HERMENEVS - Tresoar

wilskracht van mensen die voor ons eerder duivels en wilde dieren
lijken. Roofzucht en wilskracht, die als natuurlijk instrument de misdaad
hebben en die alleen nadat er generaties zijn verlopen, zullen
buigen voor de heiligheid van de burgerlijke instellingen. Agamemnon
offert zijn dochter Ifigenia op aan zijn begeerte naar macht. Klytemnestra
doodt Agamemnon om haar dochter te wreken en haar eigen
echtbreuk te bestendigen. Orestes doodt Klytemnestra; en de Furiën,
die hem in het land van Mycene op de hielen zitten, blijven onverzoenbaar
en laten hem niet met rust, totdat hun infernale recht voorwaarde
voor religieuze gerechtigheid wordt in Athene.
Men begrijpt waarom de Grieken, collectivisten, anti-individualisten,
toegenegen slaven van de staat als ze waren, aan de sage van de
Atriden de voorkeur gaven. Er waren ook andere overleveringen,
maar het was niet zonder reden dat juist deze heeft voortgeleefd in
de meeste werken, die er in ieder opzicht diep in doordringen. Men
zou kunnen zeggen dat de Grieken de Atriden de volgende „opdracht”
hadden gegeven: te zondigen in plaats van de hele gemeenschap,
aan deze een eerste idee van gewetensbesd te verschaffen, zich
te laten gebruiken als object van een onuitputtelijke vereenvoudiging.
Wel te verstaan, dat zij, van hun kant, hen zouden belonen met de
gewaarborgde roem van onsterfelijke dichtwerken.
En ze droegen hun niet alleen op te zondigen met die eerste grote
politieke zonde: hun zonde van een tiranniek egoïsme, dat zich in de
plaats durft stellen van het harmonisch deelnemen aan het sociale leven
door het gehele volk. Ze lieten hen ook zondigen om meer intieme,
geheime redenen; ze bouwden hun figuren op tot een tragische menselijke
Olympus. het pathos, het lijden, die in bijna alle Helleense godheden
ontbreken, treden op in de geschiedenis van de Atriden. De
Griekse goden leven vóór de moraal of ze staan boven de moraal.
De Atriden veroveren de moraal en brengen die tot uitdrukking door
te zondigen en hiervoor te boeten, - figuren als Lucifer. Dit is hun
plaats in de Griekse beschaving. Hieruit komt voor een deel de bekoring
van Mycene voort.
Met rustige en welberaden aanschouwelijkheid brengt Mycene
dergelijke mythen over in een fysieke sensatie. Bij het licht van de
fakkels weerklinkt de grot, die afdaalt naar de bron van Perseus, van
liet doffe geplot der emmers en het drukke gepraat der slavinnen, die
klagen over de vele rouw door de oorlog, over de huizen waar vreemden
zijn binnengedrongen. Van de voor, die door de wagens is uitgehold,
gaat de blik omhoog naar het stenen kot bij de poort met de
275