Wederopbouw%20in%20Schiedam%20deel%201

6 Prinses Beatrixpark en Bijdorp
Ontwerp en ontwerper stedenbouw:
1945: Uitbreidingsplan Tuindorp Kethel, Dienst Stadsontwikkeling, gemeente
Schiedam, Alphons Siebers
Vastgesteld:
Uitbreidingsplan goedgekeurd door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, 11 juli
1945
Ontwerp en ontwerper park:
1950-54: Parkontwerp Prinses Beatrixpark, J.J. Schipper, Hoofd
Gemeentebeplantingen Schiedam
6.1 Stedenbouw
6.1.1 Een stedelijk activiteitenpark
Ligging in de stad en begrenzing
Het Prinses Beatrixpark en Bijdorp liggen ten noorden van de naoorlogse wijk
Nieuwland in het noordelijk deel van Schiedam. Het recreatiegebied is onderdeel
van de groenzone die de noordelijke wijken van Schiedam scheidt van de stad
ten zuiden van de spoorlijn Rotterdam-Hoek van Holland. Het gebied wordt voor
het grootste deel omgeven door regionale infrastructuur: in het noord-oosten door
de spoorlijn Schiedam-Delft, in het zuiden door de spoorlijn Rotterdam-Hoek van
Holland, in het zuidwesten door de weg die Schiedam-centrum met Schiedamnoord
verbindt: de Nieuwe Damlaan-Churchillweg. Aan de noordwest-zijde grenst
het park aan de bebouwing van Kethel.
Culturele en sociale betekenis
Het Prinses Beatrixpark is het grootste stadspark van Schiedam. Het is goed
bereikbaar voor zowel de bewoners in het stadscentrum als de noordelijke wijken.
Het park is na de Tweede Wereldoorlog aangelegd als stedelijke recreatieve
voorziening, na het verdwijnen van het populaire stadspark het Sterrenbos in het
zuiden van Schiedam dat moest wijken voor de uitbreiding van het bedrijf Wilton-
Fijenoord. De aanleg van het Beatrixpark werd beschouwd als belangrijkste
parkvoorziening voor de stad: dit was hét nieuwe stadspark en daarmee cruciaal
onderdeel van de realisering van het naoorlogse Schiedam met woonwijken in het
groen. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat de woonwijken worden geleed door fors
gedimensioneerde groenstructuren, zoals parkways, groene wiggen en wijk- en
stadsparken.
Het Prinses Beatrixpark, ontworpen door tuinarchitect J.J. Schipper in de jaren
1950-1954, is het hoofdwerk van deze ontwerper in dienst van de gemeentewerken
van Schiedam. Schipper genoot in de naoorlogse jaren landelijke bekendheid
door zijn publicatie Tuinen, die hij samen met G.J. Pannekoek schreef. Dit
standaardwerk in twee delen, dat in 19 8- 9 voor het eerst verscheen en daarna
talloze malen werd herdrukt, was een algemeen gebruikt leerboek voor tuinontwerp
op de belangrijkste opleidingen. De landschapsarchitect J.T.P. Bijhouwer, een
autoriteit op dit gebied, stelde in 1954 dat het leerboek internationaal als een van
de beste werd beschouwd.
Schipper zag het park als een welkom en noodzakelijk contrast met de
woonwijken. Door de sterke industrialisering dreigde de stedeling steeds meer te
vervreemden van de natuur. Het leven wordt steeds meer door techniek beheerst.
Daarom had de stedeling volgens Schipper behoefte aan een gebied waar rust
heerste, zonder de drukte en het lawaai van de woon- en werkgebieden. Als
Schipper in 1954 in De Schiedamse Gemeenschap bericht over de aanleg van het
park legt hij er de nadruk op dat ‘het grootste deel van de Schiedamse bevolking
er recreatie moet kunnen vinden’ (Schipper, 1954, p. 187). Voor hem is daarom het
sociale karakter van het park het uitgangspunt geweest, waardoor alle geledingen
van de bevolking van jong tot oud van het parkgebied konden profiteren. In het
171