Superspar Springbok - Nuwe dimensies

Namakwa’s kou klippe
De Beers is al vir omtrent 80 jaar in die diamantbedryf in Namakwaland en het al miljarde
rande se diamante uit die gebied gemyn. De Beers is nou besig om Namakwaland te
verlaat en laat baie min vir die Namakwlanders as erfenis na – behalwe groot areas
ongerehabiliteerde mynhope. Tot op hede is baie min van hul sosiale verantwoordelikhede
nagekom.
De Beers het nou die Namakwalandmyne aan Transhex verkoop en die gemeenskappe is
ongelukkig omdat ook Transhex , wat alreeds in die gebied myn, baie min van hul sosiale
verantwoordelike nagekom het. Die transaksie het R225 miljoen beloop en is in
vennootskap met Emarald Panther Investment (EPI) en Transhex wat elk ‗n 50 % aandeel
het.
Die gemeenskappe was oor die jare nog net werkers op die myne en het geensins gedeel in
die rykdom en het geen voordele geput uit die myne nie. Geen transformasie in die
mynboubedryf het plaasgevind nie en die gemeenskappe was ook nie gekonsulteer oor die
transaksie soos deur die Minerale en Petroleum Hulpbronwet vereis word.
Die Departement van Minerale en Energie (DME) sal na verwagting binnekort besluit oor
die oordrag van mynregte aan Transhex. Die gemeenskappe poog nou om die Minister te
oortuig om hierdie besluit uit te stel, totdat behoorlike konsultasie met belanghebbende en
geaffekteerde gemeenskappe gevoer is. Dit is van kardinale belang dat gemeenskappe
vooraf moet weet hoe die transaksies hulle gaan affekteer, sodat hulle kan pro-aktief en nie
re-aktief reageer nie.
Daar is ‗n omgewingsbestuursplan by die Springbok biblioteek wat deur De Beers
beskikbaar gestel is, maar dit sluit geen kosteberaming vir die rehablitasie en restorasie in
nie. Onafhanklike konsultante het beraam dat die koste vir die rehablitasie en restorasie na
beraming sowat ‗n biljoen rand kan beloop. Die restorasie volgens onafhanklike konsultante
kan sowat 150 permanente werksgeleenthede skep vir die volgende 15 jaar. Die
gemeenskappe kan direk daarby baatvind en dit kan gesien word as ‗n gulde geleentheid vir
werkskepping. De Beers kan ongelukkig nie sy verantwoordelikheid oordra aan ‗n
maatskappy soos ‗n Transhex wat nie die finansiële kapasiteit het om dit te kan doen nie.
Transhex het nog glad nie sy myne in Hondeklipbaai gerehabliteer nie en kan ongelukkig
ook nie nog pa-staan vir De Beers se myne nie. Die R225 miljoen vir die transaksie skiet ver
te kort en voldoen nie eens beraamde koste van rehablitering nie.
Die DME het ‗n verantwoordelikheid om nie van die gemeenskappe te vergeet wat direk
hierdeur geraak word nie. Mnr. Dawid Markus, ‗n inwoner en aktivis van Hondeklipbaai
wys daarop dat ―dit gebeur te gereeld dat groot mynmaatskappye die land se natuurlike
hulpbronne uitbuit sonder om die skade wat aangerig word, te herstel. ‗n Bewys hiervan is
die skade wat berokken is in Nababeep, Okiep en Carolusberg, terwyl die mynmaatskappy
jare gelede reeds onttrek het sonder om enige rehablitasie en restorasie te doen.
Die gemeenskappe moet nou met die gelag sit.‖
Die maatskappye en groot besighede moet hulle verpligtinge nakom en daar moet spesiaal
gefokus word op sosiale volhoubaarheid en ekonomiese bemagtiging. As daar nie op die
nasionalisering van myne gekonsentreer word nie, is die ope vraag ―wat is die alternatief?‖
Die stem van die gemeenskappe waar daar gemyn word, word nie gehoor nie.
De Beers het in verlede week se Mining Weekly gesê, dat daar 5000 werksgeleenthede
geskep gaan word wat nie op die mynbou geskoei is nie, onder andere 1500 geleenthede
by ‗n windplaas. Volgens die besigheidsplan egter is daar slegs ongeveer 40
werksgeleenthede wat geskep word vir die oprigting van die windplase en ongeveer 3
permanente werksgeleenthede vir die instandhouding van die plaas. Wat die
perlemoenplaas betref is daar nie voordele nie en dividende gaan eers oorbetaal word
sodra daar winste getoon word; dit kan maklik eers oor tien jaar wees.
