HIER - Congress Company

eduRAD syllabus
69
50
meer dan 90% kan een gunstige afloop dan correct worden
voorspeld. Het voorspellen van een slecht herstel wordt in
ongeveer 80% juist voorspeld. Ook in het vervolgen heeft
het EMG een duidelijke waarde, hoe langer een te meten
re-ïnnervatie uitblijft hoe kleiner de kans op een (volledig)
herstel.
Idiopathische perifere aangezichtsverlamming
(verlamming van Bell)
Indien er geen oorzaak van de aangezichtsverlamming
kan worden vermoed op basis van de anamnese en
er bij onderzoek geen aanwijzingen worden gevonden
kan men spreken van een idiopathische perifere
aangezichtsverlamming (IPAV).
De verlamming van Bell treedt bijna altijd enkelzijdig op
waarbij de volgende factoren kenmerkend zijn: perifere
uitval van alle takken (in 70% van de gevallen is er sprake
van een paralyse), een (sub)acuut (uren tot enkele dagen)
ontstaan met snelle progressie in maximaal één week en
een spontaan herstel beginnend binnen 3 tot 6 weken na het
ontstaan van de uitval.
Een IPAV wordt vaak voorafgegaan door een bovenste
luchtweginfectie, blootstelling aan koude of een
periode van verminderde weerstand. Meestal volgen de
verlammingsverschijnselen op een korte periode van retroauriculaire
pijn. De uitval van de nervus facialis veroorzaakt
vaak smaakverlies of smaakverandering (betrokkenheid van
de chorda tympani) evenals hyperacusis (vanwege uitval van
de musculus stapedius).
De volgende bevindingen pleiten echter tegen een IPAV:
een geleidelijk ontstaan, het uitblijven van herstel,
oorklachten zoals otorroe, gehoorsverlies of oorpijn, andere
neurologische symptomen of betrokkenheid van meerdere
hersenzenuwen, aanwezigheid van vesciculae en palpabele
afwijkingen in dezelfde gelaatshelft. In alle gevallen waar
getwijfeld wordt aan de diagnose IPAV is aanvullende
diagnostiek aangewezen.
Meestal herstelt de uitval in de loop van enkele weken na
de start van de verlamming, hoe eerder hoe completer het
herstel uiteindelijk zal zijn. Ten tijde van de verlamming dient
men aandacht te hebben voor het oog. Oogdruppels, ooggel
of oogzalf is in de acute fase zeker noodzakelijk. Soms is
gedurende de nacht een horlogeglasverband nuttig om
uitdroging van de cornea te voorkomen.
In ongeveer 30% van de patiënten is er sprake van een
incompleet herstel, maar 5% van de patiënten houdt ernstige
klachten. Een restparese gaat vaak gepaard met synkinesen.
Dit is het onwillekeurige meebewegen van spieren: bij
I n s c h r i j v e n v i a w w w . c o n g r e s s c o m p a n y . c o m
o f w w w . r a d i o l o g e n . n l
lachen sluit bijvoorbeeld ook het oog. Deze synkinesen
worden vaak als zeer hinderlijk ervaren.
Het herstel kan worden bevorderd door bij aanvang van de
verlamming direct te starten met een behandeling gedurende
5 dagen met methylprednisolon 1 mg/kg/dag tenzij er
contraïndicaties zoals diabetes mellitus aanwezig zijn. In
principe heeft deze behandeling alleen zijn waarde bewezen
indien er minstens sprake is van een house-brackmann graad
IV (dit is goed herkenbaar omdat het oog dan niet meer kan
worden gesloten). Vanwege de vermoede rol van het herpes
simplex virus in de etiologie van een IPAV wordt ook het
gebruik van antivirale middelen geadviseerd zoals famciclovir
of valaciclovir, echter hiervoor is geen eensluidend bewijs
aanwezig.
Indien herstel van de verlamming meer dan twee maanden
uit blijft is ten alle tijden een herhaling van het onderzoek
aangewezen om de diagnose te bevestigen. In ongeveer
8% van de initiële diagnose IPAV blijkt er later toch
een herziening van de diagnose noodzakelijk te zijn!
Beeldvormende diagnostiek is dan ook altijd noodzakelijk.
Recidivering van de verlamming kan ook jaren later
plaatsvinden en komt ongeveer in 1 op de 8 patiënten voor,
vaker contralateraal.
Take home points
Aanbevelingen CBO richtlijn ideopatische perifere
aangezichtsverlamming betreffende radiologische
diagnostiek:
- Bij iedere atypische aangezichtsverlamming
(alarmsymptomen, langzaam ontstaan en uitblijven van
herstel) is het noodzakelijk om oorzakelijke pathologie
uit te sluiten. Hierbij dient een MRI van het verloop
van de n facialis vanaf de hersenstam tot en met de
glandula parotidea gemaakt te worden. Zonodig kan
een aanvullende CT-scan pathologie in het rotsbeen
verduidelijken. Alleen bij verdenking op een otogene
oorzaak wordt eerst een CT van deze regio aanbevolen.
- Bij een atypisch beloop van de aangezichtsverlamming
dient zo snel mogelijk een MRI te worden gemaakt. Deze
periode kan, afhankelijk van de differentiaal diagnose op
dat moment, variëren van acuut tot enkele weken.
- Indien er geen verbetering is opgetreden na drie
maanden, dient een MRI gemaakt te worden.
n
Referenties
[1] www.cbo.nl/product/richtlijnen/
[2] www.kno.nl/voorlichting/aangezichtsverlamming
[3] Chapters 127-132 in: A.A. Mancuso (2010) Head and Neck
Radiology,1st ed, Lippincott William & Wilkins 2010.