29.03.2013 Views

Plinius, naturalis historia 35,98 - Lettere e filosofia

Plinius, naturalis historia 35,98 - Lettere e filosofia

Plinius, naturalis historia 35,98 - Lettere e filosofia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

tunica que talari muliercula nixus in litore', non solum ipsos intueri videatur et locum et<br />

habitum, sed quaedam etiam ex his, quae dicta non sunt, sibi ipse adstruat? 65 ego certe mihi<br />

cernere videor et vultum et oculos et deformes utriusque blanditias et eorum, qui aderant,<br />

tacitam aversationem ac timidam verecundiam. 66 interim ex pluribus efficitur illa, quam<br />

conamur exprimere, facies, ut est apud eundem (namque ad omnium ornandi virtutum<br />

exemplum vel unus sufficit) in descriptione convivi luxuriosi: 'videbar videre alios intrantis,<br />

alios autem exeuntis, quosdam ex vino vacillantis, quosdam hesterna ex potatione<br />

oscitantis. humus erat inmunda, lutulenta vino, coronis languidulis et spinis cooperta<br />

piscium.67 ' quid plus videret qui intrasset? sic et urbium captarum crescit miseratio. sine<br />

dubio enim qui dicit expugnatam esse civitatem, complectitur omnia, quaecumque talis<br />

fortuna recipit, sed in adfectus minus penetrat brevis hic velut nuntius. 68 at si aperias haec,<br />

quae verbo uno inclusa erant, apparebunt effusae per domus ac templa flammae et ruentium<br />

tectorum fragor et ex diversis clamoribus unus quidam sonus, aliorum fuga incerta, alii<br />

extremo complexu suorum cohaerentes et infantium feminarumque ploratus et male usque in<br />

illum diem servati fato senes: 69 tum illa profanorum sacrorumque direptio, efferentium<br />

praedas repetentiumque discursus et acti ante suum quisque praedonem catenati et conata<br />

retinere infantem suum mater et, sicubi maius lucrum est, pugna inter victores. licet enim<br />

haec omnia, ut dixi, complectatur 'eversio', minus est tamen totum dicere quam omnia. 70<br />

consequemur autem ut manifesta sint, si fuerint veri similia, et licebit etiam falso adfingere<br />

quidquid fieri solet. contingit eadem claritas etiam ex accidentibus: “mihi frigidus horror<br />

membra quatit gelidusque coit formidine sanguis” et “trepidae matres pressere ad pectora<br />

natos”.<br />

Vergilius, Aeneis, II, 469-794<br />

Vestibulum ante ipsum primoque in limine Pyrrhus<br />

exultat, telis et luce coruscus aena ; 470<br />

qualis ubi in lucem coluber mala gramina pastus,<br />

frigida sub terra tumidum quem bruma tegebat,<br />

nunc positis novos exuviis nitidusque iuventa<br />

lubrica convolvit sublato pectore terga,<br />

arduos ad solem, et linguis micat ore trisulcis. 475<br />

una ingens Periphas et equorum agitator Achillis,<br />

armiger Automedon, una omnis Scyria pubes<br />

succedunt tecto, et flammas ad culmina iactant.<br />

ipse inter primos correpta dura bipenni<br />

limina perrumpit postisque a cardine vellit 480<br />

aeratos; iamque excisa trabe firma cavavit<br />

robora et ingentem lato dedit ore fenestram.<br />

apparet domus intus et atria longa patescunt,<br />

apparent Priami et veterum penetralia regum,<br />

armatosque vident stantis in limine primo. 485<br />

TRADUZIONE<br />

a cura di Giovanni Cipriani<br />

“Ed ecco Pirro: con un salto è già davanti<br />

all’ingresso e sfiora la soglia, abbagliante nelle sue<br />

armi luccicanti di bronzo”. A vederlo ti<br />

sembrerebbe un serpente, che, appena sazio di<br />

erbe velenose, tutto gonfio è balzato alla luce,<br />

uscendo dal terreno che lo ha coperto durante il<br />

freddo inverno. Sembra rinato dopo che si è<br />

spogliato delle vecchie squame ed ora, grazie alla<br />

sua giovane pelle, è di nuovo lucido. Dritto in<br />

faccia al sole, muove a forza di volute il suo<br />

viscido corpo: tiene il petto sollevato e fa guizzare<br />

dalla bocca la sua lingua trifida.<br />

Non è solo: tutt’uno con lui c’è il gigantesco<br />

Perifante e Automedonte che gli porta le armi, lo<br />

stesso che aveva fatto da auriga ad Achille;<br />

insieme a lui tutti i giovani sciri. Eccoli: si sono<br />

introdotti in casa e non fanno che lanciare torce<br />

infiammate in direzione dei tetti. In mezzo a loro,<br />

in prima posizione c’è proprio lui, Pirro,<br />

brandisce una scure a due tagli ; si fa strada a<br />

colpi di ascia fra le porte che fanno resistenza e<br />

poi si dà a svellere i battenti ricoperti di bronzo

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!