hemen duzue PDF formatuan - Badihardugu
hemen duzue PDF formatuan - Badihardugu
hemen duzue PDF formatuan - Badihardugu
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
82<br />
Deba ibarreko euskara<br />
(4) Bizkaian bezala, eutsi da NOR-NORI-NORK saileko erroa Deba ibar gehienean, leku<br />
batetik besterako aldakuntza fonetikoak gorabehera: dosta Erdigunean eta Oñatin /<br />
desta Eibarren / dust Leintzen eta Aramaion (orokorra ‘dit’). Debabarreneko hizkerak<br />
dira berriro ere salbuespena; Euskal Herriko erdiguneko *-i- erroa hedatu da haietara.<br />
(5) NOR-NORI-NORK saileko orainaldian, datiboa ‘hari / haiei’ denean, NOR-NORI eta<br />
NOR-NORI-NORK sailetako adizkiak gurutzatu direla ematen du Antzuolan eta Bergaran:<br />
jat ‘diot’, jao ‘dio’, jau ‘diogu’, jatzu ‘diozu’, jet ‘diet’, jaue ‘die / diete / diote’, jeu ‘diegu’, jetzu<br />
‘diezu’, esate baterako, Antzuolan (Larrañaga 1998: 123). Oñatin ere erabiltzen dira horrelakoak,<br />
baina datiboa ‘hari’ denean soil-soilik. Oñatin, jakina, x- dute hasieran: xat ‘diot’,<br />
xao ‘dio’…<br />
Dena dela,“arauzkoak” diren dotsat ‘diot’ tankerakoak ere ezagunak dira, eta hitanoan<br />
horiexek erabiltzen dira (ikus, esate baterako, in UNED 1988: 113).<br />
(6) Mendebalean bezala, egin erroa erabiltzen da aditz iragankorren ahaleran, aginteran<br />
eta subjuntiboan Deba ibarrean. Mutrikukoak dira ondorengoak (Arrieta 1974): arrixak jo<br />
estaixan ‘harriak jo ez dezan’ (79), artu leike orrek ‘har dezake horrek’ (82), atera isu kontua<br />
‘atera ezazu kontua’ (83).<br />
Deban, Mutrikun eta Mendaron *ezan erroa ere entzuten da gaur egun: esan zazu,<br />
pentsa zazu, esate baterako, Deban (Txurruka & Urbieta 2003), baina oraintsu samar sartutakoa<br />
ematen du.<br />
(7) Bizkaian eta Gipuzkoako alderdi zabal batean bezala, Deba ibarrean ere eduki ia<br />
guztiz nagusitu da, *edun-en kaltean. Antzuolako adibideok ematen digute horren<br />
lekukotasuna (Larrañaga 1998): pisarriña osua geunkanian arro eote giñan ‘arbeltxoa<br />
osoa geneukanean harro egoten ginen’ (327), arek eseukan diruan anbisiñoik ‘hark ez<br />
zeukan diruaren anbiziorik’ (336), bi urte be es neuskan artian ‘bi urte ere ez neuzkan<br />
artean’ (354)… Dena dela, *edun ez da erabat arrotza: emengua seban andria ‘<strong>hemen</strong>goa<br />
zuen andrea’ (337).<br />
(8) Bizkaian bezala, Deba ibar osoan ere arrotza izan da oraintsu arte ari izan. Ordezkoak<br />
egon eta ibili dira: ikasten dago / ikasten dabil.
Change language