hemen duzue PDF formatuan - Badihardugu
hemen duzue PDF formatuan - Badihardugu
hemen duzue PDF formatuan - Badihardugu
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Soziolinguistika<br />
Adizkien jokamoldean gorabehera ugari dago euskalki batzuetatik besteetara. Ipar<br />
Euskal Herrian, esate baterako, NOR erara jokatzen dira afaldu, bazkaldu eta gosaldu: afaldu<br />
naiz, bazkaldu gara. Euskal Herriko eremu zabalean, era berean, NOR erara jokatzen da<br />
mintzatu aditza: mintzatu da vs hitz egin du. Mendebalean, ostera, NOR-NORK erara jokatzen<br />
dira irten, igo eta jardun, eta NOR-NORI-NORK erara jarraitu. Tokiko batuetan behinik<br />
behin, kontuan har litezke aukera horiek.<br />
Deba ibarreko zenbait alderditan dagoen -t(z)eke aditz atzizkia ere (egiteke daukagu)<br />
kontuan har liteke bertako batuan.<br />
Nabarmentzekoa da atzizki horrek joan den aspaldian izan duen zabalkundea, nahiz<br />
eta, nonbait, -t(z)eko atzizkiarekin gurutzatu eta behin baino gehiagotan oker erabiltzen<br />
den. Esate baterako, hedabideetan entzuten eta ikusten diren ikusteke dago zein<br />
hamaikako zelairatuko duen tankerakoak ez dira zuzenak. Deba ibarrean behinik behin,<br />
bukatutako ekintzak adierazten dira -t(z)eke atzizkiarekin, eta etorkizunekoetan -t(z)eko<br />
—edo -kizun— erabiltzen da: ikusteko, ikuskizun.<br />
Laburbilduaz, hauxe da Deba ibarrak aditzaren morfologian egin dezakeen ekarria:<br />
I) Euskara batu orokorrari:<br />
a. eduki-ren adizkiak, *edun-en lekuan: ez daukagu dirurik.<br />
b. jardun-en adizki trinkoak: dihardugu.<br />
c.‘Partizipioa + TA’ egitura: aspertuta dago.<br />
II) Tokiko batuei:<br />
a. egon, ibili eta, jakina, jardun aditzak, ari izan-en ordez: ikasten dabil / ikasten dago /<br />
ikasten dihardu.<br />
b. Zenbait aditzen jokamolde berezia: irten du, igo du, jardun du, jarraitu dio.<br />
c. -t(z)eke aditz atzizkia: egiteke daukagu.<br />
195
Change language