You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
fend opmerkt „veel van zichzelf heeft gelegd”. Gezien zijn enige malen duidelijk<br />
beleden principes over handhaving van de orde en de noodzaak tot optreden tegen<br />
gezag ondermijnende elementen impliceert dit, dat de behandeling van het onderwerp<br />
bij hem meer nog dan bij Livius het stempel heeft gekregen van wat in de<br />
mond van een der leerlingen-spelers ietwat gechargeerd „reactionair geouwehoer”<br />
heet. Ook in het idealiseren van de hoofdfiguren gaat hij verder dan Livius. Zo wil<br />
hij zelfs het door Livius voor F(a)ecenia gebezigde nobilis (scortum nobile) als „edel”<br />
en niet als het meer neutrale „bekend” opgevat zien. Aebutius, in zekere zin toch<br />
ook een profiteur (van F(a)eceniaïs vrijgevigheid) worden alleen de mooiste eigenschappen<br />
als natuurlijke gaafheid en zuiverheid toegedacht. Op deze manier wordt<br />
het stuk in de ogen van de leerlingen wel erg ongeloofwaardig en onwaarachtig;<br />
zij herkennen weinig of niets van hun eigen situatie en tekenend is dan ook dat juist<br />
voor de rol van Aebutius naar een H.B.S.-er moet worden uitgezien. De pogingen<br />
van de lerares om achter Livius’ roep om orde en gezag als ware motieven onbegrip<br />
en angst voor het nieuwe te laten zien lijken meer succes te hebben, totdat met het<br />
van school verwijderen van één der leerlingen - vanwege een door de rector verboden<br />
bezoek aan een jeugdcentrum - de hele zaak vastloopt, de onderlinge spanningen<br />
zich pas goed ontladen en iedereen behalve de conciërge ontredderd achterblijft.<br />
Dit stuk in een stuk geeft uiteraard vaak de mogelijkheid tot het trekken<br />
van parallellen tussen het gebeuren in Rome in 186 v. C. en actuele<br />
tegen het establishment gerichte bewegingen. Ook de schoolsituatie<br />
wordt in menig opzicht als vcrgelijkingspunt gezien. Vele dingen<br />
krijgen aldus een dubbele interpretatie. Het jeugdcentrum (met al dan<br />
niet vermeend druggebruik), waartegen de rector zo fel ageert, heet<br />
niet toevallig „Dionysos”. Wat echter het duidelijkst naar voren komt<br />
is de noodzaak tot relativerend denken. Illusies en te groot idealisme<br />
sneuvelen onherroepelijk; een kritiekloos dwepen met de idealen van<br />
het oude Rome (in de terminologie van de schrijfster: bezig zijn met<br />
historisch materiaal zonder het heden te zien) wordt terecht genadeloos<br />
afgestraft. Een meer nuchtere en kritische benadering van antieke<br />
auteurs als van de lerares echter wordt, ook al ervaart men haar (te)<br />
begripvolle houding in het persoonlijke vlak als opdringerig, gelukkig<br />
ook in de voorstellingswijze van Hella Haasse nog steeds door leerlingen<br />
geapprecieerd.<br />
Randwijksingel 129 J. H. BROUWERS<br />
Malden<br />
1 De door Livius toegevoegde tutela matris (c. 9, 3) is, voorzover bekend, in strijd met de<br />
Romeinse juridische praktijk in dit opzicht, cf. H. R. Hoetink, Tutela matris bij Livius?, Hermeneus<br />
14 (1942) 124-126.<br />
2 C.I.L. I 2 581, X 104. A. Ernout, Recueil de textes latins archaïques (Paris 19572) p. 58 vv.<br />
253
Change language