HERMENEVS - Tresoar

Men vindt hier, anders gezegd, de hele bizarre stoet van godheden
en demonen terug die het pantheon van Kreta vormt en die zich in de
sfeer van Kreta met naturalistische zorgeloosheid beweegt in een soort
betoverende lentewereld, nog omgeven door de bries van het Oosten,
de geboortegrond. In deze andere luchtstreek is het echter of dezelfde
voorwerpen en figuren een voorkomen en betekenis krijgen die daar
ver van afligt. Zij vormen de enige getuigenissen van kunst die in
Mycene zijn teruggevonden en men moet zeggen dat ze zich daar
bevonden als uitgelezen import of werken van kunstenaars in verre
scholen gevormd, – ongeveer als de volmaakte scheppingen van de
Griekse beeldhouwkunst en de Etrurische goudsmeedkunst in de strenge
sfeer van de Romeinse republiek.
Met dit verschil, dat Mycene geen volksrepubliek was, maar het
fort van een tirannieke dynastie. Het ook uiterlijk waarneembaar verschil
tussen Mycene en de monumenten van het gehele verdere Griekenland:
– het Griekenland van de tempels, de heiligdommen, de
markten, de theaters - bestaat hierin, dat er in dit andere Griekenland
alleen een geest heerst van collectiviteit, op religieus en burgerlijk gebied,
en in Mycene slechts een particularistische, egoïstische geest.
Mycene ligt op de rotsen genesteld als het kasteel van de leenheer bij
de muren van de Comune. 2 Het is een garnizoensplaats van de Griekse
middeleeuwen: feodaal en anarchistisch. In andere plaatsen van de
oude en de nieuwe wereld: op de Acropolis van Athene, op de Romeinse
Forums, evenals in Londen of New York, voelt men „met
tedere tranen” wat de mensen kunnen doen, wanneer zij hun krachten
verenigen, wanneer zij samenwerken, als staat, als gilde, of zelfs als
naamloze vennootschap. Mycene is een meesterwerk van overmacht,
van individueel geweld.
En terwijl de heersers van Assyrië en Egypte volksmenigten tot hun
persoonlijke beschikking hadden die over eindeloze gebieden waren
verspreid, – de mieren van de woestijn –, en terwijl hun naam op de
monumenten die zij op hun bevel lieten stichten met theocratisch
gezag wordt omgeven, is daarentegen het grondgebied van Mycene
beperkt, geheel in zichzelf besloten. Zou het ook een tijdlang zeer
dicht bevolkt zijn geweest, - altijd zullen bijna onverklaarbaar blijven
bouwwerken als de zogenaamde mausolea van Agamemnon, Egisthus
en Klytemnestra, met de plechtige onderaardse koepels, de architraven
van honderd ton, de titanische gangen met stenen kubussen bekleed,
de enorme putten met het cement dat voor de zuiverheid van het
water zorgde nog intact, of de trap van honderd treden, die zich in
273