Volgens Christie Pisane, algemene bestuurder van De Beers is ‗n besigheidsontwikkelingssentrum
in Kleinzee gestig en dit het alreeds 400 werksgeleenthede geskep. Waar is
die werksgeleenthede waarvan hy praat? Dit is tyd dat die gemeenskappe in Namakwaland
hierdie tipe dinge debateer en nie toelaat dat die mynmaatskappye en spesifiek De Beers,
ons mense om die bos lei nie.
Die gemeenskap van Hondeklipbaai het ‗n geregistreerde grondeis op die gronde van De
Beers wie nou die grond wil verkoop en weghardloop van hul verantwoordelikhede. ―Jou
velkleur straf jou‖ volgens Markus ― en die swartes het nie regte op grond nie. Dit is tyd dat
ons vir ekonomiese vryheid moet veg en onsself verlos van die slawementaliteit en deel
vorm van die ekonomiese hoofstroom.‖
‗n Aksiegroep is gestig as ‗n mondstuk vir die inwoners van Namakwaland om die myn-
maatskappye verantwoordelik te hou om hul verpligtinginge - sosiale, ekonomiese on
omgewings - teenoor die inwoners van Namakwaland na te kom.
Vir verdere inligting oor hierdie aksie kan die volgende lede van die aksiegroep geskakel
word: Ester Engelbrecht (0726113775) of Dawid Markus (0719508523)
Nota: op bladsy 31 – artikel oor landbouprojekte wat Trans Hex reeds in die Richtersveld
saam met die gemeenskappe suksesvol bedryf. Namakwa Kletz sal op gereelde basis
berig oor ander projekte waarmee hulle in hierdie area besig is.
Spesifieke rehabilitasieprojekte gaan ook binnekort meer suid begin word.
Namakwa en Siyanda suig aan
die agter speen
12
Die Departement van Koöperatiewe Regering,
Tradisionele Sake en Huisvesting het sy jaarlikse
verslag ingedien. Opvallend uit hierdie verslag is dat
veral Namakwaland die stiefkinders is van die
provinsiale regering. Uit die jaarverslag van hierdie
departement het dit duidelik geword dat
Namakwaland en Siyanda die minste huise ontvang
het. Dit blyk ook duidelik dat daar vir hierdie jaar en
ook volgende jaar nie vir huise beplan is nie.
Die DA is van mening dat dienslewering skeef getrek
is ten gunste van sekere areas. Die DA is oortuig dat
meer gedoen kan word vir hierdie twee streke wat
die skatkis van die provinsie is. Verder meer, is
gelde uit infrastruktuur en opgradering van paaie
minimal. Hierdie groot infrastruktuur projekte behoort
hope werksgeleenthede te skep.
Die DA het aan hierdie departement gevra om te
verduidelik hoekom dit so is. Die regerende party is
weer besig om politiek met mense se lewens te
speel en gebruik staatsinstansies wat dienste aan
almal moet lewer, daarvoor.
Die antwoord van die departement op die vraag was
dat hulle eers agterstande in ander areas wil uitwis.
Hulle het ook belowe om aandag hieraan te skenk.
Die DA sal hierdie beloftes en verwikkelinge dophou
en deur die Nama-Khoi munisipaliteit aan die hele
gemeenskap oordra. (ALLEN GROOTBOOM, LPW
DA NOORD-KAAP: KIESAFDELINGSHOOF)
No ! 2 Verbal Abuse
EGSKEIDING
Die ou man in die Kaap bel sy seun in Windhoek
die dag voor Ou Kersaand en sê: "Ek haat dit om
jou dag te bederf, maar ek moet jou vertel ek en jou
ma gaan na 45 jaar se getroude lewe skei."
"Pa! Waarvan praat jy?" skree die seun. ...
"Ja," sê die pa. "Ons het niks meer vir mekaar te sê
nie en ons kan mekaar net nie meer langer verduur
nie. Ek is moeg om hieroor te praat, so sal jy
asseblief jou suster in Randfontein bel en haar
vertel." Die ontstelde seun haas hom om die slegte
nuus aan sy suster oor te dra. By die aanhoor
daarvan ontplof sy: "Dit sal die blerrie dag wees,"
skree sy. "Laat dit in my hande!" Sy bel haar pa in
die Kaap en skree: "Julle gaan NIE skei NIE! Moet
niks doen voordat ek nie daar is nie. Ek gaan my
broer bel en ons sal albei more daar wees. Moet
NIKS voor die tyd doen nie. HOOR PA MY?" en sy
hang op. Die ou man skakel sy selfoon af, draai na
sy vrou en sê: "Opgelos! Hulle kom vir Kersfees
huis toe en hulle betaal hulle eie petrolgeld."
While creating wives, God promised men
"
that good and obedient wives 12 would be found
in all corners of the world.And then He made
the earth round.
12