Sicco Roorda van Eysinga - zijn eigen vijand.pdf - Hans Vervoort

verlicht, huma an , in alle opzichten liberaal beleid zoals Roorda dat
zèlf als ideaal zag. Een paar van zijn adviezen:
"Eene regering mag a lleen het geld van de burgers uitgeven voor
datgene, wat deze door vereenigde zamenwerking minder goed zouden
verrigten. Men mag veilig aannemen, dat in den regel de burgers
(behalve zij, die onder curatele behooren te worden gesteld), hunne
gelden verstandiger, spaarzamer, meer in hun eigen belang zullen
besteden, dan eenige Rege ring ter wereld dit voor hen zal doen.
(...)
Als gij geld uitgeeft voor rijksdominees, rijkspastoors, rijkskerken,
zijt gij in billijkheid verpligt ook geld uit te geven voor mohammedaansche
en boeddhistische of chinesche priesters, moskeeën en
tempels.
(...)
Breng vooral tot bevorde ring in aanmerking de inlanders, wier vaders
zich offers getroostten voor het onderwijs van hunne kinderen.
Beloon deze vaders zelven. Breid niet het budget voor onderwijs uit.
Laat dit aan de partikulieren, hoogstens aan de gemeente-raden over.
(...)
Stel onafzetbare Europesche ommegaande regters aan voor de
onteigeningsgeschillen
tusschen de Jav anen en den Staat.
Breid de regterlijke magt uit.
Pas geen Code Napoléon toe, voor Franschen ontworpen, op menscheneters
gelijk de Battaks, op Alfoeren en Papoeas.
Verbeter de gevangenissen. Nu bevatten gevangenissen op Madoera
het zesvoud van het getal gevangenen, waa rvoor zij zijn ingerigt.
Soms stierven er zeven van de dertien, vóórdat hunne zaak in
behandeling kwam.
Schaf de rottingslagen, zelfs die bij regterlijk vonnis, af.
(...)
Leg in de bergen sanitaria aan, tot acclimatatie van pas aangekomene
militairen, en convalescenten-gestichten, ook tot besparing van traktementen
voor verloven tot herstel van gezondheid. Stel de militairen
in de gelegenheid tuinen aan te leggen en te onderhouden, als
afleiding van hun eentoonig leven. Eentoonigheid is de vloek van
Indië. Gun hun bier, v rij van invoerregten, tot beperking van het
misbruik van den jenever.
Geef aan de inlandsche militairen voor hunne krijgsdeugd hetzelfde
ridderkruis als aan de Europesche.