hemen duzue PDF formatuan - Badihardugu

110
Deba ibarreko euskara
Ezaugarriak Zaraitzuarra Erronkariarra Zuberotarra
(1) – – +
(2) – + +
(3) – + +
(4) + + –
(5) + + –
(6) + + –
(7) + + –
(8) + – –
(9) – – / + +
Taulan ikusten denez, Erronkariko euskarak eta zuberotarrak berrikuntza bitan
egiten dute bat: (2) i - u —> u - u asimilazioan (—> ü - ü Zuberoan) eta (3) au —> ai
bilakaeran. (9)an ez dago batasunik Erronkari barruan: lekurik gehienetan -st- egin
zen, Zuberoan bezala (beste, bost), baina -rz- gorde zen Uztarrozen eta Bidankozen,
Zaraitzun moduan (berze, borz).
Baina gehiago ziren —lau, guztira— Erronkariko euskarak, Zuberoatik aldendu eta
Zaraitzurekin eta Nafarroako beste hizkera batzuekin batera egindako berrikuntzak: (4)
bokalen sinkopa, (5) hasperena galtzea, (6) hitz hasierako *j- —> [∫] ahoskatzea, eta (7)
bokal arteko i galtzea edo x (Erronkarin) edo g (Zaraitzun) egitea.
Arkaismo batean ere (8) bat zetozen Erronkariko euskara eta zuberotarra: bietan
gorde ziren n eta l ondorengo p eta t; bietan esan izan da boront(h)ate, adibidez. Baina,
Mitxelenak zioenez eta dagoeneko ikusi denez, arkaismo berberak izateak ez du adierazten
hizkeren arteko lotura.