HERMENEVS - Tresoar

het duister naar de ingewanden van de berg slingert en afdaalt naar de
bron van Perseus 3 . De kracht van hen die bevelen is zoveel te groter
naarmate de middelen beperkter zijn en de werken en ondernemingen
voornamelijk, zo niet uitsluitend, bestemd zijn voor hun persoonlijk
belang.
Lang, baardig, breed van borst en smal in de heupen, zoals het Egyptische
en Kretenzische type, maar met een veel massiever spierrelief,
moeten het mannen van ijzer zijn geweest; fel belust, als wilde beesten,
op de aardse goederen van het leven; zonder gewetensbezwaren of
enig idee van verbod; en toch is het ook juist hun geschiedenis die
vertelt van het eerste, tragische ontstaan van een moreel en sociaal
geweten in Griekenland. Toen een dichter van hun statuur, na enige
eeuwen hun schimmen opriep, terwijl geesten en getuigenissen die
voor ons verloren zijn gegaan, nog tenminste betrekkelijk dichtbij
waren, werd zijn taal bij het zoeken naar dramatische overeenstemming
geheel ontleend aan het botsen van de handeling, aan de strijd,
aan de oorlog, waarbij ieder woord een lading meekreeg van vleselijke,
bloedige ervaring, die in de aanschouwelijkheid van de beelden een
zelfde triestheid brengt als er volgt op daden van geweld, op buitensporigheden,
op sensuele excessen.
In die taal: „de lans breekt in het voorspel van de gevechten”; en
iedere soldaat, in de gevaren van de strijd, „trekt het lot van de fortuin”.
De vlam van de offerranden „bereikt de hemel, betoverd door
de zachte, eerlijke vleitaal van de kuise olie”. In de verwoeste stad:
„verspreidt de as vette walmen van rijkdommen”. De seinvuren „doen
met onstuimige drift een zo grote baard van vuur verrijzen”, dat ze
worden waargenomen aan de overkant van de zee. Iemand een strop
omdoen, een juk opleggen, iemand knevelen, „zoutgeld” betalen, de
roos treffen als een boogschutter, zijn gangbare uitdrukkingen en ze
geven een strijdlustige, vijandige, wrokkige overmoed aan de gewoonste
metaforen bij het spreken en het denken.
Helena is „een pijl uit zachte ogen, een bloem van liefde, die het
hart stukbijt”. En Klytemnestra: „de tweebenige leeuwin die met de
wolf slaapt, terwijl de edele leeuw afwezig is”.
De opdracht van de Atriden
Mycene, ontvolkt en ongeordend, is de woonplaats van de oudste
scheppers van deze atletische taal, met de sensuele roofzucht, de woeste
274