hemen duzue PDF formatuan - Badihardugu

Deba ibarra
Bonapartek, gainera, euskalkien mugak ez ezik, azpieuskalkienak eta hizkerenak ere
zehaztu zituen, eta badira nabarmendu beharreko zenbait gertakari.
Lehenengo eta hasteko, Ermua eta Mallabia Lea-Artibaiko hizkeren multzoan sartu
zituen, Markina, Ondarroa, Lekeitio eta euren inguruko herriekin batera. Eta multzo berera
ekarri zituen Durangaldeko herri bi: Elorrio eta Zaldibar.
Deba ibarreko gainerako hizkerak, berriz, multzo bitan banatu zituen: Elgoibar, Eibar,
Soraluze, Elgeta, Bergara —Elosua auzoa izan ezik—, Antzuola eta Oñati sartu zituen
batean, eta Leintz harana eta Aramaio —Oleta auzoa izan ezik—, bestean. Arabako herri
txiki batzuk ere sartu zituen bigarren multzo horretan, Arratzu-Ubarrundia eta Barrundia
udalerrietakoak guztiak: Uribarri Ganboa, Landa, Marieta-Larrintzar, Elgea, Zuhatzu
Ganboa, Ozeta, Hermua eta Larrea.
Jose Antonio Uriarte fraide frantziskotarra izan zen Bonaparteren albiste emaile
Deba ibarrean. 1859ko urtarrilean, Mutrikun det, dezu adizkiak erabiltzen zirela esan zion
(in Ruiz de Larrinaga 1954: 276) eta, jakina, hortik etorri zen Bonapartek euskara giputzean
sartzeko erabakia. Beste hauxe esan zion urte bereko maiatzean idatzitako gutunean
(in Ruiz de Larrinaga 1954: 279):
He examinado minuciosa y detenidamente el bascuence que se habla en los
pueblos de Motrico, Deva, Mendaro, Alzola, Elgoibar, Eibar, Placencia, Vergara,
Anzuola y Oñate; y en resumidas cuentas he averiguado que el cálculo que
tiene formado S. A. es exacto. Deva, Mendaro y Motrico deben agregarse al guipuzcoano,
y Alzola con Elgoibar y demás pueblos al vizcaíno. En Elgoibar sucede
que la parte de la población, que se halla situada hacia Azcoitia, participa
algo más del guipuzcoano, pero aún debe agregarse a Vizcaya, aunque esto no
acomoda a los guipuzcoanos.
Handik hilabete geroago, berriro idatzi zion Uriartek. Herri horietako hizkerak zehatzago
aztertu zituela, eta Altzola ere euskara giputzean sartu behar zela esan zion.
Hauexek haren hitzak (281. or):
He resuelto que los pueblos de Motrico y Deva con Mendaro y Alzola deben agregarse
al guipuzcoano; y Elgoibar, Eibar, Vergara, Elgueta, Anzuola, Oñate,
Mondragón, Arechavaleta, Escoriaza y Salinas a Vizcaya.
43