Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
trompet languit neer: ‘Spreek, heer trompet, spreek heer trompet!’ – En de trompet<br />
maakte geen geluid. Zij legden de trompet voorover neer . . . zij legden hem op z’n<br />
zij . . . ze legden hem op de andere zij . . . zij zetten hem rechtop, ze zetten hem op<br />
z’n kop . . . ze sloegen hem met de hand . . . ze wierpen hem met een aardkluit . . .<br />
ze sloegen hem met een stok, met een zwaard . . . ze schudden hem, heen en weer,<br />
omhoog, omlaag: ’Spreek, heer trompet, spreek heer trompet!’ En de trompet<br />
maakte geen geluid. – Toen, Rajañña, dacht die trompetspeler: – Hoe dwaas zijn<br />
deze vreemdelingen! Hoe onsystematisch proberen ze geluid uit de trompet te krijgen!<br />
– En z’n trompet grijpende speelde hij, terwijl zij toekeken, driemaal erop; en<br />
hem meenemende ging hij heen.<br />
Toen, Rajañña, dachten die vreemdelingen: – Wanneer warempel deze heer,<br />
trompet genaamd, toegerust is met een mens en met inspanning en met blazen, dan<br />
maakt hij geluid. Wanneer hij echter niet is toegerust met een mens, met inspanning<br />
noch met blazen, dan maakt hij geen geluid! – Precies zo, Rajañña, – wanneer dit<br />
lichaam is toegerust met leven, en met warmte en bewustzijn, dan wandelt het rond<br />
en keert terug, staat, zit, gaat liggen, ziet met het oog vormen, hoort met het oor<br />
geluiden, ruikt met de reuk geuren, proeft met de tong smaken, raakt met het lichaam<br />
aan wat aangeraakt kan worden, begrijpt met het verstand de leringen. Wanneer<br />
echter dit lichaam niet met leven is toegerust, met warmte noch bewustzijn,<br />
dan wandelt het niet rond noch keert terug, het staat niet, zit niet, gaat niet liggen;<br />
ook ziet het met het oog geen vormen, het hoort met het oor geen geluiden, ruikt<br />
met de reuk geen geuren, proeft met de tong geen smaken noch raakt het met het<br />
lichaam aan wat aangeraakt kan worden en met het verstand begrijpt het niet de<br />
leringen. Op deze wijze, Rajañña, moet je ook dit verstaan: – Zo is de wereld van<br />
de overzijde, zo zijn er levende wezens die worden wedergeboren, zo is er vrucht<br />
en rijping van goede en kwade daden.” 4<br />
In de verdere dialoog wordt geen poging ondernomen de gelijkenis<br />
op haar merites te toetsen; ze komt niet meer ter sprake.<br />
Zoals bekend (ook Plato wist het al) mag van een gelijkenis geen bewijskracht<br />
worden verwacht. Toch is het ook niet zo dat ze niets bewijst.<br />
Aan de praktijk van het leven gegevens ontlenend die in hun<br />
onderlinge opstelling analoog zijn aan de bouwstenen en opbouw<br />
ener theorie, kan ze bewijzen, niet dat deze theorie juist is, maar wel<br />
dat ze juist kan zijn: dat het voorgedragene mogelijk is. Daarom is een<br />
gelijkenis goed gekozen en toegepast in zoverre als: 1e de gegevens<br />
ontleend aan de levenspraktijk juist en in verband met het gestelde<br />
volledig zijn; en ten 2e er inderdaad een analoge opstelling van analoge<br />
gegevens is.<br />
Simmias wil aantonen dat het meer immateriële heel wel afhankelijk<br />
kan zijn van het meer materiële en als gevolg daarvan eerder dan<br />
of samen met datgene waarvan het afhankelijk is, zal vervallen. Hij<br />
ontleent daartoe aan de ervaring het voorbeeld van de harmonie en<br />
het instrument: de harmonie, het meer immateriële, is voor haar<br />
219
Change language