hemen duzue PDF formatuan - Badihardugu

Soziolinguistika
Ez dut horrenbestez esan nahi, herri euskaldunetan dauden irakasleek bertako hizkera
jakin behar dutela nahitaez. Ezta hurrik eman ere! Askotan, gainera, ezinezkoa izaten
da hori, ordezkoak-eta egiten tarte laburregiak egoten direlako herri bakoitzean.
Baina lanean diharduten herriko hizkera jakin ez arren, begirunea eduki behar zaio behinik
behin, eta buru argikoa izatea ere komeni da, zuzen dagoena alferrik zuzentzen ez
ibiltzeko. Elgetan, esate baterako, zuzenak dira martitzena, eguaztena, eguena eta barikua,
eta ez dago horiek baztertuta, asteartea, asteazkena, osteguna eta ostirala lau urteko
umearen buruan zertan sartu.
Euskara batua zabaltzeko modua eta mezua ere goitik behera aldatu behar lirateke.
Herri hizkeren ordezko modura aurkeztu ohi da orain arte euskara batua, herri hizkerak
baino zuzenagoa, aberatsagoa eta egokiagoa balitz bezala. Hori ez da inondik inora egia.
Mundu zabaleko hizkuntzalari guztiek diote aho batez ez dagoela berez eta izatez besteak
baino txarragoa edo besteak baino hobea den hizkerarik.
Euskaldunok batak besteari erraz eta eroso ulertzeko egin zen euskara batua, ez
euskalkiak txarrak eta ezgauza zirelako. Erdialdeko euskalkian oinarritu zen euskara
batua, baina ez zen hori euskalkirik onena, zuzenena eta aberatsena zelako aukeratu,
oso bestelako arrazoiengatik baizik: hiztun askok erabiltzen duelako, Gipuzkoan herri
haziak eta azpiegitura sendoa daudelako, eta Gipuzkoa Euskal Herriaren erdigunean
dagoenez, hango euskalkia euskaldun guztioi ulertzeko erraz samarra gertatzen zaigulako.
Ezaugarri soziolinguistikoak dira, beraz, erdialdeko euskalkia aukeratzeko
arrazoiak; ez euskalki horren bikaintasuna eta gainerakoen ezdeustasuna.
Azken batean, atzerriko hizkuntzak ikasteko modua erabili behar genuke euskara
batua zabaltzeko orduan. Ingelesa ikasten dugunean, esate baterako, ez zaigu esaten
euskara txarra eta ezdeusa delako ikasi behar dugula, ingelesa jakiteak beste herri
batzuekin errazago hartu-emanetan sartzeko, beste herri batzuetan erosoago ibiltzeko,
liburuak irakurtzeko eta era guztietako albisteak zuzenago eta lasterrago jasotzeko balio
digulako baizik.
Euskara batuak, era berean, beste alderdi batzuetako euskaldunekin hartu-eman erosoagoa
izateko, Euskal Herri osoan barrena lasaiago ibiltzeko, liburu eta hedabideetara
errazago iristeko balio duela erakutsi behar genuke, eta ez herri hizkeren ordezko edo
herri hizkeren lehiakide izateko. Modu horretan jokatuta, hiztunek lasterrago eta gogo-
181