Sicco Roorda van Eysinga - zijn eigen vijand.pdf - Hans Vervoort

Tot onvergankelijke eer van die ongelukkigen zij het gezegd, dat al
de eigendommen der Europeanen geëerbiedigd bleven. En het kost
mij moeite uit liefde voor de waarheid er bij te voegen, dat de ouders
hunnen kinderen het voedsel ontrukten, hetwelk dezen door de
liefdadigheid van een Europeesch gezin was toegedeeld.
Ik zal niet te lang stilstaan bij de oorzaken van den hongersnood.
Men wijt die aan Hooger Hand. Het valt ligt wissels te trekken op de
voorzienigheid, die ze niet protesteert. Ongetwijfeld hebben rampen
de force majeure er toe bijgedragen. Maar deze werkten niet alleen.
Neen! nepotisme, volslagen onkunde van den toenmaligen assistentresident
Fraenkel (schoonzoon van den vice-president der regering)
omtrent de Javaansche huishouding en geaardheid, en daardoor
onbeperkte knoeierijen van de Inlandsche hoofden hebben het grootste
aandeel in het vreeselijk onheil te dragen. De heer Fr. had altijd
op Banka tin gesmolten. Van daar het zoo verdiende woord van Mr.
Visscher tot den toenmaligen landvoogd: "Dat komt er van, als men
tinnegieters tot assistent-residenten maakt".
Ondoelmatige bepalingen verhoogden de ellende. Zoo ontvingen de
Inlanders bevel om uitsluitend op de hoofdplaats Poerwodadie van
regeringswege voedsel te ontvangen. De eersten die hieraan voldeden,
vonden bij hunnen terugkeer hunne e rven en huizen geplunderd of
verwoest. Ieder stelde daarna de reis zoo lang mogelijk uit, tot dat
het te laat was en het uitgeputte ligchaam op den weg in een zonk,
om dadelijk door een tijger of wild varken te worden weggehaald,
soms vóórdat het leven was uitgebluscht. Eén voordeel heeft de
hongersnood afgeworpen: tal van hoofden werden ontslagen, zoodat
in dezen oogenblik welligt op geheel Java nergens minder wordt
geknoeid en gekneveld dan hier.
Het regentschap Demak herstelde zich spoedig. Men vindt daar meer
water, minder kostbaar ve rvoer en door zeevaart, vischvangst, kapaskultuur
etc. meer middelen van bestaan.
(...)
Voor Grobogan werd niets gedaan. Wel is waar stelde de opvolger
van den heer Fraenkel, de heer Kleijn van de Poll, het aanleggen van
een kanaal tusschen de Loessie of Tanggoelangin-rivier en de Sérang
voor en drong later de heer van Blommesteinihierop aan, maar het
gelukte eerst den tegenwoordigen assistent resident, den heer van der
Kaa, de benoeming eener kommissie door te drijven, die met de
opmetingen, waterpassingen, ontwerpen en begrootingen belast zoude
worden. Het mislukken van 22000 bahoe's rijstveld gedurende