Plinius, naturalis historia 35,98 - Lettere e filosofia

Si nihil ex tanta superis placet urbe relinqui,
et sedet hoc animo perituraeque addere Troiae 660
teque tuosque iuvat, patet isti ianua leto
iamque aderit multo Priami de sanguine Pyrrhus,
gnatum ante ora patris, patrem qui obtruncat ad aras.
Hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignis
eripis, ut mediis hostem in penetralibus utque 665
Ascanium patremque meum iuxtaque Creusam
alterum in alterius mactatos sanguine cernam?
Arma, viri, ferte arma; vocat lux ultima uictos.
Reddite me Danais; sinite instaurata revisam
proelia. Numquam omnes hodie moriemur inulti.' 670
Hinc ferro accingor rursus clipeoque sinistram
insertabam aptans meque extra tecta ferebam.
Ecce autem complexa pedes in limine coniunx
haerebat parvumque patri tendebat Iulum:
'Si periturus abis, et nos rape in omnia tecum; 675
sin aliquam expertus sumptis spem ponis in armis,
hanc primum tutare domum. Cui parvus Iulus,
cui pater et coniunx quondam tua dicta relinquor?'
peritvrae bene 'periturae' dixit, non
'perditae', quia adhuc posse videatur evadere
per suam et Anchisae fugam; ideo autem
'addere', tamquam magnam portionem exitio
Troiae genus Anchisae coniungeret.
ivvat delectat, quasi malum illi voluptati sit.
patet isti apocope est pro 'istic'. pronomen
enim esse non potest, quia non praecedit
nomen.
mvlto priami de sangvine quasi bis sanguinem
fuderit Priamus, quia et filium eius Pyrrhus
occiderit.
natvm ante ora patris his rebus terret eum,
qui non potest mortem timere. obtrvncat
obtruncare consuevit.
hoc ideo. qvod propter quod.
arma, viri, ferte arma notant hoc critici, quia
saepius armari aliquos dicit, cum exarmatos
nusquam ostendat: qui nesciunt, non omnia a
poeta, ut supra diximus, dici debere. nam et
diem describit, nocte non praemissa.
superfluo enim dicuntur ea quae necesse est
fieri. quis enim domum ingressus, non arma
deponat? vel quia ad auferendum patrem
arma deposuerat; vel quia armis Graecorum
fuerat armatus.
vocat lvx vltima victos id est victis moriendum
est.
reddite me danais vel quibus me sustulit
mater; vel tamquam quaerentibus et invenire
cupientibus. et bene 'reddite', quasi
retineatur; nam ideo ait 'sinite'. instavrata
renovata; quod verbum et de feriis et de
scaenis solebat apud veteres usurpari.
nvmqvam pro non, ut "numquam hodie
effugies".
insertabam cunctationem ostendit hoc verbo
eius, qui nec ire ad proelium velit, nec
domum relinquere. sic et 'ferebam' dixit.
patri melius 'patri', quam 'mihi'. tendebat
offerebat, sed manibus eum gestans.
si peritvrvs abis argumentum dilemma, id est
conplexio, quae adversarium ab utraque
parte concludit.
expertvs quidam participium praeteriti
temporis [sed] vim praesentis habere volunt,
quia praesens deficit.
tvtare domvm hoc est cui defensori
relinquimur, si tu deseris?
cvi parvvs ivlvs interrogantis est. et simul
epitheto commendat aetatem.