Rotterdam - Zuid - Els Bet Stedebouwkundige

Noordereiland
Het Noordereiland ontstond in 1879 door het graven van de Koningshaven. De
RHV bracht het eiland als woongebied tot ontwikkeling. Th.J. Stieltjes en A.W.
Mees van de RHV ontwierpen hiervoor de plannen. De ruimtelijke opzet bestond
uit een asymmetrisch vrijwel orthogonaal stratenpatroon met een regelmatige
rangschikking van bouwblokken rondom een centrale lengteas cq. pleinenreeks.
Het Prins Frederikplein, het langgerekte Burg. Hoffmanplein en de Prins
Hendriklaan waren opgevat als de groene ruggengraat van het eiland. De twee
pleinen moesten fungeren als ruimtelijke schakels tussen enerzijds het oostelijke
en westelijke deel van het eiland en anderzijds tussen de gesloten en representatieve
bebouwingswand aan de Maaskade en de meer geopende bebouwingswand
aan de Prins Hendrikkade. Het Prins Frederikplein is door de aanleg van
de nieuwe Willemsbrug en de flankerende nieuwbouw volledig getransformeerd.
Het Burg. Hoffmanplein is heringericht, maar de twee monumenten ter ere van
ingenieur Th.J. Stieltjes (E. Gugel en E. Lacombé, 1883) en ter herdenking van
de troonsbestijging van Wilhelmina (H. Evers en S. Miedema, 1898) zijn behouden.
Haaks op de pleinenreeks stond een dwarsas in de vorm van de spoordijk
en de Van der Takstraat als rechtlijnige verbinding tussen de oude Willemsbrug
en de Koninginnebrug.
De bouw op het Noordereiland startte in 1882. Het eiland raakte als woongebied
langzaam in trek nadat het in 1884 een eindhalte van de paardentram kreeg.
Rond 1920 was het eiland volledig bebouwd. De bebouwing bestaat in hoofdzaak
uit gesloten bouwblokken met particulier ingevulde, aaneengesloten gevelwanden
van vier of vijf bouwlagen met kap, binnen rechte of licht gebogen rooilijnen.
De gebouwen zijn gevarieerd, zowel in functioneel opzicht (woningen, kantoren,
bedrijfjes) als in stilistisch opzicht (diverse historiserende bouwstijlen). Het gevelbeeld
bestaat overwegend uit rode baksteen, decoratieve details van natuursteen,
gietijzer en stuc, geprofileerde daklijsten en verbijzonderde hoeken. In de
woningbouw was sprake van een zekere hiërarchie. De meest luxe woningen
kregen een plek aan de voornaamste straten, zoals de Maaskade, het Prinsenhoofd
en het westelijke deel van de Prins Hendrikkade. De woningen voor de
gegoede middenstand stonden aan het oostelijke deel van de Prins Hendrikkade
Wilhelminamonument.
Stieltjesmonument.
57