Politieke participatie en beleid.pdf - Prof. dr. AFA Korsten

innen strakke milieunormen, mag uitbreiden en dat de andere Nederlandse
vliegvelden gesloten of in omvang beperkt worden’. Kalma voegt toe dat de
milieubeweging zich ‘te sterk in het inspraakproces’ had ‘vastgezogen’.
Invloedsstrategie Schiphol 1995-1997
Sinds 1985 is het beeld geleidelijk verdwenen dat Schiphol werd beschouwd ‘om
asfalt en beton te storten voor de KLM’ (NRC, 240796). Schiphol probeerde een meer
eigentijds bedrijf te worden, een internationale onderneming. Schiphol ging
claimen een internationale mainport te zijn en op termijn te willen privatiseren.
Smits, de Schiphol-president met ambitie, spreekt in 1996 over selectieve groei
van Schiphol maar doet dat niet in termen van milieurandvoorwaarden en
plafonds. ‘Ik denk niet in aantallen passagiers. Ik doe geen voorspelling over het
jaar waarin bepaalde aantallen passagiers worden bereikt’ (NRC, 240796). Het
noemen van een groeiplafond wordt vermeden. Elders stelde hij: ‘Dynamiek is
belangrijker dan welk model of scenario ook’ (190996). Smits: ‘wie stilstaat valt
om’. Smits roert zich met ingezonden stukken in dagbladen en probeert zo ‘de’
Schiphol-visie ingang te doen vinden.
• Drie percepties van Schiphol-president Smits
Smits heeft geanalyseerd hoe debatten over grote investeringen worden gevoerd,
schrijft hij in 1996. Daaruit volgen zijns inziens drie percepties. We citeren Smits:
- 1 ‘Wij hebben allemaal de neiging de rol van cijfers te overschatten, zowel de
voor- als de tegenstanders van bepaalde projecten. Van beide zijden wordt
een schijnobjectiviteit nagestreefd: de gedachte dat de effecten van alle
alternatieven en varianten exact te berekenen en in cijfers te vergelijken zijn’.
… ‘ Een visie op de toekomst van Nederland is niet te reduceren tot
modelmatige berekeningen en dikke onderzoeksrapporten’. … ‘ Dit is geen
pleidooi voor irrationele politieke besluitvorming. Maar er is een bredere
visie nodig op de noodzaak van een investeringsstrategie voor Nederland’.
- 2 De tweede perceptie betreft de perceptie van keuzevrijheid. Smits betwijfelt
dat een land zelf een keuze kan maken pro of contra het tegenhouden van een
bepaalde economische ontwikkeling. Als een land ergens goed in is, is dat
niet te negeren of te temperen. Evenzeer is niet eenvoudig te zeggen: we doen
in dit land alle varkens weg vanwege een mestprobleem. Het gaat erom om
niet zozeer keuzen te maken tussen economische sectoren maar binnen een
sector keuzen te maken.
- 3 Smits: ‘ De derde perceptie die van belang is, is onze omgang met
dynamiek. Wij hebben moeite gekregen met dynamiek. De wereld is
onzekerder geworden en tegelijk zijn wij meer van de wereld afhankelijk
geworden. Dat leidt tot een bekende menselijke reflex: toch weer controle
willen verwerven’. En: ‘Het liefst hebben wij een situatie waarin alles
hetzelfde blijft. Bij scenarioberekeningen noemen we dat het nulscenario. Zo
ontstaat het idee dat we kiezen voor of tegen een ontwikkeling, voor of tegen
uitbreiding van Schiphol. De stabiliteit van het nulscenario is echtereen ideefixe’.
‘De markt van de luchtvaart ontwikkelt zich dynamisch. De keuze om
niets te doen zal geen status quo opleveren … maar een achteruitgang, de
andere partijen blijven immers niet stilzitten’. Einde citaat.
153