokionez, arazorik ez,haien esku baitituzteezagupenetan trebatzekoikasketa-teknikarik aurreratuenak.Auzia, baina,jarreran datza: haurtzaroanzein nerabezaroan den-denaoso erraz eskuratu dutenez,ahaleginen poderioz bainoez dira al<strong>datu</strong>ko.Zenbaitek (prestuenek)beraiek bakarrik lortuko dute.Gainerakoen artean, ordea,askok eta askok lanarenmunduak hez ditzan beharkodute —dela enpresa, delaAdministrazioa, delahirugarren sektorea—, nonbait,ez eskolak ez unibertsitateakez baitute beren eginkizunaden heztea bete,zeina irakastea baino askozere garrantzitsuagoaden».Josan Erdoiza. Durango.
- Page 2 and 3: 2 berria 2011ko martxoaren 13a, iga
- Page 6 and 7: 6 berria 2011ko martxoaren 13a, iga
- Page 8 and 9: 8 berria 2011ko martxoaren 13a, iga
- Page 10 and 11: 10 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 12 and 13: 12 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 14 and 15: 14 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 16 and 17: 16 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 18 and 19: 18 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 20 and 21: 20 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 22 and 23: 22 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 24 and 25: 24 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 26 and 27: 26 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 28 and 29: 28 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 30 and 31: 30 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 32 and 33: 32 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 34 and 35: 34 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 36 and 37: 36 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 38 and 39: 38 berria 2011ko martxoaren 13a, ig
- Page 40 and 41: ZakilixutUrtarrilaren 10ean bete zi
- Page 42 and 43: 02 ‘Santa Maria’-ren bahiketaIg
- Page 44 and 45: 04 ‘Santa Maria’-ren bahiketaIg
- Page 46 and 47: 06 IritziaIgandea •2011ko martxoa
- Page 48 and 49: 08 IngurumenaIgandea •2011ko mart
- Page 50 and 51: 10 ElkarrizketaIgandea •2011ko ma
- Page 52 and 53: 12 FaunaIgandea •2011ko martxoare
- Page 54 and 55:
14 HistoriaIgandea •2011ko martxo
- Page 56 and 57:
16 BegiaIgandea •2011ko martxoare
- Page 58 and 59:
18 Denbora-pasaIgandea •2011ko ma
- Page 60 and 61:
20 KioskoaIgandea •2011ko martxoa
- Page 62 and 63:
22 Negoziazio kolektiboaEgitura •
- Page 64 and 65:
24 Hitz bitanBakarrizketanAberats b
- Page 66 and 67:
26 ElkarrizketaEgitura •2011ko ma
- Page 68 and 69:
28 Lan eskaintza publikoaEgitura
- Page 70 and 71:
30 Lan eskaintza publikoaEgitura
- Page 72:
32 EnpresakEgitura •2011ko martxo