HIER - Congress Company

Tumor mimickers: ‘Is dit wel een tumor?’
Dr. P.A.M. Hofman
Afdeling radiologie, MUMC, Maastricht
Mw. Dr. A.A. Jacobi-Postma
Afdeling radiologie, MUMC, Maastricht
Doelstellingen
Inzicht in de differentiaal diagnostische mogelijkheden van
intracraniële ruimte-innemende processen.
Praktisch overzicht voor het vervaardigen van een differentiaal
diagnose van intracraniële ruimte-innemende laesies.
Handvaten aanreiken voor het interpreteren van een differentiaal
diagnose.
Leerdoelen
Het kunnen maken van een toegespitste differentiaal diagnose
van een intra-craniaal ruimte-innemend proces.
Inzicht hebben in de mogelijke aanvullende (beeldvormende)
technieken voor verdere differentiering.
Met de ontdekking van de aanwezigheid van een ruimte-innemend
proces in het brein of myelum, begint een zoektocht
naar de aard van deze laesie.
De bijdrage van de radioloog in deze moet niet worden
onderschat! De woorden in het verslag “RIP” of “cerebrale
tumor” moeten dan ook worden gezien als een begin van een
radiologisch verslag en niet als een conclusie. Ook meerdere
niet neoplasma kunnen zich presenteren als RIP of tumor, de
tumormimickers.
Het aanbrengen van een differentiatie tussen deze mimickers
en de echte maligne tumoren is belangrijk voor het
maken van een adequaat behandelplan en het inschatten
van de prognose. Uw differentiaal diagnose bepaald in
belangrijke mate het te volgen beleid, van een milde tot
een meer agressief beleid. De therapie van veel tumoren is
een operatie, al dan niet gevolgd door radiotherapie en/of
chemotherapie. Terwijl de therapie van een MS-laesie een
is van een heel andere orde. Het stellen van de verkeerde
diagnose kan leiden tot een aanzienlijke vertraging van een
adequate behandeling van maligne tumoren, of resulteren in
overbehandeling van een tumorachtige, benigne afwijking.
De essentiële vraag die we ons stellen is: “Is het een
neoplasma, of lijkt het op een neoplasma?”. De primaire
informatie die we daarvoor gebruiken is het beeldvormend
onderzoek, meestal een CT- en/of een MRI-scan. Het begint
daarbij met een nauwkeurige beschrijving van alle kenmerken
van de laesie.
Hieruit volgt een differentiaal diagnose die getoetst moet
neuroradiologie
worden aan de klinische gegevens. Wanneer de patiënt
koorts heeft, is de a priori kans op een hersenabces grotere
en een acuut ontstane uitval doet een CVA vermoeden.
Vaak zal het zijn dat er aanvullend imaging onderzoek nodig
is: postcontrast opnamen, een volume scan, diffusie gewogen
opnamen, perfusie opnamen of spectroscopie. Niet ieder
centrum heeft de beschikking over al deze imaging technieken,
maar met conventionele MRI opnamen, gecombineerd
met diffusie gewogen beelden is in de meerderheid van de
patiënten een zinvolle differentiaal diagnose op te stellen.
Het is niet mogelijk en zinvol een complete lijst op te stellen
van alle mogelijke processen die zich kunnen presenteren als
een neoplasma. We verwijzen hiervoor naar de neuroradiologische
literatuur.
Bekende mimickers van cerebrale tumoren zijn tumefactive
laesies bij multipele sclerose, infarcten en infecties. De lijst
met mogelijke differentiaal diagnostische overwegingen is
echter vele malen groter (tabel 1).
Zelfs als de patiënt bekend is met een intra-cerebrale tumor
wordt het onderscheid er niet gemakkelijker op, dan wordt
het belangrijk onderscheid te maken tussen de mimickers
radionecrose, pseudoprogressie, hematomen, infectie en de
reële tumor progressie.
Tabel 1: Mogelijke tumor mimickers.
- demyeliniserende laesies
MS, ADEM, concentrische sclerose (Balo), Schilder
- vasculaire laesies
hematoom, infarct arterieel/veneus, aneurysma, cavernoom,
AVM, hemangioom, vasculitis
- infectieuze laesies
abces, encefalitis (bacterieel, viraal, parasiet), PML
- congenitale laesies
focale corticale dysplasie, heterotopie, subependymale
heterotopie, hamartoom, colloid cyste, arachnoidale cyste,
epidermoid, ratke’s cleft cyste, neurofibromatous bright
objects (NBO), tubereuze sclerose
- toxische en metabole laesies
radionecrose, chemotherapeutische veranderingen, PRESS,
- granulomateuze laesie
TBC, sarcoidose, Wegener, Tolosa Hunt
e d u r a d 6 9 - 2 1 - 2 2 e n 2 3 - 2 4 j u n I 2 0 1 1
25