Plinius, naturalis historia 35,98 - Lettere e filosofia

'Iuppiter omnipotens, precibus si flecteris ullis,
aspice nos! Hoc tantum; et, si pietate meremur, 690
da deinde auxilium, pater, atque haec omina firma.'
Vix ea fatus erat senior, subitoque fragore
intonuit laevom et de caelo lapsa per umbras
stella facem ducens multa cum luce cucurrit.
Illam summa super labentem culmina tecti 695
cernimus Idaea claram se condere silva
signantemque vias; tum longo limite sulcus
dat lucem et late circum loca sulphure fumant.
eum clarum fore usque ad ultimam vitam.
perite sane lucem dixit, non ut in septimo
"tum fumida lumine fulvo": nam et illic
splendor quidem est, sed cum fumo, qui
semper causa lacrimarum est. in Ascanio
autem solus ostenditur splendor. Suetonius
tria genera pilleorum dixit, quibus sacerdotes
utuntur, apicem, tutulum, galerum: sed
apicem pilleum sutile circa medium virga
eminente, tutulum pilleum lanatum metae
figura, galerum pilleum ex pelle hostiae
caesae.
circvm tempora pasci crescere: ut "sacrum
tibi pascere crinem". sunt autem hic infiniti
pro indicativis 'fundere', 'lambere', 'pasci'.
sacros restingvere fontibvs ignes religiosos.
non quos tunc 'sacros' sciebant, sed quos mox
probarunt. sanctos restingvere fontibvs
ignes] [et] bene 'fontibus', non aquis.
'sanctos' vero, ut venerabilius fieret. sane
'sanctum' est interdum non idem quod
'sacrum', neque idem quod 'religiosum';
interdum non aliud quam 'sacrum'. hic ergo
'sanctos' sacros accipiemus, quippe quo loco
auspicia fierent, sicut ex Anchisae persona
ostenditur, cum dicit 'oculos ad sidera laetus
extulit' et 'da deinde auxilium pater atque
haec omnia firma'. aliter 'sanctum' accipi per
singula loca dicitur.
at pater anchises et hic et alibi Anchisen
divinandi peritum inducit.
ocvlos ad sidera contra opinionem Theocriti,
qui eum fulmine caecatum fuisse
commemorat.
et caelo palmas cvm voce tetendit fugae
defensio est, ut videatur non solum utilis et
necessaria, sed et honesta, quoniam divina
suadebant. nam et ideo inducitur noluisse, ut
quod vincitur et consentit argumentum
voluntatis divinae sit.
si flecteris aut secundum Stoicos locutus est,
qui fati adserunt necessitatem: aut secundum
Epicureos, qui dicunt deos non
curare mortalia.
aspice nos quia intuentes dii iuvant: unde est
"atque oculos Rutulorum reicit arvis", et
contra "diva solo fixos oculos aversa
tenebat". aspice nos] nam de Iove in primo libro "et
Libyae defixit lumina regnis". aut secundum
mathematicos, quod quidquid Iuppiter