You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Hoe dit zij, in dec. 1516 horen we voor het laatst over dit lokkende?<br />
dreigende! episcopaat: hoe zit het daar toch mee? vraagt More:<br />
„arrectis auribus asto”! Om dan te zeggen, hoe hij zelf vol spanning<br />
op de Utopia wacht, die bij Martens in Leuven op de persen is.<br />
Hij is opgetogen: want „mihi assidue versatur ob oculos perpetuum<br />
mihi destinari principatum ab Utopianis meis; quin iam nunc mihi<br />
videor incedere coronatus insigni illo diademata frumentaceo!” Hij<br />
zal echter op die hoge post zijn oude vrienden niet vergeten, Tunstall<br />
niet en Erasmus niet: „Quodsi non gravemini tantillum viae facere<br />
ut Utopiam veniatis ad me, profecto efficiam ut mortales omnes, quos<br />
clementiae nostrae regit imperium, id honoris exhibeant vobis, quem<br />
debent eis, quos intellegunt ipsorum principi esse charissimos”. More<br />
noemt dit een „somnium”: ,,Ik zou deze somnium (deze fantasie)<br />
graag hebben voortgezet, maar de dageraad heeft m’n somnium<br />
(droom) doen verdampen, en me van m’n koningschap beroofd; ze<br />
roept me terug naar m’n tredmolen, het forum!” (A II 499).<br />
More, koning van Utopia, belooft ,,unus et alter, sed maxime unus’”<br />
Erasmus en Tunstall, maar bovenal Erasmus, de hun verschuldigde<br />
eer. Zou dat niet zijn–More troost Erasmus a.h.w., nu diens somnium<br />
mislukt, met de zijne, – dat Erasmus bisschop van Utopia wordt?<br />
Daar is nl. – volgend argument – behoefte aan een bisschop! Immers<br />
waren vele Utopiërs, toen Hythlodaeus c.s. daar kwam, tot het Christendom<br />
overgegaan en gedoopt. Maar een priester was er niet onder<br />
Hythlodaeus’ gezellen en, zo vertelt deze aan More en Gilles, zo „moeten<br />
de Utopiërs nog de sacramenten ontberen, die bij ons alleen de<br />
priesters mogen toedienen . . . en vormt ook dit bij hen een onderwerp<br />
van ernstige onderlinge bespreking, of iemand uit hun midden, zonder<br />
dat een christelijk bisschop wordt gezonden, kan worden gekozen en<br />
zo het karakter van priester verkrijgen. En het scheen inderdaad dat<br />
zij iemand zouden kiezen, maar toen ik vertrok had de keuze nog niet<br />
plaats gehad.” (vert. Kan p. 136 v.) Als Erasmus zich dus wat haasten<br />
wil, komt hij daar nog op tijd. En: als geroepen.<br />
Naar ik hoop, behoef ik mijn laatste argument, nl. dat More aan<br />
Gilles schrijft dat de unus „flagrat desyderio adeundae Utopiae”, en<br />
dat voor de goede verstaander een halve naam voldoende is, niet<br />
meer in het vuur te brengen. Hoe meer men scherts uitlegt, hoe meer<br />
ze erbij verliest. En dit is scherts, de twee grootmeesters waardig. More<br />
koning over Utopia, en Erasmus daar bisschop – daarnaar te streven<br />
mag waarlijk „ambitus sanctus” heten; en Erasmus, aldus „praefectus<br />
iis quos nunquam est visurus”, loopt geen gevaar zijn vrijheid te ver-<br />
257
Change language