hemen duzue PDF formatuan - Badihardugu

Dialektologia
(1) *-ani amaieratik -ain egin duten arrain, usain eta zain, baina zai ere bada
Debabarrenean.
(2) Hitz hasieran n- duten narru ‘larru’ eta nasai (eta lasai hizkera batzuetan).
(3) Hitz amaieran -n duten mamin ‘mami’, ipuin (vs ipui) eta suhin ‘suhi’.
(4) eurak ‘berak’ (eta euren, eurei, eurekin…) tankerako izenordainak.
(5) Mendebaleko beste aldaera hauek ere badira: ardao ‘ardo’, aterri ‘ateri’, eskuma ‘eskuin’,
eskutur ‘eskumutur’, ete ‘ote’, gaztai ‘gazta’, guntzurrun ‘giltzurdin’, hamen (eta hemen),
hazur ‘hezur’, keixa ‘gerezia’, kipula ‘tipula’, kuma ‘kuna [sehaska]’, lehelengo (eta lehenengo),
mailuki ‘marrubi’, okotz ‘kokots’, txarri ‘txerri’, txixa ‘pixa’, urten ‘irten’ (eta erten hizkera
batzuetan).
LEXIKOA
Deba ibar osora edo gehienera iritsi dira mendebaleko ondorengo hitzak. Deba da,
berriro ere, besteengandik sarrien aldentzen dena, eta ez dugu hartuko kontuan.
Mutriku ere eremutik kanpora agertzen da inoiz.
(1) Asteko egunen izenak: martitzen ‘asteartea’, eguazten ‘asteazkena’, eguen ‘osteguna’,
bari(xa)ku ‘ostirala’, zapatu ‘larunbata’, domeka ‘igandea’.
(2) zeintzuk eta zertzuk pluraleko izenordainak. Alderdi batzuetan nortzuk ere erabiltzen
da, baina, gehienetan, zeintzuk da horren ordezkoa.
(3) Mendebaleko beste hitz hauek ere badira: ahalegindu ‘saiatu’, albo ‘aldamen’, argal
‘mehea’, astun ‘pisua’, berakatz ‘baratxuria’, bider ‘aldiz’, bits ‘aparra’, buzkantz ‘ardi odolarekin
egindako odolkia’ 6 , ei ‘omen’, eragin (> erain) ‘arazi’, esegi / eseki ‘zintzilikatu’, gabonzar
6 Bizkai barruan beste adiera batzuk dauzka buzkantz hitzak. Zenbait lekutan odolkiari deitzeko hitz generikoa
da, eta beste leku batzuetan, berriz, odolki handiari ematen zaio izen hori.
131