Wederopbouw%20in%20Schiedam%20deel%201

was dat het bestemmingsplan uit 1946 in 1949 is herzien: de verkaveling werd
gewijzigd en de blokmaat verkleind en zo het plan alsnog sterk verdicht.
Na 1949 zijn rond de kern van Kethel uitbreidingen gerealiseerd in de vorm
van verschillende buurten: reeksen identieke woningstroken in verschillende
gestandaardiseerde bouwsystemen (Tuindorp Kethel) en bouwwijzen (Vogelbuurt).
Gezamenlijk worden die buurten gekenmerkt door een bebouwing in laagbouw, die
ook het nieuwe Kethel de sfeer van een dorp geeft.
Kethel is een herkenbaar gebied waar de bewoners zich naast Schiedammer, ook
sterk inwoners van Kethel kunnen voelen. De bebouwing met het tuindorpkarakter
is hier nadrukkelijk anders dan in de rest van Schiedam. Toen in 1951 de eerste
bewoners in het Tuindorp Kethel trokken, lagen de nieuwe buurten sterk geïsoleerd
midden in een weiland. Nu is het onderdeel van Schiedam Noord tussen de
snelweg A 0 en Spaland en Sveaparken.
Programmatische en ruimtelijke typologie
Het naoorlogse Kethel is vanaf 1949 gebouwd als wijk met een kleinschalig
tuindorpkarakter. De wijk onderscheidt zich nadrukkelijk van de strokenbebouwing
elders in de gemeente, met name in de wijken Nieuwland en Groenoord,
in overwegend twee, drie of vier lagen of flats in nog meer bouwlagen. De
gemeentelijke diensten die het stedenbouwkundig ontwerp van Kethel maken,
hebben bewust gezocht naar een contrast met de wijk Nieuwland en de afbouw
van Schiedam-Oost die dichter zijn bebouwd en met hogere bebouwing. De
woningen en voorzieningen in Kethel zijn overwegend een of twee bouwlagen
hoog. Er is nauwelijks sprake van woningen met portiek- of galerijontsluiting. De
woningen hebben een voordeur aan de straat en een eigen voor- en achtertuin.
Het ontwerp voor Kethel is in fases tot stand gekomen. Al jaren voor de oorlog
ontstaan de eerste plannen voor het gebied in het kader van regionale planning.
Gedurende de oorlog komt niet alleen een andere bestuurlijke structuur tot stand
(de wederopbouwdiensten) maar verfijnt tevens de regionale planning. Doordat
in 194 een bouwverbod wordt afgekondigd, ontstaat gelegenheid tot uitvoerig
onderzoek. In dat jaar brengt de burgemeester van Schiedam ter kennis dat
een uitbreidingsplan wordt voorbereid. In dat plan, dat pas na de oorlog wordt
goedgekeurd, zijn de vooroorlogse plannen voor een satelliet ten noorden van
Schiedam ingewisseld voor een stelsel van tuindorpbebouwing met onder meer
drie kernen: bij Kethel, Kethel-Noord en Bijdorp. Dit ontwerp doet uitspraken over
de hoofdontsluiting en verkaveling. Het is opgesteld door landschapsarchitect
dr.ir. J.T.P. Bijhouwer (1898-1974) en de bodemkundige en grondlegger van
de bodemkartering prof.ir. C.H. Edelman (190 -1964), beiden hoogleraar aan
de Landbouwhogeschool Wageningen. Bijhouwer en Edelman verknopen de
noordelijke bebouwing met Schiedam. De bebouwing sluit op een organische
wijze aan op de bestaande kernen en op de bodemgesteldheid. Zij situeerden de
bebouwing met ‘tuindorp-wijkjes’ op de vastere bodem en bestemden de nattere
gronden voor groengebieden. In een artikel in 1947 licht Bijhouwer toe op welke
manier het ontwerp is afgestemd op de bodemgesteld: ‘Het uitbreidingsplan [voor
Kethel] en parkplan [Prinses Beatrixpark] is zoo nauw mogelijk aangepast bij
deze structuur van het land. De tuindorp-wijkjes hebben een plaats gevonden
op de vastere bodem. Meerendeels liggen de straatjes en bouwblokjes zelfs
op de breede deelen van de oude kreken, waar de vaste zand- en zavelgrond
het verzakken van bestratingen en riolen zal voorkomen en waar normale
eengezinswoningen zelfs op staal kunnen worden gebouwd. Eenige blokken
moesten worden ontworpen op zware kleidekken boven het veen: daar zal dus
paalfundering noodig zijn. Op ongezochte wijze ontstonden zoo charmante
buurtjes. (…) Het aantrekkelijke van dit plan zit voor mij [Bijhouwer] in het feit, dat
een logische, aangename indeeling werd verkregen van tuindorp en park, door
de natuurlijke gegevens zoo nauw mogelijk te volgen, en dat het resultaat iets
werd, dat nooit zou hebben kunnen ontstaan uit de “vormwil” van de ontwerpers.’
(Bijhouwer, 1947, p. 7- 8)
Dit uitbreidingsplan voor Kethel was onderdeel van een uitbreidingsplan in
hoofdzaken voor geheel Schiedam waar Ir. Alphons Siebers (189 -1978) als
9