Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

- Schendelen, M.P.C.M. van, De populariteit van het Europees lobbyen: casus: het
Europees parlement, in: Namens, mei 1992, pp. 5-11.
- Schendelen, M.P.C.M. van, red., Nederlandse lobby’s in Europa, ‘s-Gravenhage,
1993a.
- Schendelen, M.P.C.M. van (ed.), National public and private EC-lobbying,
Aldershot, 1993b.
- Schendelen, M.P.C.M. van, Typisch Nederlands- Onnozelheid en arrogantie in
tien variaties, in: Intermediair, jrg. 30, 10 juni 1994, pp. 7-9.
24 Lobby en ethiek
Lees de volgende casus. Geoorloofd of niet?
Oud-staatssecretaris J. Gmelich Meijling (Defensie) lobbyt medio 1999 voor een
Israelisch defensiebedrijf dat meedingt naar een opdracht voor een
antitankraketsysteem waarvoor hij als bewindsman voorbereidingen trof op het
beslissende vlak. Gmelich Meijling helpt het bedrijf Rafael bij diens pogingen om
de Gill, een antitankwapen te verkopen. Meijling is dan geen staatssecretaris
meer. Dat is in het kabinet-Kok II zijn partijgenoot Van Hoof. In een advies
hadden de ambtenaren van Defensie van Hoof medio 1999 al aangeraden om de
Gill te kopen. Dat wapen zou het goedkoopst zijn. De landmachtleiding had
eerder voorkeur uitgesproken voor de Javalin van het Amerikaanse Lockheed.
Defensie heeft ongeveer 600 miljoen gulden gereserveerd voor de aanschaf.
Meijling schreef op 2 mei 1997 naar de Tweede Kamer dat hij een keuze van drie
kandidaten had gemaakt uit negen aanbiedingen. Hij noemde bij de drie: de Gill,
de Javelin en de Trigat, van Europese industrie. Voor de zware eenheden was de
Trigat een optie en voor de lichte eenheden van de landmacht de Javelin en de
Gill.
Lobbyist Vellekoop van Rafael heeft bevestigd dat Gmelich Meijling adviezen
gaf. Meijling heeft ook overleg gezocht met minstens een Kamerlid.
Wat betekent de keuze pro Gill? Het zou mogelijk het einde betekenen van het
Europees project tot ontwikkeling van de Trigat. Nederland heeft negen jaar aan
de ontwikkeling daarvan meegewerkt en er 70 miljoen ingestoken.
Is het werk van Meijling geoorloofd? Vanuit de Tweede Kamer toonde PvdA’er
Timmermans zich ‘verbolgen’ (NRC, 041199). Hij achtte het onwenselijk dat exbewindslieden
op hun vorige beleidsterrein zo direct commerciële belangen
dienen. Voor militaire attachees geldt juist een concurrentiebeding van drie jaar.
Volgens Van ‘t Riet (d66) is Meijling vrij om zijn werk te kiezen maar ze noemt
het ‘niet slim’. De VVD ‘er Van den Doel vindt het gewenst dat een exbewindsman
afstand houdt.
Literatuur over de Gill-casus
- Nieuwenburg, P., Ethiek in het openbaar bestuur, Coutinho, Bussum, 2001.
- Chavannes, M & T.-J. Meeus, Zwaar geschut in Den Haag – Zwartepieten over
de aanschaf van een Europese anti-tank raket, in: NRC, 4 november 1999.
123