Sicco Roorda van Eysinga - zijn eigen vijand.pdf - Hans Vervoort

Vloekzang zal blyven leven. Maar dat is my niet genoeg. Ik wil, nog
liever dan te schryven over 1789 een niet thatenloses Leben.
Daarom wensch ik in Indië nog spoorwegen en kanalen aan te leggen.
Ondanks myne gebrekkige kennis, zou ik een goed directeur van
Openbare Werken zijn." Of ergens anders: "Mislukt militair, mislukt
ingenieur, mislukt publicist en, zonder myn huwelijk, mislukt
mensch! "
Daartegenover stelde Multatuli het steeds weerkerend geklaag over
de noodzaak van broodschrijverij (pompen of verzuipen) die het hem
onmogelijk maakte om al zijn tijd aan de goede zaak te kunnen
geven.
Multatuli's keizersdroom kwam in de loop van de correspondentie
hier en daar naar voren. "Als ik keizer was, zou ik in m'n kabinet een
écriteau hangen: `Weet te weigeren! (...) Als ik keizer was! Ge kent
den wensch van Archimedes. Ja, ja, dat ééne punt! "
(Een hefboom en een vast punt zouden volgens Archimedes voldoende
zijn om de wereld te kunnen verplaatsen.)
Roorda reageerde welwillend: "Ware 't my gegeven de zaak optelossen,
ik maakte u keizer van Java, met of zonder cultuurstelsel. Dat
moet gy weten. 'k Ben zeker dat de Jav anen 't goed by u zouden
hebbep. Maar die oplossing schynt my een droom toe. 't Zou my
veel waard zyn te weten hoeveel inlanders aan u denken."
Dekker antwoordde: "Nu ben ik aangeland op de hoofdzaak in uwen
brief. Ja, de javanen zouden 't goed by my hebben, als ... Welnu,
laten we 't dan daarheen sturen. Een droom, zegt ge? Soit. Maar als
nu de eerste stap tot zoo'n zaak, zóó is, dat hy ook zou moeten
aanbevolen worden, al ware de mislukking van 't eindplan eene
zekerheid, waarom dan niet dien stap te doen."
In een ontbrekende b rief moet Roorda duide lijk gemaakt hebben dat
hij toch maar liever niet meedeed met Multatuli's plannetjes, want in
een volgende brief (febr. 1872) schrijft deze: "In die andere schaakparty
waarin ge geen deel wilt nemen, geloof ik goed te staan. Dit
moet u vreemd schynen. Ik houd uw `neen' voor ondoordacht en
wanhoop niet u tot een flink `ja' te bewegen. Hoe dit zy, ik wil
winnen, en hoop u eenmaal te doen inzien 1 e dat het kan 2e dat het
beproeven pligt is."
Maar Roorda bleef te weinig meewerken. Op 6 mei 1872 schreef
Multatuli weer een zeer boze b rief over het feit dat Roorda een paar
artikelen had geschreven zonder zijn naam te noemen: "Ja, ik heb
't land! 't Verzwygen van myn naam is geen omissie, 't is op dat