Plinius, naturalis historia 35,98 - Lettere e filosofia
Plinius, naturalis historia 35,98 - Lettere e filosofia
Plinius, naturalis historia 35,98 - Lettere e filosofia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
tunica que talari muliercula nixus in litore', non solum ipsos intueri videatur et locum et<br />
habitum, sed quaedam etiam ex his, quae dicta non sunt, sibi ipse adstruat? 65 ego certe mihi<br />
cernere videor et vultum et oculos et deformes utriusque blanditias et eorum, qui aderant,<br />
tacitam aversationem ac timidam verecundiam. 66 interim ex pluribus efficitur illa, quam<br />
conamur exprimere, facies, ut est apud eundem (namque ad omnium ornandi virtutum<br />
exemplum vel unus sufficit) in descriptione convivi luxuriosi: 'videbar videre alios intrantis,<br />
alios autem exeuntis, quosdam ex vino vacillantis, quosdam hesterna ex potatione<br />
oscitantis. humus erat inmunda, lutulenta vino, coronis languidulis et spinis cooperta<br />
piscium.67 ' quid plus videret qui intrasset? sic et urbium captarum crescit miseratio. sine<br />
dubio enim qui dicit expugnatam esse civitatem, complectitur omnia, quaecumque talis<br />
fortuna recipit, sed in adfectus minus penetrat brevis hic velut nuntius. 68 at si aperias haec,<br />
quae verbo uno inclusa erant, apparebunt effusae per domus ac templa flammae et ruentium<br />
tectorum fragor et ex diversis clamoribus unus quidam sonus, aliorum fuga incerta, alii<br />
extremo complexu suorum cohaerentes et infantium feminarumque ploratus et male usque in<br />
illum diem servati fato senes: 69 tum illa profanorum sacrorumque direptio, efferentium<br />
praedas repetentiumque discursus et acti ante suum quisque praedonem catenati et conata<br />
retinere infantem suum mater et, sicubi maius lucrum est, pugna inter victores. licet enim<br />
haec omnia, ut dixi, complectatur 'eversio', minus est tamen totum dicere quam omnia. 70<br />
consequemur autem ut manifesta sint, si fuerint veri similia, et licebit etiam falso adfingere<br />
quidquid fieri solet. contingit eadem claritas etiam ex accidentibus: “mihi frigidus horror<br />
membra quatit gelidusque coit formidine sanguis” et “trepidae matres pressere ad pectora<br />
natos”.<br />
Vergilius, Aeneis, II, 469-794<br />
Vestibulum ante ipsum primoque in limine Pyrrhus<br />
exultat, telis et luce coruscus aena ; 470<br />
qualis ubi in lucem coluber mala gramina pastus,<br />
frigida sub terra tumidum quem bruma tegebat,<br />
nunc positis novos exuviis nitidusque iuventa<br />
lubrica convolvit sublato pectore terga,<br />
arduos ad solem, et linguis micat ore trisulcis. 475<br />
una ingens Periphas et equorum agitator Achillis,<br />
armiger Automedon, una omnis Scyria pubes<br />
succedunt tecto, et flammas ad culmina iactant.<br />
ipse inter primos correpta dura bipenni<br />
limina perrumpit postisque a cardine vellit 480<br />
aeratos; iamque excisa trabe firma cavavit<br />
robora et ingentem lato dedit ore fenestram.<br />
apparet domus intus et atria longa patescunt,<br />
apparent Priami et veterum penetralia regum,<br />
armatosque vident stantis in limine primo. 485<br />
TRADUZIONE<br />
a cura di Giovanni Cipriani<br />
“Ed ecco Pirro: con un salto è già davanti<br />
all’ingresso e sfiora la soglia, abbagliante nelle sue<br />
armi luccicanti di bronzo”. A vederlo ti<br />
sembrerebbe un serpente, che, appena sazio di<br />
erbe velenose, tutto gonfio è balzato alla luce,<br />
uscendo dal terreno che lo ha coperto durante il<br />
freddo inverno. Sembra rinato dopo che si è<br />
spogliato delle vecchie squame ed ora, grazie alla<br />
sua giovane pelle, è di nuovo lucido. Dritto in<br />
faccia al sole, muove a forza di volute il suo<br />
viscido corpo: tiene il petto sollevato e fa guizzare<br />
dalla bocca la sua lingua trifida.<br />
Non è solo: tutt’uno con lui c’è il gigantesco<br />
Perifante e Automedonte che gli porta le armi, lo<br />
stesso che aveva fatto da auriga ad Achille;<br />
insieme a lui tutti i giovani sciri. Eccoli: si sono<br />
introdotti in casa e non fanno che lanciare torce<br />
infiammate in direzione dei tetti. In mezzo a loro,<br />
in prima posizione c’è proprio lui, Pirro,<br />
brandisce una scure a due tagli ; si fa strada a<br />
colpi di ascia fra le porte che fanno resistenza e<br />
poi si dà a svellere i battenti ricoperti di bronzo