hemen duzue PDF formatuan - Badihardugu
hemen duzue PDF formatuan - Badihardugu
hemen duzue PDF formatuan - Badihardugu
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
184<br />
Deba ibarreko euskara<br />
Tokiko batuak dira, era berean, herri hizkerek euskara osatzeko eta aberasteko esparru<br />
egokia. Joan den aspaldi luzean egon gara Euskaltzaindiak egingo zuenari begira.<br />
Euskaltzaindiak joan den aspaldi luzean esan digu euskalkietatik elikatu behar duela euskara<br />
batuak, baina sekula ere ez du zehaztu zein ote den iraganbidea, eta zer den iragan<br />
beharrekoa eta zer alde batera uztekoa. Eta bada gauza horiek zehazten hasteko garaia.<br />
Egiari zor, dialektologian jardun dugunok ere bagenuen geure erantzukizuna.<br />
Ezagutzen genituen gertakarien zertzeladak aurkeztu behar genituen jendaurrean:<br />
gauza bakoitza zein eremutan eta zenbatsu hiztunek erabiltzen zuten argitu. Eta hori<br />
egin beharrean, bitxikeriak biltzen, txokokeriekin txoratzen, eta aztergai genuen hizkera<br />
euskalki honi edo hari ote zegokion hausnartzen eman dugu denbora.<br />
5. Lagunarteko batua<br />
Euskara batu orokorraren barruan, lekuen araberako hizkerak bereiztearen egokitasuna<br />
aipatu da, baina jardun motaren araberako hizkerak zehaztea ere komeni da. Esan<br />
dugunez, jardun jasoetarako egin zen euskara batua: irakaskuntzan erabiltzeko, literaturarako,<br />
hedabideetarako…, baina hizkuntza ez da horretan amaitzen eta horretara<br />
mugatzen. Gehiago esango dut: horiek ez dira hizkuntzaren esparrurik oinarrizkoenak.<br />
Eguneroko jarduna, etxe barrukoa, lagunartekoa, herritarren artekoa… dira horiek baino<br />
aurreragokoak, eta geroz eta gehiago dira esparru horietan ere euskara batua erabiltzen<br />
dutenak. Kontuan eduki behar dugu asko direla gaur egun guraso euskaldun berrien<br />
etxeetan jaio diren seme-alabak, eta asko direla eremu erdaldunetan jaio eta bizi direnak,<br />
eta euskara batua besterik ez dakitenak. Lagun horiek guztiek euren eguneroko<br />
bizimodurako hizkera egokia behar dute.<br />
Gaur egungo euskara batua, ostera, ez dago horretarako pentsatuta, jardun jasoetarako<br />
baizik: kongresuetarako, hitzaldietarako, irrati-telebistetan erabiltzeko, eta tankera<br />
horretako zereginetarako. Eta, jakina, hizkera hori pedante samarra gertatzen da lagunarteko<br />
jardun arruntetarako.<br />
Ez dago lagunarteko hizkera arautzerik, baina ezagunak eta nazioartekoak dira haren<br />
ezaugarriak: a) hitzak laburtzen dira, b) hitzak bata bestearekin batzen dira, c) arau fonologiko<br />
zenbait aldatzen dira, eta d) lexikoa eta esapideak bereizten dira.
Change language