Wederopbouw%20in%20Schiedam%20deel%201

opgevat als een zelfstandige eenheid. Binnen de wijk kunnen de wijkbewoners
terecht voor vrijwel alle noodzakelijke voorzieningen, zoals winkels, kerken,
recreatie en onderwijs. De wijk wordt opgevat als een afgeronde eenheid, die als
een orgaan functioneert ten opzichte van het stadslichaam. De wijk is opgebouwd
uit buurten. Nieuwland heeft een duidelijk wijkcentrum dat het midden vormt
van de wijk, en twee nevencentra (‘s-Gravelandseweg en Dr. Wibautplein). Aan
deze wijk- en buurtopbouw ligt een uit Amerika afkomstig idee ten grondslag
dat neigbourhoodplanning wordt genoemd, in het Nederlands vertaald: ‘de
wijkgedachte’. De woningen en voorzieningen in de wijk zijn zo opgebouwd dat
tussen de bewoners in de wijk sterke sociale verbanden kunnen ontstaan. Vanuit
dit idee zijn ook diverse typen woningen in de wijk aanwezig voor verschillende
gezinssamenstellingen. Het is de bedoeling dat een bewoner van Nieuwland, van
de wieg tot het graf, in de wijk terecht kan. Daarom wordt een mix van woningtypes
van begin af aan ingepast in het stedenbouwkundig ontwerp. Zo’n combinatie
van woningtypes op een woonveld heeft de benaming ‘wooneenheid’. Met die
wooneenheden worden buurten gevormd, rond een buurtcentrum. De buurten
gezamenlijk vormen de wijk.
De woningen in Nieuwland zijn voor het merendeel bestemd voor de
arbeidersklasse en middenstand. Groosman schrijft in De Schiedamse
Gemeenschap dat in Nieuwland West in 195 de volgende types in aanbouw zijn:
‘Er zijn nu vier woningtypen in uitvoering, respectievelijk geschikt voor drie, vier,
vijf en zes gezinsleden. Uiteraard zit in de vierkamerwoningen nog wel zoveel
reserve, dat daarin met wat goede wil zeven of acht personen kunnen worden
gehuisvest.’ (Groosman, 195 ) De verbeterde huisvesting van de gezinnen,
de welvaart en groei van Schiedam na de oorlog zijn onlosmakelijk met elkaar
verbonden. Om inspiratie op te doen voor de inrichting van de nieuwe woning in
Nieuwland, kunnen de toekomstige bewoners al in 195 , als de eerste bouwfase
van de Muwi-woningen van start gaat, naar het Historisch museum in Schiedam,
waar een tentoonstelling over Goed Wonen is te zien. In de museumzalen is een
modelwoning ingericht, volgens de opvattingen van de stichting Goed Wonen,
die moderne woninginterieurs propageerde. Zowel in de opzet van de wijk als in
de inrichting van de woning staan ‘lucht, licht en ruimte’ hoog in het vaandel. De
nieuwe bevolking dient gezond en gelukkig te zijn.
Het nieuwe stadsdeel ligt dicht tegen de toenmalige bestaande stadskern
aan. Nieuwland werd letterlijk en figuurlijk gezien als de afronding daarvan.
De stapsgewijze uitvoering ervan is in de verslagen ervan in De Schiedamse
Gemeenschap vrij goed te volgen. Journalist Willem O. Duys gaat in 1956, vier
jaar na aanvang van de bouwwerkzaamheden, op verkenning in Nieuwland.
Er staan dan al ‘1500 woningen, bewoond door vele duizenden burgers.
“Nieuwland” is als het ware een stad IN de stad geworden. ... Vijf scholen zijn
reeds klaargekomen en voor nog vijf andere bestaan min of meer vergevorderde
plannen. ... Zo fris en licht als de huizen er zijn, zo zijn ook de winkels, zonder
welke een reusachtig stadsdeel als dit het niet zou kunnen stellen. Voeg bij dit
alles het in aanbouw zijnde wijkcentrum, de prachtige plantsoenen, charmante
singeltjes en frisse groenstroken en wéér komt men tot de conclusie: dit is werkelijk
een hyper-moderne stad-in-de-stad.’ Enkele maanden later juicht Duys dat er
aan de Havendijk, vlak naast de rivier, binnen afzienbare tijd zes flats met ieder
zeven woonlagen komen en langs de Vlaardingerdijk, recht tegenover Wilton-
Feijenoord twee gigantische identieke flatgebouwen, het ‘ei van Columbus’, want
er hoefde maar één ontwerp gemaakt te worden. Hierdoor markeert de hoogst
mogelijk hoogbouw zowel aan de oostelijke (de Grensflat), aan de zuidelijke
als aan de westelijke grens Schiedam. In het oosten, zuiden en westen was
de uitbreidingsmogelijkheid aan het eind van de jaren vijftig vrijwel bereikt. In
de toelichting op het Uitbreidingsplan in onderdelen Nieuwland uit 1961 werd
geconcludeerd: ‘Door dit uitbreidingsplan in onderdelen wordt de oude stad tot aan
de opgeschoven spoorbaan Rotterdam-Hoek van Holland tot één geheel afgerond.’
(archief DSO, dossier 10, p. ). Maar daarmee was Schiedam nog allerminst
voltooid.
75