hemen duzue PDF formatuan - Badihardugu

192
Deba ibarreko euskara
da lehentasuna horri ematea, bera delako eremurik zabalenekoa, baina mendebaleko
ablatibo zaharrak ere ez dakar nahasbiderik eta kalterik.
Mendebalean gorde dira antzina Euskal Herri osokoak ziren hurbileko artikuluak:
lagunau, lagunori, lagunok. Denonak izandakoak direnez, denok daukagu erabiltzeko
eskubidea.
Orain arte aurkeztu diren ezaugarriak euskara batu orokorrean erabil daitezkeela
esan da, eta ondoren aurkeztuko direnak, berriz, Deba ibarreko tokiko batuetarako izan
daitezke egokiagoak.
Euskara batu orokorrean Euskal Herri gehieneko aldera (Paris aldera joan), Ipar Euskal
Herriko -ra / -ri buruz (Parisera buruz joan) eta Bizkaiko sartaldeko -rantz (Pariserantz joan)
baliatu ohi dira. Deba ibarrean -rutz erabiltzen da, eta indarrez, gainera, eta lekua egin
dakioke tokiko batuan.
Bizkaian eta Deba ibarreko alderdi batean NON kasuan erabiltzen da mugimenduzko
aditzekin doan aditz izena: egunkaria erosten joan da. Aukera zaharra da, literatura tradizioan
ondo sustraituta dagoena, eta ez dago baztertzeko eta gaitzesteko arrazoirik.
Aukera hirukoitza dago erdarako -(c)ion amaiera egokitzeko orduan: -(z)ione da Ipar
Euskal Herrian (kontribuzione), -(z)ino mendebalean (kontribuzino), eta -(z)io erdialdean
eta euskara nafarrean (kontribuzio). Horixe da euskara baturako onartu dena, baina beste
biak ere onar daitezke tokiko batuetan.
Ondoren aurkeztuko den ezaugarriak badauka bere alderdi txarra: ahulduta dagoela.
Mendebaleko -ginan atzizkiaz mintzo naiz, eskopetaginan dihardute lantegi horretan
tankerako adibideetan erabili ohi dena.
Deba ibarreko iparraldean -tikan (etxetikan), -gandikan (lagunengandikan), -gatikan
(zu ikusteagatikan), -rikan (dirurikan), -(e)nikan (ez neban uste etorriko zanikan) esan ohi
dira. Ez dakit hizkuntza idatzian lekurik izan behar ote duten, baina ahozko jardunean,
behinik behin, ez dakarte kalterik.
Laburbilduaz, hauxe da Deba ibarrak eskaintzen duena: