Dialektologia gaitz / gatx ‘zail’ adierarekin 9 , inausi ‘kimatu’, kirikixo ‘sagarroia, trikua’, oinaztu / oinaztarri ‘tximista’, sats ‘simaurra’, txarto / txarki ‘gaizki’, ugaraxo ‘igela’, ugazaba ‘jabea’. Azkueren (1905-1906: s.v. aiñube) arabera, mendebaleko hitza den ainube ‘leku itzaltsua’ Debagoienean eta Erdigunean ere bada. Zertxobait murritzagoa da ondorengoen esparrua. Debabarrena ez ezik, Bergara eta Antzuola ere eremutik kanpora daude, eta Soraluze eta Elgeta ere bai sarri: erpe ‘atzaparra’, garau ‘alea / pikorra’, gura ‘nahi’ 10 , ira ‘iratzea’, larregi ‘gehiegi’, pernil ‘urdaiazpikoa’. Leintzen eta Aramaion ogitagaztai ‘erbinudea’ ere bada. Debabarrenera eta Erdiguneko hizkera batzuetara iritsi direnak ere badira: aitita eta amama ‘aitona / amona’, amaitu ‘bukatu’, lantzean (behin) ‘noizean (behin)’. Deba ibarreko alderdi gutxi batzuetan baizik ez dira erabiltzen mendebaleko beste hitz hauek: amatatu‘itzali’(Ermua, Eibar, Elgoibar), aratoste‘inauteria’(Erdigunea, Mutriku), ardi ‘arkakuso’ adierarekin (Aramaio, Ermua, Eibar, Mutriku), arineketa ‘lasterka’ (Leintz, Aramaio, Ermua), astiro ‘poliki’ (Erdigunea), behar (> bihar) ‘lan’ adierarekin (Erdigune gehiena eta Elgoibar), legar ‘gatzagia’ (Ermua, Eibar, Elgeta), lorrin ‘lardatsa’ (Ermua, Eibar, Elgeta), sama (vs lepoa) (Erdiguneko hizkera batzuk eta ezaguna Aramaion eta Leinzko zenbait alderditan), ugar / uger ‘herdoila’ (Aramaio, Ermua, Eibar, Elgoibar, Mutriku). Mendebaleko zenbait hitz galbidean edo ia guztiz galduta daude hizkera gehienetan: baino ‘baizik’ adierarekin (Debagoien eta Erdigune gehiena) 11 , enparauak ‘gainerakoak, besteak’(Oñati, Eibar, Ermua), erdu‘etorri’(Leintz, Aramaio), eztegu‘ezteiak’(Aramaio eta Erdigune gehiena), gomuta ‘oroitzapena’ (Debagoiena), lako(xe) ‘bezalako(xe)’ (Debagoiena eta Erdigunea) 12 , legez (> letz / letxe) ‘bezala(xe)’ (Debagoiena eta 9 Deba ibarreko hizkera horietan eta Bizkaian zail ere bada —zal aldaera Bizkaian—, baina, gehienbat,‘haragi gogorra’ adierazteko mugatu ohi da. 10 Hitz beregain bezala nahi erabili arren, hitz elkartuetan ohikoa da gura Deba ibar osoan, eta baita Gipuzkoa gehienean ere: azkura, barregura, botagura, haundigura, jakingura, logura, negargura, pixagura… tankerakoetan agertzen da. 11 Bergarakoa da adibidea (Elexpuru 2004: s.v. ikuskízun): jentia ezta plaiara joaten bañatziaaittik, ikuskizunaaittik baiño ‘jendea ez da hondartzara joaten bainatzeagatik, ikuskizunagatik baizik’. 12 Bergarakoa da adibidea (Elexpuru 2004: s.v. láko): gu lakuai eztotse kasoik pe itten‘gu bezalakoei ez diete jaramonik ere egiten’. 139
140 Deba ibarreko euskara Erdigunea), ostarku ‘ostadarra’ (Erdigunea eta Oñati), sorki (Debagoieneko eta Erdiguneko hizkera batzuk) 13 , orobatasuneko zein ‘nahiz’ juntagailua (Elgoibar, Eibar, Ermua, Aramaio). Egoera horretan daude hilabeteen izen batzuk: marti ‘martxoa’ (Debagoiena, Erdigunea eta Elgoibar), zemendi ‘azaroa’ (Debagoiena, Erdigunea, Mutriku). 13 Bizkaiko mendebalean adiera bi ditu sorki hitzak: 1) andrazkoek buru gainean pisua erabiltzeko ipintzen zuten oihalezko babesa, 2) sukaldeko zapia. Deba ibarrean lehen adieran baizik ez da ezaguna.
- Page 4 and 5:
DEBA IBARREKO EUSKARA dialektologia
- Page 6:
Fernando Muniozgureni, Eibarko eusk
- Page 9 and 10:
IV. SOZIOLINGUISTIKA Estandarra, li
- Page 11 and 12:
10 Deba ibarreko euskara ko hizkera
- Page 13 and 14:
12 Deba ibarreko euskara Herri hizk
- Page 15 and 16:
14 Deba ibarreko euskara Liburua at
- Page 17 and 18:
16 Deba ibarreko euskara Liburuaren
- Page 19 and 20:
18 Deba ibarreko euskara
- Page 21 and 22:
20 Deba ibarreko euskara Deba ibarr
- Page 23 and 24:
22 Deba ibarreko euskara Eibar, arm
- Page 25 and 26:
24 Deba ibarreko euskara Fagor, MCC
- Page 27 and 28:
26 Deba ibarreko euskara Eroski, MC
- Page 29 and 30:
28 Deba ibarreko euskara Elgoibarko
- Page 31 and 32:
30 Deba ibarreko euskara Jorge Otei
- Page 33 and 34:
32 Deba ibarreko euskara Eibarko Ma
- Page 35 and 36:
34 Deba ibarreko euskara Oñatiko U
- Page 37 and 38:
36 Deba ibarreko euskara Goiena tel
- Page 39 and 40:
38 Deba ibarreko euskara Goiena.net
- Page 41 and 42:
40 Deba ibarreko euskara Elgetako E
- Page 43 and 44:
42 Deba ibarreko euskara Deba ibarr
- Page 45 and 46:
44 Deba ibarreko euskara Deba ibarr
- Page 47 and 48:
46 Deba ibarreko euskara ki bataren
- Page 49 and 50:
48 Deba ibarreko euskara Sailkapena
- Page 52 and 53:
Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 54 and 55:
Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 56 and 57:
2. Arau “emankorrak” eta arau
- Page 58 and 59:
Bokalak Deba ibarreko euskararen ez
- Page 60 and 61:
Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 62 and 63:
Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 64 and 65:
Kontsonanteak Deba ibarreko euskara
- Page 66 and 67:
Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 68 and 69:
Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 70 and 71:
Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 72 and 73:
Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 74 and 75:
Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 76 and 77:
Izenaren morfologia Deba ibarreko e
- Page 78 and 79:
Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 80 and 81:
Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 82 and 83:
Aditzaren morfologia Deba ibarreko
- Page 84 and 85:
Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 86 and 87:
Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 88 and 89:
Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 90 and 91: Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 92 and 93: Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 94 and 95: Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 96: Deba ibarreko euskararen ezaugarria
- Page 100 and 101: Dialektoak sailkatzeaz Dialektologi
- Page 102 and 103: Dialektologia Hauxe zioen Arturo Ca
- Page 104 and 105: Dialektologia Jakina, ez dut horrek
- Page 106 and 107: Dialektologia Eta, jakina, oso ondo
- Page 108 and 109: 3. Dialektoak sailkatzeko ezaugarri
- Page 110 and 111: Dialektologia Bestela bereizi zitue
- Page 112 and 113: Dialektologia Labur eta laster esat
- Page 114 and 115: Dialektologia Dena dela, arau horie
- Page 116 and 117: Lexikoa eta aldaera lexikoak Dialek
- Page 118 and 119: Dialektologia Azkenaldian, dena del
- Page 120 and 121: Dialektologia dera: esan ote daitek
- Page 122 and 123: Dialektologia Gauza jakina da “an
- Page 124 and 125: Dialektologia (1) /i + a, e, o/ art
- Page 126 and 127: Dialektologia betxazaka ‘aprobetx
- Page 128 and 129: Dialektologia Erdiguneko gainerakoe
- Page 130 and 131: Dialektologia Bigarrenik, berriz, A
- Page 132 and 133: Dialektologia (1) *-ani amaieratik
- Page 134 and 135: Dialektologia ‘Urtezahar’, gatz
- Page 136 and 137: Dialektologia Zabalagoa da —eta z
- Page 138 and 139: Dialektologia zaharra. Deba ibarrea
- Page 142 and 143: 4. Deba ibarrera iritsi ez diren Bi
- Page 144 and 145: Dialektologia (5) Bizkai gehienean
- Page 146 and 147: Dialektologia Aintzakotzat hartzeko
- Page 148 and 149: Dialektologia Bergaran eta Antzuola
- Page 150 and 151: Dialektologia Gaur egun, gainera, m
- Page 152 and 153: Dialektologia Eremu urriagoko batzu
- Page 154 and 155: Dialektologia 153
- Page 156 and 157: Dialektologia (2) Debagoienean *edu
- Page 158 and 159: Dialektologia Aldaera horietako bat
- Page 160 and 161: Arantzazuko Santutegia. Dialektolog
- Page 162 and 163: Dialektologia Aramaiora Bizkai alde
- Page 164 and 165: Dialektologia (5) Moduzko adberbioe
- Page 166: Dialektologia (2) Lexikoan ere gord
- Page 170 and 171: Soziolinguistika Ez dakit nongo eus
- Page 172 and 173: Soziolinguistika Hegoaldekoak suspe
- Page 174 and 175: Soziolinguistika XX. mendearen erdi
- Page 176 and 177: Etorkizuneko bideak 1. Euskara batu
- Page 178 and 179: Soziolinguistika des-: desastundu
- Page 180 and 181: Soziolinguistika tako euskaldun jat
- Page 182 and 183: Soziolinguistika Ez dut horrenbeste
- Page 184 and 185: Soziolinguistika an. Batez ere Zube
- Page 186 and 187: Soziolinguistika Euskarari dagokion
- Page 188 and 189: Ortografia Soziolinguistika Zorrotz
- Page 190 and 191:
Soziolinguistika Esan dezadan lehen
- Page 192 and 193:
Izenaren morfologia Soziolinguistik
- Page 194 and 195:
I) Euskara batu orokorrari: a. Hurb
- Page 196 and 197:
Soziolinguistika Adizkien jokamolde
- Page 198 and 199:
Soziolinguistika Tokiko batuetarako
- Page 200 and 201:
Soziolinguistika laiotz, argal, ast
- Page 202 and 203:
Soziolinguistika z-: zarata (eta ho
- Page 204 and 205:
Soziolinguistika Gauzak ezin dira h
- Page 206:
j. nere, neri tankerako izenordaina
- Page 209 and 210:
208 Deba ibarreko euskara 2. Gaur e
- Page 212 and 213:
Argibide bibliografikoak Argibide b
- Page 214 and 215:
Argibide bibliografikoak Campion, A
- Page 216 and 217:
Argibide bibliografikoak Garzia Alb
- Page 218 and 219:
Argibide bibliografikoak Mitxelena,
- Page 220:
Telleria, Alberto. 2003. Berbeta be