Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

Werkgelegenheid 21% 30% 28% 21%
Armoede 16% 34% 27% 23%
Sociale voorzieningen 15% 33% 32% 20%
Criminaliteit 15% 36% 29% 20%
Milieu 14% 34% 33% 19%
Migranten 12% 35% 35% 18%
Volksgezondheid 9% 40% 36% 19%
Bron: Raadsleden enquête BB 0202 2001
Agenderingsprocessen van eisen
In de wisselwerking tussen maatschappelijke en publieke agendering doen zich
grofweg drie mogelijkheden voor:
- A kanalisering van eisen van onderop naar boven, naar het politiek bestuur;
- B van boven naar beneden: een politiek bestuur zoekt steun voor een idee of
voorstel;
- C via intermediairs.
Ad A Beleidsvorming is onderhevig aan beïnvloedingspogingen. Die kunnen
rechtstreeks ondernomen worden doordat een burger een bewindspersoon of
wethouder bijvoorbeeld een brief stuurt, of een actiegroep een pamflet verstuurt.
Ad B Een politieke partij kan een item op het oog hebben waarvoor de partij
steun zoekt. Dan bewerkt een vertegenwoordiger van de partij de samenleving,
bijvoorbeeld met een mening op de opiniepagina van een krant. Denk aan de
stukken van Bolkestein.
Ad C Er bestaan ook intermediairs, die zich opwerpen als ‘vertegenwoordiger’
van een betrekkelijk onmondige groep zonder dat ze opdracht kregen
(zaakbehartiger). Denk aan het vroegere opbouwwerk en aan
‘vertegenwoordigers’ voor en van etnische groepen. Daarnaast zijn er
vertegenwoordigers met leden die betalen. Denk aan de vakbond. Deze
intermediairs krijgen van onderop items op hun bord maar ‘bedenken’ ook
strijdpunten voor hun leden. Ze kanaliseren eisen op allerlei manier,
bijvoorbeeld via de persmedia.
Agendering op het vlak van milieu
Beïnvloeding kan direct maar ook indirect plaatsvinden doordat een burger of
een groep burgers een organisatie benadert in de hoop dat die vervolgens iets
doet richting politieke bestuurders of volksvertegenwoordigers. Zo kan een
groep burgers Milieudefensie benaderen met zorgen over het verdwijnen van een
bedreigde, beschermde diersoort. Maatschappelijke voorkeuren worden zo
gemedieerd. Er bestaan tussenschakels, waardoor voorkeuren versterkt worden
of blijven hangen of teruggedrongen worden. Voorkeuren worden zogezegd
geproefd, gewogen, aangepast, met andere voorkeuren bij elkaar gebracht, enz. .
In dat proces van bemiddeling vervullen persmedia, zoals kranten, radio en
televisie een rol. Ze bevorderen opinievormende processen.
Een opiniërende rol voor media over milieu?
Media hebben invloed op wat burgers denken en doen, en omgekeerd, wat
burgers denken en doen werkt door in de media. Die stromen zijn in beweging.
6