hemen duzue PDF formatuan - Badihardugu

Ortografia
Soziolinguistika
Zorrotz eta zehatz araututa dago ortografia, eta arauak, gainera, euskara baturako ez
ezik, euskalki eta herri hizkeretarako ere guztiz berberak dira. Zuzena eta zentzuzkoa da
erabakia, ortografiak hizkuntza bere osotasunean hartzen duelako, eta dialektoak, herri
hizkerak, gazte hizkera, haur hizkera, argotak eta gainerakoak ere hizkuntzaren zati direlako.
Dena dela, bada zalantza bat: ez ote den Zuberoako ü bere horretan utzi behar.
Behinik behin, bitxi (eta desegoki?) gertatzen da alderdi horretako ü —> u aldatzea.
Zuberoan, era berean, fonema dira ph, th eta kh eta, beharbada, bere horretan utzi behar
lirateke euskalki horretan dihardugunean.
Esan dezadan, horren harira, arauak aukera bat baino gehiago daudenean, horietako
bakarra hautatzeko izan ohi direla: ch / tch —> tx, b / v —> b, y / i —> i, adibidez. Beraz,
Echeverria / Etcheverry —> Etxeberri(a). Era berean, alderdi bateko ahoskeran galdu edo
aldatu den hotsa, idazterakoan, behintzat, gordetzeko eta, modu horretan, hizkuntzaren
batasunari eusteko izaten da araua. Esate baterako, ll —> y ahoskatzeko joera dago
Euskal Herri osoan, baina langile idazten da, ez *langiye. Bidezkoa da, beraz, hasperena
galdu den lekuetan ere idatzian gordetzea (aho vs ago / abo / aba / ao), eta z / s eta tz /
ts ere zuzen bereiztea.
Zuberoako adibidea bestelakoa da. Hangoa ez da aukera kontua eta ezta besteetan
dagoen hotsa ez izatea edo aldatu izatea ere. Besteetan ez dagoena izatea da arazoa, eta
besteetan ez izan eta Zuberoan denari lekua egitea litzateke zuzenbidea.
187