Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

Politici beïnvloeden media via spin doctors
Media vervullen niet slechts een ‘autonome’ rol in de opiniëring maar worden
op hun beurt ook onderworpen aan beïnvloedingspogingen. Bijvoorbeeld, de
politicus bewerkt de media door actief te lekken, door items in te steken, enz.
Het doel kan zijn om een positief beeld over zichzelf te bevorderen of om steun
voor een bepaalde opinie te laten ontstaan of groeien.
Een man die door de media groot geworden is, is de voormalige Britse premier
Tony Blair. Er is tot 2000 een tiental boeken verschenen over de wijze waarop
Tony Blair met de media omging en omgaat. Een van de boeken is van de hand
van Nicolas Jones, een radio- en televisiejournalist van de BBC, onder de titel
‘Sultans of spin’. Nog voor dit boek verscheen, kostte het boek twee spin doctors
hun kop, namelijk Peter Mandelson (onder Blair minister van industrie en handel
geworden) en Charly Whelan (woordvoerder van de minister van Financiën).
Blijkbaar zijn bij het werk van spin doctors hun latere loopbanen in gevaar. Een
naam die we in dit verband ook tegenkomen is die van Alistair Campbell, de
latere woordvoerder van Blair (zie de boekbespreking van Rottenberg, NRC,
020799).
De vader van de jonge Jones was ook al actief op het snijvlak van journalistiek en
media. De oude Jones adviseerde de roemruchte Britse politicus Enoch Powell
hoe deze veel aandacht in de pers kon krijgen. Voor wat hoort wat. Powell gaf
Jones daarom vaak informatie vooraf over wat in zijn toespraken stond. Tot het
moment dat Powell zijn kritisch ontvangen toespraak over de niet-blanke
immigratie naar Engeland ten beste gaf, was de relatie tussen de ‘oude’ Jones en
Powell hartelijk. De kritische speech zorgde echter voor een verwijdering tussen
beiden. De jonge Jones zou dat niet loslaten. De ‘jonge’ Jones zou een purist
worden op het vlak van de relatie journalistiek en politiek. Om dat te begrijpen
moeten we eerst de wederopstanding van Labour aanduiden zoals dat in het
boek ‘Sultans of spin’ uit de doeken wordt gedaan.
Mandelson was een bekende spin doctor van Labour. Hij verwierf de bijnaam
‘prince of darkness’. Mandelson probeerde in de jaren negentig de hervorming van
Labour door te voeren en daarbij opereerde hij op het snijvlak van politiek en
journalistiek. Hoe het liep? Neal Kinnock was begin jaren negentig de leider van
Labour. Hij verloor echter herhaaldelijk verkiezingen van de Tories, de partij van
premier John Major, de opvolger van ‘iron lady’ Margaret Thatcher. Mandelson
was de Labour-man die het verloren gegaan electoraal gebied terug probeerde te
winnen. Hij was ervan overtuigd dat Labour lang voor de verkiezingen de lagere
middenklasse voor Labour moest proberen te winnen en daarvoor moesten de
kranten en televisieprogramma’s (meer) op de hand van Labour zijn. Mendelson
werd vooral actief toen de opvolger van Kinnock John Smith in 1994 overleed.
Onder de schuilnaam Charlie startte Mendelson een telefooncampagne. Hij
bewerkt via een ander de oude Labour-maistro Dennis Healy, die kort na het
overlijden van Smith Blair lanceerde als diens opvolger. Tony Blair bleek
electoraal succesvol en trad dan ook begin mei 1997 aan premier. Was daarmee
het werk van Mendelson gedaan? Geenszins. Mendelson werd minister zonder
9